Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στις 11 Ιουλίου ο Στρατηγός Ιβάν Ποπώφ, διοικητής της 58ης Στρατιάς Συνδυασμένων Όπλων, παύθηκε των καθηκόντων του με απόφαση της ιεραρχίας, επειδή υπήρξε “ενοχλητικός” ασκώντας κριτική και διαμαρτυρόμενος στην ανωτάτη διοίκηση για μεγάλες ελλείψεις σε ικανότητες αντιπυροβολικού και σε μέσα αναγνωρίσεως. Υπήρχε μια ολόκληρη σειρά ζητημάτων επί των οποίων επέμενε ο στρατηγός και το όνομά του συνοδευόταν από θετικά σχόλια μεταξύ συναδέλφων και υφισταμένου προσωπικού. Η εξέλιξη λοιπόν, προκάλεσε μεγάλη αίσθηση στην ρωσική κοινή γνώμη και σχολιάσθηκε εκτενώς αλλά ενδιαφέρον παρουσιάζει μια διάσταση που περιγράφεται στα ρωσικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Αναφέρεται συγκεκριμένα ότι όταν ένας πύραυλος πλεύσεως (cruise) τύπου Storm Shadow περιήλθε στην κατοχή των ρωσικών δυνάμεων, έχοντας πέσει χωρίς να ενεργοποιηθεί η πολεμική κεφαλή του, διατάχθηκε η μεταφορά του προς μελέτη και αξιοποίηση από την αμυντική βιομηχανία, για προφανείς σκοπούς. Πυραύλους του τύπου αυτού παραχώρησε η Μεγάλη Βρετανία στην Ουκρανία και με τροποποίηση προσαρμογής πτερυγικών πυλώνων από αποσυρμένα Tornado, φέρονται ανά δύο σε μαχητικά Su-24.
Ωστόσο, ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατηγός Γκερασίμωφ διέταξε να εκτεθεί ο πύραυλος στο διάσημο Πάρκο Πατριώτη στην Κουμπίνκα, όπου εκτείθενται διάφορα οπλικά συστήματα. Η διαταγή όμως συνοδευόταν από οδηγίες για επίσημη διοικητική εξέταση προς ανεύρεση και τιμωρία των στρατιωτών που με πρωτοβουλία τους ενήργησαν ώστε να περισυλλεγεί ο πύραυλος και να σταλεί προς εξέταση. Επιπλέον, επιτροπή αξιωματικών εστάλη στο μέτωπο για να εντοπιστούν οι υπεύθυνοι διοικητές που αναρμοδίως διέταξαν την απομάκρυνση του όπλου από την στρατιωτική περιοχή ενώ απορρίφθηκε η πρόταση του Ποπώφ για απονομή ηθικών αμοιβών στους εμπλεκομένους. Αυτό προκάλεσε την έντονη αντίδρασή του, που φαίνεται ότι προστέθηκε στα άλλα ερεθίσματα που υπήρχαν για το πρόσωπό του.
Πέραν της προσωπικής ιστορίας του διοικητού της 58ης Στρατιάς, έχει ενδιαφέρον η πτώση του Storm Shadow που δεν λειτούργησε και για κάποιον λόγο απλώς φαίνεται ότι έπεσε στο έδαφος και εκτός κάθε στόχου. Το περιστατικό σχετίζεται πιθανώς με το ημερολογιακό όριο ζωής των πυραύλων καθώς ο αριθμός που παραχωρήθηκε από την Μεγάλη Βρετανία στην Ουκρανία, είτε το έχει εξαντλήσει ή βρισκόταν πολύ κοντά σε αυτό. Η Μεγάλη Βρετανία έχει αποφασίσει να προχωρήσει στην εργοστασιακή συντήρηση των Storm Shadow της RAF και να εφαρμόσει το πρόγραμμα Συντηρήσεως Μέσης Ζωής (Mid-Life Refurbishment) της MBDA που παρατείνει την επιχειρησιακή χρήση του όπλου μέχρι και την επομένη δεκαετία (έτος αποσύρσεως από βρετανική υπηρεσία το 2032).
