Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Η ωριμότητα των ελληνοαμερικανικών συζητήσεων για την παραχώρηση Τεθωρακισμένων Οχημάτων Μάχης M2 Bradley, αποτυπώθηκε στην επιστολή Μπλίνκεν της 27ης Ιανουαρίου, που κατέγραφε την ενημέρωση που έχει γίνει στο Κονγκρέσο για την παραχώρηση 60 οχημάτων ως πλεονάζον υλικό (EDA). Εν τούτοις, όπως είναι γνωστό, η επαναφορά των οχημάτων σε επιχειρησιακή κατάσταση, με εγκατάσταση όπλων, σκοπευτικών, σταθμών ασυρμάτων, συσκευών, η προμήθεια πυρομαχικών, εργαλείων, ανταλλακτικών, η εκπαίδευση κ.ά., συνεπάγονται κόστος. Το ύψος αυτού, μπορεί να εκτιμηθεί σε γενικές γραμμές, εάν εξετασθεί η αντίστοιχη περίπτωση προγράμματος της Κροατίας.
Η αρχική προσφορά μεταχειρισμένων Bradley στην Κροατία, έλαβε χώρα στην διάρκεια του Οικονομικού Έτους 2017 αλλά μόνο στις αρχές του 2022 που έληγε η τελευταία παράταση ισχύος της LOA, υπεγράφη η σύμβαση. Κύρια αιτία καθυστερήσεων ήταν ο προβληματισμός που επικράτησε από το υψηλό κόστος της αρχικής εγκρίσεως στις 1 Δεκεμβρίου 2020. Στην σχετική ενημέρωση για το πλήρες πακέτο 76 οχημάτων, αναφερόταν δυνητικό κόστος 757 εκατ. $, που οδήγησε σε διαπραγματεύσεις.
Η συμφωνία που υπεγράφη στις 27 Ιανουαρίου 2022 είναι ύψους 196,4 εκατ. $ εκ των οποίων, κατόπιν διαπραγματεύσεων η αμερικανική πλευρά συμφώνησε να καλύψει 57 εκατ. $, από την αρχική δέσμευση για 45 εκατ. $. Στις 31 Ιουλίου 2023 η BAE Land Systems ανέλαβε σύμβαση 89 εκατ. $ για τις εργασίες αποκαταστάσεως των οχημάτων, στοιχείο το οποίο δείχνει ότι το υπόλοιπο ύψος της συμβάσεως αφορά την προμήθεια των συστημάτων που θα φέρουν τα οχήματα, πυρομαχικών, ανταλλακτικών, εργαλείων και εκπαιδεύσεως. Επειδή αίτημα της Κροατίας ήταν να υποστηριχθεί η εγχώρια αμυντική βιομηχανία και να εκτελεστούν οι εργασίες στο έδαφός της, τον Σεπτέμβριο η αμερικανική εταιρεία ανέθεσε σύμβαση 3,8 εκατ. $ στην Djuro Djakovic Special Vehicles, που αφορά το μερίδιο του βιομηχανικού κόστους των εργασιών που θα “επιστρέψει” στην Κροατία. Πρόκειται επί της ουσίας για το εργατικό κόστος τριετίας 2024-2026, όσο θα διαρκέσουν δηλαδή οι εργασίες στα οχήματα.
Η σύμβαση αφορά συνολικώς 89 οχήματα, εκ των οποίων 62 πλήρως επιχειρησιακά (4 εκδόσεως αναγνωρίσεως), 5 για εκπαίδευση (Στρατιωτική Ακαδημία, Σχολές Πεζικού και Τεθωρακισμένων) και 22 για προσπορισμό ανταλλακτικών. Πέραν των οχημάτων, δωρεάν παραχωρούνται 62 πυροβόλα των 25 mm, 34 πολυβόλα M240 και 41 σταθμοί ασυρμάτων. Στις 6 Δεκεμβρίου 2023, αφίχθησαν στην χώρα τα πρώτα 22 οχήματα.
Μπορούμε να πούμε λοιπόν ότι στην ίδια περίπου περιοχή θα μπορούσε να κινηθεί το κόστος των 60 Bradley για την Ελλάδα, που αναφέρει η επιστολή Μπλίνκεν. Ασφαλώς και στην ελληνική περίπτωση, οι ΗΠΑ θα μπορούν να προσφέρουν εν μέρει κάλυψη του συνολικού κόστους.
Αυτονοήτως, έχει ενδιαφέρον να εξεταστεί το ακριβές περιεχόμενο της συμφωνίας της Κροατίας, επειδή είναι μάλλον αναμενόμενο ότι ο Ελληνικός Στρατός θα έχει υψηλότερες απαιτήσεις, με φυσιολογική συνέπεια τον επηρεασμό του συνολικού κόστους.
Η Κροατία σκοπεύει να χρησιμοποιήσει τα Bradley για τον εξοπλισμό μίας “μέσης” Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας Πεζικού μέχρι το 2026, αντικαθιστώντας παλαιά σοβιετικής προελεύσεως τεθωρακισμένα οχήματα. Εν τούτοις στην διάρκεια της διαπραγματεύσεως δόθηκε η ευκαιρία να γίνουν γνωστές επιφυλάξεις και σημεία στα οποία επιδιώχθηκε βελτίωση των όρων. Από την πλευρά του στρατού, επισημάνθηκαν “αδυναμίες” σχετιζόμενες με την παλαιότητα της εκδόσεως που θα παραληφθεί, η οποία δεν είναι “ψηφιακή”.
