Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής βρέθηκε στην Θράκη για την ΤΑΜΣ ΠΑΡΜΕΝΙΩΝ, ο διοικητής του Δ΄ Σώματος Στρατού τον ενημέρωσε για τις ανησυχητικές διαστάσεις της λειψανδρίας και της χαμηλής επανδρώσεως, που είχαν σοβαρές συνέπειες στην ετοιμότητα και το αξιόμαχο των μονάδων. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έδειξε να προβληματίζεται αλλά η ανταπόκρισή του ήταν καθησυχαστική. Είπε στον έκπληκτο στρατηγό ότι εάν έλθει η ώρα, θα εκφωνούσε έναν από τους γνωστούς του “πύρηνο” λόγο που θα συσπειρώσει το έθνος και σύσσωμο θα σπεύσει να υπερασπιστεί την πατρίδα…
Η περίπτωση δείχνει ότι ακόμη και κορυφαίες πολιτικές προσωπικότητες όπως ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, δεν έχουν επαφή με την πραγματικότητα, όταν πρόκειται για στρατιωτικά θέματα ή απλώς αρνούνται να την αντιμετωπίσουν.
Τους τελευταίους μήνες, απασχολεί την κοινή γνώμη η είδηση ότι η Τουρκία πρόκειται να συγκροτήσει μία νέα, την τρίτη, Ταξιαρχία Πεζοναυτών. Οι σχετικές υποδομές ετοιμάζονται στην Ίμβρο, όπου εδρεύει ήδη το 5ο Σύνταγμα Καταδρομών. Η εξέλιξη ακολουθεί την συγκρότηση πέρυσι της 2ας Ταξιαρχίας Πεζοναυτών με έδρα την Αλεξανδρέττα και μαζί με την 1η Ταξιαρχία Πεζοναυτών στην Φώκαια Σμύρνης, οι τρεις Σχηματισμοί υπάγονται στο επίσης νεοσυγκροτηθέν Αμφίβιο Σώμα που εδρεύει στο Τσανάκαλε.
Το 5ο Σύνταγμα Καταδρομών υπάγεται στο 2ο Σώμα Στρατού που εδρεύει στην Καλλίπολη. Το Σώμα έχει την ευθύνη για την άμυνα των Στενών και οι καταδρομείς στην Ίμβρο είχαν την μορφή επίλεκτης προωθημένης αμυντικής δυνάμεως για το κρίσιμο νησί. Η προσθήκη όμως από πλευράς ναυτικού, της 3ης Ταξιαρχίας Πεζοναυτών στην Ίμβρο, αναδεικνύει τις επιθετικές ικανότητες που δημιουργούνται στην συγκεκριμένη ζώνη.
Οι δυνατότητες αυτές, προστίθενται στην ενίσχυση των επιθετικών δυνατοτήτων των μηχανοκίνητων Σχηματισμών της 1ης Στρατιάς στον Έβρο, με την συγκρότηση σε αυτούς οργανικών ταγμάτων καταδρομών. Σε συνδυασμό με την δυνατότητα αναλήψεως και αμφιβίων επιχειρήσεων στην περιοχή από την 3η Ταξιαρχία Πεζοναυτών, ενισχύονται συνολικές οι τουρκικές επιθετικές δυνατότητες.
Τάγματα καταδρομών στις τουρκικές Τεθωρακισμένες και Μηχανοκίνητες Ταξιαρχίες στον Έβρο
Έναντι αυτών των εξελίξεων, στην Νέα Δομή Δυνάμεων για τον Ελληνικό Στρατό, προβλέπονται καταργήσεις Σχηματισμών που επηρεάζουν το Δ΄ Σώμα Στρατού. Η κατάργηση του Στρατηγείου της 7ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας και άλλες πρόνοιες που αφορούν τις ενισχύσεις που προορίζονται για το Σώμα, δείχνουν ότι οι ελληνικές ενέργειες κινούνται στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση από αυτήν του εχθρού. Η περίπτωση της 7ης Μηχανοκίνητης Ταξιαρχίας θεωρείται αμφιλεγόμενης σκοπιμότητος μεταξύ των κύκλων των στρατιωτικών και δικαιολογείται περισσότερο ως ενέργεια εξοικονομήσεως στελεχών που επανδρώνουν το Στρατηγείο.
