Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Ήταν κοινό μυστικό, ότι η τέταρτη φρεγάτα FDI HN για το Πολεμικό Ναυτικό, δεν επρόκειτο να συνοδευτεί με σύμβαση αναθέσεως φόρτου κατευθυνομένων βλημάτων επιφανείας – επιφανείας και επιφανείας αέρος. Η εικόνα αυτή βεβαίως, δεν είναι καθόλου κολακευτική για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις και την χώρα, επειδή εκπέμπει ένα σαφές μήνυμα ότι στην εξοπλιστική προσπάθεια της χώρας υπάρχει πάντοτε περιθώριο εκπτώσεων των επιχειρησιακών κριτηρίων.
Όσα και αν κατέθεσε ο Α/ΓΕΝ ενώπιον μελών της Βουλής των Ελλήνων, δεν μπορούν να μην δημιουργούν περίσκεψη και κάθε άλλο παρά καθησυχαστικά είναι. Ασφαλώς και τα σύγχρονα όπλα έχουν σημαντικό κόστος αλλά πλέον στην Ελλάδα τείνει να καθιερωθεί μία επικίνδυνη κατάσταση στις προμήθειες που αφορούν μειζόνα οπλικά συστήματα – πλατφόρμες, χωρίς να συνοδεύονται από τα απαραίτητα πυρομαχικά. Αυτό μπορεί να γίνεται προκειμένου να παρουσιασθεί συνολικώς ένα πακέτο συγκρατημένου κόστους αλλά οι αρμόδιοι παραβλέπουν ότι η αγορά όπλων, αφημένη σε κάποιο βάθος χρόνου, συνοδεύεται από αυξημένο κόστος.
Το εντυπωσιακό στην περίπτωση του Πολεμικού Ναυτικού και των νέων φρεγατών του, είναι ότι ενώ δεν αγοράζεται τα στοιχειώδη, ο ΥΕΘΑ έχει εξαγγείλει την πρόθεση εφοδιασμού τους με βλήματα αεροδυναμικής πτήσεως (cruise) στην περίπτωση των οποίων, είτε δεν βρίσκονται πλέον σε παραγωγή (MdCN) είτε βρίσκονται σε πρώιμο στάδιο αναπτύξεως (ELSA) και δεν γνωρίζει κανείς την κατάληξη. Μάλιστα ο ΥΕΘΑ ενημέρωσε ότι η βλέψη αυτή, επεκτείνεται τώρα και στις δύο φρεγάτες FREMM που ενδιαφέρεται να αποκτήσει από το Ιταλικό Ναυτικό.
Κοινό μυστικό επίσης, είναι ότι το Πολεμικό Ναυτικό δεν επιθυμεί την προσθήκη πυραύλων αεροδυναμικής πτήσεως στις φρεγάτες του. Η ιδέα περί στρατηγικών όπλων, προέκυψε από την ηγεσία.
Επανερχόμενοι όμως στο πρόγραμμα ELSA, αναφέρθηκε στην Βουλή ότι η ΓΔΑΕΕ έχει απευθυνθεί ήδη στην γαλλική DGA, εκδηλώνοντας το ενδιαφέρον της χώρας. Το ερώτημα είναι, για ποιον λόγο οι αρμόδιοι, εφόσον υποτίθεται ότι έχουν θέσει ως στόχο την διερεύνηση των δυνατοτήτων της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας να καλύψει επιχειρησιακές ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων, δεν βλέπουν ευρύτερα το θέμα. Ιδίως από την στιγμή, που το πρόγραμμα ELSA έχει ως σημείο εκκινήσεως το ενδιαφέρον κρατών μελών του ΝΑΤΟ να ενισχύσουν τις ικανότητες στρατηγικών πληγμάτων σε μεγάλο βάθος, αλλά με ένα όπλο που θα φέρεται από χερσαίες μονάδες πυρός.
Δοκιμές με εναέριους στόχους της ελληνικής Aether Aeronautics στην Χιλή
Τα τελευταία έτη, λόγω της επιδράσεως από τα διδάγματα του πολέμου στην Ουκρανία, παρατηρείται στην Δύση μια “άνθιση” προτάσεων για όπλα χαμηλού κόστους, τα οποία θα μπορούν να παραχθούν ταχύτερα και να ενταχθούν σε υπηρεσία σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα. Ένα ερώτημα από πλευράς ΕΛΚΑΚ, είναι βέβαιο ότι θα προσέφερε ενδιαφέρουσες ανταποκρίσεις από τουλάχιστον μία ελληνική εταιρεία, την Aether Aeronautics. Η εταιρεία από τα Χανιά, κατασκευάζει τον εναέριο στόχο (target drone) τύπου NMS-2, ο οποίος εμπίπτει στην κατηγορία των εναερίων στόχων υψηλών επιδόσεων ταχύτητος και υψομέτρου πτήσεως, που φέρει στροβιλοκινητήρα (turbojet) κι αναπτύσσει μέγιστη ταχύτητα 720 χ.α.ώ., επιτρέποντας την προσομοίωση διαφόρων εναερίων απειλών με ρυθμιζόμενη διαμόρφωση RCS. Ένα σχετικό αναπτυξιακό πρόγραμμα με εμπλοκή της ΕΑΒ και συνεργασία με ξένο οίκο, θεωρείται ότι είναι ένας απολύτως ρεαλιστικός στόχος.