Οι όποιες ενστάσεις, ξεπεράστηκαν με το επιχείρημα ότι η συμφωνία αποτελούσε στρατηγική επιλογή που ενίσχυε τις διμερείς σχέσεις. Το όποιο ρίσκο για το οποίο υπήρχε ανησυχία, εκτιμήθηκε ότι μπορούσε να αναληφθεί. Στην υπέρβαση των επιφυλάξεων, προφανώς συνέβαλε και η απόφαση της αμερικανικής πλευράς να προσφέρει στις 23 Δεκεμβρίου 2021 επιπλέον 11 εκατ. $ για την κάλυψη του κόστους του προγράμματος.
Σε ενημέρωση που ζητήθηκε για το ενεχόμενο κόστος αναβαθμίσεως, δεν υπήρξε απάντηση. Συγκεκριμένα, θα παραληφθούν οχήματα εκδόσεως M2A2 ODS. Οι εργασίες ανακατασκευής θα τα φέρουν σε κατάσταση Ικανότητος Πλήρους Αποστολής (FMC) καλύπτοντας επίπεδο συντηρήσεως 10/20 του Στρατού των ΗΠΑ.
Τα 62 πλήρως επιχειρησιακά οχήματα θα φέρουν Συλλογή Αστικής Επιβιώσεως Bradley (BUSK III) που περιλαμβάνει μονωμένο διαμέρισμα καυσίμου για αποφυγή εκρήξεως, ενισχυμένη θέση οδηγού για προφύλαξη από εκρήξεις, σύστημα επιβιωσιμότητος πύργου και επιλογή αυτόματου ανοίγματος ανάγκης της ράμπας. Τα οχήματα θα έχουν επίσης βελτιωμένες ερπύστριες και ανάρτηση, αναβαθμισμένο και ρυθμισμένο πυροβόλο Enhanced Bushmaster των 25 mm κ.λπ.
Για να συγκρατηθεί το συνολικό κόστος σε αποδεκτό επίπεδο βάσει των οικονομικών δεδομένων της χώρας, οι Κροάτες περιέκοψαν μεγάλο μέρος του προτεινόμενου πακέτου, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο μελλοντικών ενεργειών για νέα Επιστολή Αιτήματος (LOR). Για λόγους κόστους, αποφασίστηκε ο ελάχιστος δυνατός αριθμός οχημάτων, ποσοτήτων πυρομαχικών πυροβόλου και αντιαρματικών πυραύλων TOW, αριθμού Προωθημένων Σταθμών Επισκευών (FRS) και Συστημάτων Μάχης (BMS) ενώ λόγω αυξήσεων κόστους εξαιτίας του COVID 19, ακυρώθηκε εντελώς η πρόθεση για αναβάθμιση Φάσεως ΙΙ των οχημάτων.
Η μεγαλύτερη συμπίεση του κόστους, προέκυψε από την δραστική μείωση των ποσοτήτων πυρομαχικών που συνοδεύουν τα οχήματα. Ενδεικτικώς, στην αρχική έγκριση προμήθειας του 2020, είχαν περιληφθεί 1.753 αντιαρματικοί πύραυλοι TOW 2A/B/BB RF. Προκειμένου να γίνει αντιληπτή η παράμετρος κόστους των πυρομαχικών, μπορεί να αναφερθεί ότι η τιμή μονάδος ενός TOW 2 RF κινείται στην τάξη των 150.000 $ ενώ του βλήματος πυροβόλου 25 mm στα 700 $ περίπου. Υποθετικώς, για ελάχιστο αριθμός 2 πυραύλων TOW μόλις και 1.000 βλημάτων πυροβόλου για κάθε όχημα, το συνολικό κόστος ανέρχεται στην τάξη των 60 εκατ. $.
Για 60 Bradley, πρέπει να αναμένεται ότι ο Ελληνικός Στρατός θα επιδιώξει τουλάχιστον τριπλάσιο απόθεμα πυραύλων και πυρομαχικών πυροβόλου, όπερ συνεπάγεται τάξη κόστους 180 εκατ. $. Εάν συνυπολογιστούν ανώτερο επίπεδο εξοπλισμού – αναβαθμίσεως σε σχέση με της Κροατίας, το συνολικό πακέτο εκτιμάται ότι θα ξεπερνά τα 300 εκατ. $. Στην περίπτωση που ευοδωθούν οι προσπάθειες για εξασφάλιση 82 οχημάτων, ανάλογη θα είναι και η αύξηση κόστους. Όλα αυτά φυσικά, με βάση τις τιμές του προγράμματος της Κροατίας. Ασφαλώς μία πιθανή επιλογή θα μπορεί να είναι η εξαίρεση από το πακέτο της δαπάνης για αντιαρματικούς πυραύλους TOW, με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την επιχειρησιακή ικανότητα του ΤΟΜΑ αλλά το πυροβόλο 25 mm δεν υφίσταται στο ελληνικό οπλοστάσιο και το κόστος για τα πυρομαχικά του, δεν μπορεί να αποφευχθεί.