Το MLR είναι εργοστασιακού επιπέδου συντήρηση και εφαρμόζεται στα όπλα της RAF υπό το πρόγραμμα Δυνατότητος Επιλεκτικών Αποτελεσμάτων Ακριβείας Σε Απόσταση 4 (SPEAR 4) που περιλαμβάνει νέα ζεύξη δεδομένων και δυνατότητα αλλαγής στόχου κατά την διάρκεια της πτήσεως. Οι πρώτοι Storm Shadow που υποβλήθηκαν στο SPEAR 4 επανεντάχθηκαν επισήμως σε υπηρεσία τον Ιανουάριο του 2022, «κατόπιν ιδιαιτέρως επιτυχών δοκιμών αρνήσεως περιβάλλοντος κατά τα μέσα του 2021». Οι πύραυλοι που διατέθηκαν στην Ουκρανία και αξιοποιούνται από Su-24 κατόπιν τροποποιήσεως, δεν είχαν υποβληθεί σε αυτές τις εργασίες και εθεωρούντο εν πολλοίς “ληγμένοι”, από πλευράς ορίου ζωής. Επομένως δικαιολογούνται τεχνικές αστοχίες στην χρήση τους και πτώσεις στο έδαφος σε κάποιο στάδιο της πτήσεως προς τον στόχο.
Οι Βρετανοί επιβεβαίωσαν επισήμως στις 11 Μαΐου ότι είχαν παραχωρήσει στην Ουκρανία πυραύλους Storm Shadow. Συμπτωματικώς, την ίδια ημέρα η MBDA υπέγραψε σύμβαση με την Ελλάδα για πρόγραμμα MLR στους πυραύλους SCALP EG της Πολεμικής Αεροπορίας, που είναι το ίδιο όπλο, με μικροδιαφορές για εκτόξευση από γαλλικής προελεύσεως αεροσκάφη. Η σύμβαση υπεγράφη με την ΓΔΑΕΕ «και περιλαμβάνει την προμήθεια προϊόντων σχεδιασμού αποστολής, συντήρηση και τεχνική βοήθεια. Αυτό θα παρατείνει την επιχειρησιακή υπεροχή του όπλου έναντι μελλοντικών απειλών», όπως ανακοίνωσε η ΓΔΑΕΕ. Βασικά σημεία των εργασιών συντηρήσεως σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι η αλλαγή του καυσίμου ειδικής συνθέσεως του κινητήρα, η αντικατάσταση των πυροτεχνικών μερών κι ένας γενικός έλεγχος λειτουργίας.
Τρεις μήνες πριν, στις 8 Φεβρουαρίου, το ΚΥΣΕΑ είχε εγκρίνει τα σχέδια συμφωνίας πλαισίου και της πρώτης εκτελεστικής συμβάσεως του εν λόγω προγράμματος εργοστασιακής συντηρήσεως και υποστηρίξεως συναφούς εξοπλισμού των SCALP EG, για χρήση από τα Mirage 2000-5Mk2. Το πρόγραμμα είχε εγκριθεί από την Βουλή στις 14 Οκτωβρίου 2021. Στο δελτίο Τύπου της MBDA, αναφερόταν: «Οι πύραυλοι που αφορά αυτή η συντήρηση μέσης διάρκειας ζωής παραγγέλθηκαν ως μέρος του αρχικού πακέτου όπλων για το Mirage 2000-5. Επιπλέον πύραυλοι SCALP παραγγέλθηκαν από την Ελλάδα ως μέρος των πακέτων όπλων για τα 18 Rafale που παραγγέλθηκαν το 2021 και τα επιπλέον έξι Rafale που παραγγέλθηκαν το 2022».
Επομένως, τα μεν Rafale εξοπλίζονται με SCALP EG νέας κατασκευής ενώ τα Mirage 2000-5Mk2 της 331 Μοίρας εξακολουθούν να αξιοποιούν το όπλο, υποβάλλοντος το απόθεμα 90 πυραύλων σε εργοστασιακή συντήρηση – MLR. Σημειώνεται ότι προηγουμένως, το συγκεκριμένο απόθεμα υποβλήθηκε σε εργασίες επεκτάσεως ημερολογιακών ορίων ζωής, με την Βουλή να εγκρίνει το εν λόγω υποπρόγραμμα κατά πολύ μικρότερου ύψους, στις 9 Σεπτεμβρίου 2020, μέχρι οι πύραυλοι να υποβληθούν στην εργοστασιακή συντήρηση. Συνολικώς, η Πολεμική Αεροπορία θα διαθέτει 48 γαλλικής προελεύσεως μαχητικά με τριπλάσιο περίπου αριθμό πυραύλων SCALP EG, συντηρημένων και νέας κατασκευής, στο οπλοστάσιό της.
“Εγγυητές ισχύος” όπλων κατευθύνσεως GPS/INS σε περιβάλλον παρεμβολών GPS
