Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Το εξοπλιστικό πρόγραμμα του Πολεμικού Ναυτικού που αναγγέλθηκε από τον πρωθυπουργό στις 12 Σεπτεμβρίου 2020, αφορούσε προμήθεια 4 φρεγατών πολλαπλού ρόλου, εκσυγχρονισμό των 4 υφισταμένων φρεγατών MEKO 200HN, προμήθεια 4 ανθυποβρυχιακών ελικοπτέρων MH-60R και προμήθεια τορπιλών βαρέως τύπου για υποβρύχια.
Λίγες ημέρες αργότερα, στις 23 Σεπτεμβρίου, εγκρίθηκε η Νέα Δομή Δυνάμεων 2020-2034, που ως προς τις Κύριες Μονάδες Κρούσεως του Στόλου, προβλέπει δύναμη 12 φρεγατών και 6 κορβετών. Με υφισταμένη δύναμη 13 φρεγατών, πιεστική ήταν η ανάγκη σταδιακής αντικαταστάσεως των 9 φρεγατών τύπου S.
Σε αυτό το πλαίσιο, τα δύο προγράμματα φρεγατών που εξαγγέλθηκαν, απέβλεπαν στην ανανέωση κατά τα 2/3 των μονάδων της Διοίκησης Φρεγατών. Η ανάθεση συμβάσεως για 3 μόνο φρεγάτες FDI HN, αποφασίσθηκε λόγω αυξήσεως του κόστους εκσυγχρονισμού των MEKO 200HN αλλά έδωσε την ευκαιρία στην Naval Group που επιδιώκει αύξηση του έργου της, να προτείνει εναλλακτικώς της τετάρτης FDI HN, αριθμό κορβετών χαμηλότερου κόστους Gowind. Υποτίθεται ότι η κυβέρνηση ενέκρινε την αύξηση της χρηματοδοτήσεως για τα εν λόγω προγράμματα του Πολεμικού Ναυτικού, οπότε προέκυψε το πρόγραμμα νέας κορβέτας που αν και ξεκίνησε με προοπτική 4 μονάδων, λόγω των οικονομικών δεδομένων στα τέλη του 2022 περιορίσθηκε σε 3 μόνο.
Την ίδια περίοδο περίπου, λόγω του χρονικού ορίζοντος αποδόσεως των τριών πλέον προγραμμάτων, το ενδιαφέρον στράφηκε στο ενδεχόμενο παραλαβής μεταχειρισμένων Κυρίων Μονάδων Κρούσεως. Η αναζήτηση στράφηκε στις ΗΠΑ, λόγω των αποφάσεων αποσύρσεως Πλοίων Παρακτίου Μάχης (LCS) κλάσεως FREEDOM. Η εκδήλωση ενδιαφέροντος προς την αμερικανική πλευρά, αφορούσε 4 μονάδες (LCS 5, 7, 9, 11) που έχει αποφασισθεί ήδη να αποσυρθούν, με ιδανική περίπτωση στο μέλλον να προστεθούν άλλα 2 πλοία, καθώς το Ναυτικό των ΗΠΑ σκοπεύει να συνεχίσει τις αποσύρσεις με 4 επιπλέον πλοία της κλάσεως.
Όταν το ΠΝ δεν μπορεί να υλοποιήσει Ναυτικό Πρόγραμμα 1923-1940: Η περίπτωση των αντιτορπιλικών
Τα LCS κλάσεως FREEDOM, είναι μεν μονάδες νέας ναυπηγήσεως με σύγχρονα συστήματα, υπολείπονται όμως σοβαρά σε ισχύ πυρός λόγω του υπερελαφρού οπλισμού και της ελλείψεως σόναρ κύτους. Ακόμη και αν παραδοθούν άμεσα, η εγκατάσταση πυραύλων επιφανείας – επιφανείας Harpoon και αντιπυραυλικού συστήματος RAM, θα προσδώσει απλώς ίση ισχύ πυρός με μονάδες κατηγορίας ΤΠΚ. Η απουσία εξοπλισμού ανθυποβρυχιακού πολέμου, τις κατατάσσει στην κατηγορία ελαφράς κορβέτας, εν συγκρίσει με τις βαριές κορβέτες Gowind HN και FCx 30 που εξετάζει το Πολεμικό Ναυτικό. Το όποιο θεωρούμενο χαμηλό κόστος προσκτήσεως μεταχειρισμένων LCS, συμβαδίζει απολύτως με τις επιχειρησιακές δυνατότητές τους κατά την παράδοση.
Στην πραγματικότητα όμως, το Πολεμικό Ναυτικό δεν ενδιαφέρεται για κορβέτες.