Ήδη η MBDA έχει παρουσιάσει και συζητά με δυνητικούς πελάτες το χαμηλού κόστους Crossbow που θα μπορούσε να τεθεί σε παραγωγή το 2026. Με βάρος 750 κιλών και μήκος 5,3 μέτρων, θα φέρει πολεμική κεφαλή 300 κιλών σε βεληνεκές 800 χλμ. και θα μπορεί να εκτοξευτεί από τυπικά εμπορευματοκιβώτια.
Στις ΗΠΑ, οι προτάσεις αμερικανικών εταιρειών έχουν λάβει μορφή αγώνα δρόμου στην εγχώρια βιομηχανία και καθιστούν πιο δυσδιάκριτα τα όρια μεταξύ βλημάτων αεροδυναμικής πτήσεως, δρόνων επιθέσεως μακράς ακτίνος αλλά και δολωμάτων παραπλανήσεως.
Τον Ιούλιο του 2025, τρεις αμερικανικές εταιρείες παρουσίασαν προτάσεις.
Η L3Harris παρουσίασε επισήμως το όπλο μακρού πλήγματος ακριβείας Red Wolf, που εκτοξεύεται από κάθε είδους πλατφόρμα. Στόχος είναι η τιμή κόστους της τάξεως των 300.000 $ και η ικανότητα παραγωγής με ρυθμό 1.000 το έτος.
Η Anduril Industries αποκάλυψε το Barracuda-100M, που κινείται στα ίδια πλαίσια. Πέρυσι, είχε παρουσιάσει δύο ακόμη μεγαλύτερα μέλη της οικογενείας, με ονομαστικά βεληνεκή 250 και 500 χλμ.
Τέλος, η Lockheed Martin παρουσίασε το βλήμα Κοινής Πλατφόρμας Πολλαπλών Αποστολών (CMMT) με κόστος της τάξεως των 150.000 $. Οι δοκιμές, αφορούν σε πρώτη φάση εκτόξευση από το έδαφος.
Είχε προηγηθεί τον Αύγουστο του 2024 η Ares Industries, που παρουσίασε ένα βλήμα εναντίον ναυτικών στόχων, βεληνεκούς εκατοντάδων χιλιομέτρων, με κόστος 10 φορές μικρότερο (300.000 $) από τα τυπικά όπλα του είδους. Η εταιρεία δήλωσε ότι οι πτητικές δοκιμές ξεκίνησαν μόλις 11 μήνες μετά την λήψη χρηματοδοτήσεως! Σε πρώτη φάση οι δοκιμές αφορούν βολές από χερσαίες και ναυτικές πλατφόρμες αλλά θα επεκταθούν και σε εναέριες. H νεοφυής εταιρεία, στηρίζει την συγκεκριμένη προσπάθεια σε προσωπικό που έχει προϋπηρεσία σε πυραυλικά προγράμματα και αποβλέπει σε δυναμική διείσδυση στον αμυντικό τομέα.
Οι προτάσεις αυτές, προορίζονται να καλύψουν ένα κενό σε φθηνότερα όπλα ακριβείας αλλά σημαντικών επιδόσεων, εν σχέσει με τα υψηλού κόστους βλήματα αεροδυναμικής πτήσεως, επιτρέποντας στον επιχειρησιακό φορέα την δημιουργία ενός μείγματος αλληλοσυμπληρούμενων όπλων χαμηλού – υψηλού κόστους. Πρέπει να θεωρείται δεδομένο, ότι ανεξαρτήτως αποτελεσμάτων επιλογής, κάποια από τα σχέδια δεν θα υιοθετηθούν από τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ. Εν τούτοις, το αναπτυξιακό έργο επ’ αυτών θα παραμένουν και οι εταιρείες αυτές θα είναι ανοικτές σε προτάσεις συνεργασίας, ιδίως δε από κράτη μέλη του ΝΑΤΟ, για τα οποία η σχετική κυβερνητική έγκριση δεν αποτελεί ζήτημα.
Συνοψίζοντας, μέχρι να αποδώσει το ELSA, “ποιος ζει, ποιος πεθαίνει”… Οι προτάσεις για εναλλακτικά φθηνότερα όπλα, “πέφτουν βροχή”. Αντί να “ανοίξουμε ομπρέλα”, ας ανοίξουμε τα μάτια μας να δούμε ένα ελληνικό όπλο μέσα στους επόμενους 24 μήνες.
Φουλ “από το ράφι” αλλά μήπως να αναπτύξουμε πύραυλο cruise;