Η εγγραφή στην ΝΔΔ 2020-2034 των 6 κορβετών, απέβλεπε στην διευκόλυνση των κυβερνητικών χειρισμών την εποχή εκείνη, στην περίπτωση ανταποκρίσεως σε επιχειρηματική κίνηση του τότε ενδιαφερόμενου για τα ναυπηγεία Ελευσίνος επενδυτή, ο οποίος πρότεινε ελαφρές κορβέτες SAAR 72, εκτοπίσματος της τάξεως των 800 τόννων μόλις. Το ίδιο ακριβώς ίσχυε με τις εγγραφές στην ΝΔΔ 2020-2034 για 40 “Σύγχρονα Μαχητικά” αλλά και “Μελλοντικού Μαχητικού Αεροπλάνου”, ώστε να “καλυφθεί” η εκτός προγραμματισμού κυβερνητική απόφαση προμήθειας Rafale σε συνδυασμό με το ήδη εκπεφρασμένο ενδιαφέρον για F-35.
Η πρόσκτηση ελαφρών κορβετών 800 τόννων, δηλαδή όχι Κυρίων Μονάδων Κρούσεως, δεν ενδιέφερε ποτέ το Πολεμικό Ναυτικό. Όταν όμως περικόπηκε το πρόγραμμα FDI HN, η πρόνοια περί κορβετών στην ΝΔΔ 2020-2034, εξυπηρέτησε την εναλλακτική των Gowind. Σε συνδυασμό με την εμφάνιση ανταγωνισμού από το σχέδιο FCx 30, η περίπτωση κατέστη πιο ελκυστική για το Πολεμικό Ναυτικό.
Εν τούτοις, οι Gowind HN και FCx 30, επί της ουσίας ανταποκρίνονται σε Κύριες Μονάδες Κρούσεως κατηγορίας φρεγάτας. Ιδίως το ιταλικό σχέδιο, ελάχιστα υπολείπεται εν σχέσει με τις υφιστάμενες φρεγάτες του Στόλου. Για λόγους συγκρατήσεως του κόστους, η γαλλική πρόταση αφορούσε την μικρότερη Gowind 2500 των 2.700-2.800 τόννων. Η FCx 30 όμως, με μήκος 107 μέτρων και πλήρες εκτόπισμα 3.200-3.300 τόννων, προσεγγίζει την μήκους 130 μέτρων και εκτοπίσματος 3.600-3.700 τόννων φρεγάτα τύπου S!
Επομένως, οι λεγόμενες κορβέτες που εξετάζει το Πολεμικό Ναυτικό, μπορούν να θεωρηθούν ισάξιος αντικαταστάτης των S. Η ουσιαστική υστέρηση – διαφοροποίησή τους από τις σύγχρονες φρεγάτες, εντοπίζεται στην περιορισμένη αντιαεροπορική ισχύ, αλλά αυτό είναι ζήτημα που διευθετείται αναλόγως των κριτηρίων του επιχειρησιακού χρήστη.
Η κριτική για την υστέρηση των κορβετών ως προς τις επιδόσεις αυτονομίας ή την συμπεριφορά σε αντίξοες καιρικές συνθήκες και το κατά πόσο επηρεάζεται η επιχειρησιακή τους ικανότητα, είναι υπερβολική. Από την δεκαετία του 1960 και τα αντιτορπιλικά GEARING FRAM, μέχρι σήμερα, οι Κύριες Μονάδες Κρούσεως του Στόλου είναι κατηγορίας πλήρους εκτοπίσματος 3.500-4.000 τόννων (φρεγάτες KNOX των 4.130 τόννων και αντιτορπιλικά C.F. ADAMS των 4.500 τόννων). Τα ίδια ισχύουν για τον εχθρό, με το σύγχρονο σχέδιο φρεγάτας Ι να είναι μήκους 113 μέτρων και εκτοπίσματος 3.000 τόννων.
Οι φρεγάτες FDI HN εκτοπίσματος 4.500 τόννων, μπορούν να θεωρηθούν ως όριο οικονομικώς αποδεκτής κλίμακος για τα δεδομένα του Πολεμικού Ναυτικού, με αυξημένες Α/Α δυνατότητες. Οι υπό εξέταση βαριές κορβέτες (“φρεγατοκορβέτες”) εκτοπίσματος 3.000+ τόννων, μπορούν να θεωρηθούν ιδανικές ως προς την ισορροπία επιχειρησιακών δυνατοτήτων, κόστους προσκτήσεως και λειτουργικού κόστους.
Η προοπτική εντάξεως μικρού αριθμού μεταχειρισμένων καταδρομικών κλάσεως TICONDEROGA εκτοπίσματος 9.800 τόννων ή μελλοντικώς φρεγατών κλάσεως CONSTELLATION των 7.300 τόννων, είναι “εκτός πραγματικότητος” για τα μέτρα του Πολεμικού Ναυτικού αλλά και αμφίβολο κατά πόσο υπάρχει πρόθεση παραχωρήσεως (των πρώτων) από τις ΗΠΑ, λόγω ευρύτερης στρατηγικής έναντι της Ελλάδος. Όταν η χώρα δυσκολεύεται να προχωρήσει στην προμήθεια κορβετών των 3.000 τόννων, θα μπορεί να προμηθευτεί και να συντηρεί αντιτορπιλικά των 7.000 τόννων;
Με βάση αυτά, η συμμετοχή της χώρας στο πρόγραμμα Ευρωπαϊκής Κορβέτας Περιπολίας (EPC) και η συμπλήρωση των FDI HN και MEKO 200HN με τον σχετικό αριθμό ώστε να καλυφθεί η οροφή 12 φρεγατών, φαντάζει η μόνη ρεαλιστική προοπτική. Η σχεδιαστική επιλογή Τμηματικής & Πολλαπλών Ρόλων Κορβέτας (MMPC) του προγράμματος, περιγράφει Κύρια Μονάδα Κρούσεως μήκους 110 μέτρων και εκτοπίσματος 3.000 τόννων.
Το ζήτημα είναι, τί γίνεται ενδιαμέσως;
Η προμήθεια των LCS πλήρους εκτοπίσματος 4.000 τόννων αλλά σαφώς υποδεεστέρων επιχειρησιακών δυνατοτήτων, ομοιάζει με πειραματισμό υψηλού ρίσκου ακόμη και αν αποκτηθούν ως προσωρινή λύση. Υψηλότερη επένδυση για προσθήκη ανθυποβρυχιακού εξοπλισμού και βλημάτων επιφανείας – αέρος μέσου βεληνεκούς, θα αυξήσει το κόστος και θα επιβαρύνει την περίοδο διαρκών παρεμβάσεων για προσθήκη νέων ικανοτήτων στην οποία εισέρχεται το Πολεμικό Ναυτικό, εάν ληφθεί υπ’ όψιν ο χρόνος τροποποιήσεων στις δύο αρχικές FDI HN ώστε να αναβαθμιστούν σε STD 2, συν της προσθήκης ικανοτήτων Ηλεκτρονικού Πολέμου, αλλά και το χρονικό διάστημα εκσυγχρονισμού των MEKO 200HN. Το Πολεμικό Ναυτικό θα “παλεύει” να νοικοκυρέψει ταυτοχρόνως τρεις τύπους Κυρίων Μονάδων Κρούσεως, με λίαν αμφίβολη την υποστήριξη επαρκούς χρηματοδοτήσεως.
Δύναμη 12-14 Κυρίων Μονάδων Κρούσεως με FDI HN, MEKO 200HN και LCS (συν κάποιες S ίσως) εν αναμονή εισαγωγής σε υπηρεσία μονάδων του προγράμματος EPC, συνεπάγεται τουλάχιστον μία περίοδο κατά την οποία το κύριο συστατικό ισχύος του Στόλου, θα τελεί υπό αμφισβήτηση. Αξίζει αυτό το ρίσκο, μόνο και μόνο λόγω της περιγραφόμενης δημοσιονομικής στενότητος;
Η παράλληλη με τα LCS προμήθεια τουλάχιστον 2 μονάδων του προγράμματος κορβετών, όσο το δυνατόν μεγαλύτερης ομοιογένειας με τις υπό εκσυγχρονισμό MEKO 200HN, φαίνεται μια συνετή απόφαση. Θα δημιουργούσε δύναμη 9 φρεγατών και συμπληρωματική δύναμη κορβετών, στην μορφή των LCS. Εφόσον όμως όπως εξηγήθηκε, οι κορβέτες υπάρχουν στην ΝΔΔ 2020-2034 περίπου “εικονικώς”, τότε το “πείραμα” LCS δεν έχει θέση και εξηγείται μόνο ως κίνηση απελπισίας ενώ η αναγκαιότητα προμήθειας τουλάχιστον 3 Gowind HN ή FCx 30 είναι επιχειρησιακώς πιο ενδεδειγμένη επιλογή. Στην περίπτωση αυτή, στην προ EPC εποχή, θα υπάρχει μια πιο “αργή” προοπτική δυνάμεως 10 Κυρίων Μονάδων Κρούσεως (FDI HN, MEKO 200HN, νέες κορβέτες) συν κάποιες φρεγάτες S.
Συνοψίζοντας, στόχος του Πολεμικού Ναυτικού στις Κύριες Μονάδες Κρούσεως, είναι η κάλυψη της απαιτήσεως 12 φρεγατών και οι μέχρι τώρα αποφάσεις δημιουργούν προοπτική μόνο 7 μονάδων. Η ηγεσία, βρέθηκε ενώπιον διλήμματος επιλογής, εν αναμονή αποδόσεως του προγράμματος EPC: πρόσκτηση τουλάχιστον 3 κορβετών (“φρεγατοκορβέτες”) ή για λόγους θεωρητικής οικονομίας, το “πείραμα” απελπισίας LCS. Αναμένοντας την ανταπόκριση των ΗΠΑ ως προς τις LCS όμως, πάγωσαν οι διαδικασίες του προγράμματος νέας κορβέτας και ο χρόνος διαρρέει αδυσώπητα. Από το 2020, τις πιεστικές ανάγκες του Πολεμικού Ναυτικού, υποσκελίζει η πρόταξη προγραμμάτων της Πολεμικής Αεροπορίας.
Έξι φρεγάτες αυξημένων Α/Α δυνατοτήτων ήθελε το ΠΝ – Αδιάφορο για την κυβέρνηση