Αν το ζήτημα της εξοικονομήσεως προσωπικού, ακόμη και μονίμων στελεχών, έχει καταστεί τόσο κρίσιμο για τον Ελληνικό Στρατό, τότε πρέπει να δεχθούμε ότι το πρόβλημα χαμηλής επανδρώσεως που είχε επισημανθεί προ 35 ετών στον Κωνσταντίνο Καραμανλή, σήμερα έχει λάβει τραγικές διαστάσεις. Το 1990 η διάρκεια της στρατιωτικής θητείας ήταν 18 μήνες. Λίγο μετά μειώθηκε στους 15 αλλά μετά την κρίση των Ιμίων επανήλθε στους 18. Ακολούθησαν λαϊκιστικές πολιτικές από τους ΥΕΘΑ Παπαντωνίου και Μεϊμαράκη, με αποτέλεσμα την διαμόρφωσή της σε 12 και τελικώς σε 9 μήνες. Το 2021, μετά την κρίση του 2020, η κυβέρνηση της ΝΔ αύξησε την θητεία στον Στρατό κατά 3 μήνες, στους 12, αλλά με γεωγραφικά κριτήρια υπηρεσίας, οπότε στην ουσία οι στρατεύσιμοι υπηρετούν 9 μήνες και δεν βελτιώθηκε καθόλου ο δείκτης επανδρώσεως των μονάδων. Έτσι, οι εισηγήσεις της στρατιωτικής ηγεσίας έπεσαν στο κενό…
Ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας, άμα τη αναλήψει των καθηκόντων του, εξήγγειλε σημαντικές πρωτοβουλίες σχεδόν για όλα. Στο κρισιμότερο όμως ζήτημα, αυτό της αυξήσεως της θητείας ώστε να συνέλθουν κάπως οι μονάδες και να μπορούν να λειτουργήσουν ομαλότερα και να εκπαιδευτούν καλύτερα, δεν έκανε κάτι. Εξαγγέλθηκε ένα “πολιτικώς ορθό” μοντέλο στρατιωτικής θητείας που αποκλήθηκε “Φινλανδικό μοντέλο”, αντιγράφοντας έναν σκανδιναβικό στρατό “σχεδιασμένο” χωρίς υποχρέωση διατηρήσεως δυνάμεων αυξημένου βαθμού ετοιμότητος κατά μήκος της μεθορίου με την απειλή. Έτσι στην Ελλάδα, η αυξημένη απειλή που προκύπτει από τις ενέργειες του εχθρού σε επίπεδο δυνάμεων, δεν αντιμετωπίζονται με τα δέοντα αντισταθμιστικά μέτρα αυξημένης επανδρώσεως και παρατακτής δυνάμεως.
Η αύξηση της στρατιωτικής θητείας το 2021, έγινε με κοινή υπουργική απόφαση. Αυτό δείχνει πόσο ευχερής είναι η λήψη της αποφάσεως, δεδομένου ότι δεν έχει αλλάξει το ΦΕΚ της δεκαετίας του 1970 που προβλέπει στρατιωτική θητεία 21 μηνών.
Εάν αυτό είναι κάτι που μπορεί να επιδιώξει ο ΥΕΘΑ και να αποφασίσει η κυβέρνηση, υπάρχουν και άλλα πρακτικά μέτρα που μπορούν να βελτιώσουν την κατάσταση σε επίπεδο στελεχώσεως. Ο ΥΕΘΑ έχει αναφέρει την πολύ μεγάλη εξοικονόμηση πόρων που θα προκύψει από την κατάργηση και συγχώνευση στρατοπέδων. Σε βάθος δεκαετίας, γίνεται λόγος για 1,7 δισ. €.
Αναδιοργάνωση Ειδικών Δυνάμεων με μεταβολές σε Δ΄ ΜΚ, 1η ΜΑΛ και 505 ΤΠ/Ν
Γιατί λοιπόν μέσα σε ένα τέτοιο οικονομικό πλαίσιο, δεν αποφασίζεται η πρόσληψη 2.000 επιπλέον ΕΠΟΠ, κίνηση που αντιπροσωπεύει δαπάνη τάξεως 30-40 εκατ. € ετησίως και σε επίπεδο δυνάμεων την συγκρότηση μιας νέας “ταξιαρχίας”; Σχηματικώς, με ένα τέτοιο μέτρο, θα μπορούσαν να ενισχυθούν οι Ειδικές Δυνάμεις, που προ μερικών ετών συρρικνώθηκαν, ακριβώς λόγω της ελλείψεως προσωπικού. Αλλά επιπλέον, μία νέα “ταξιαρχία” θα μπορούσε να ενισχύσει τον Έβρο.
Ως προς τις προσλήψεις ΕΠΟΠ, πρέπει να επισημανθεί το τραγικό λάθος των αρμοδίων, να προσλαμβάνουν προσωπικό για βοηθητικές ειδικότητες (μάγειροι κ.λπ.) και όχι μάχιμες, που έχουν ανάγκη οι μονάδες. Επιπλέον, ο αριθμός προσλήψεως γυναικών είναι δυσανάλογα μεγάλος και θα πρέπει να περιοριστεί δραστικώς. Πιθανώς η εθελοντική στράτευση γυναικών, να μπορεί να αμβλύνει τα δύο ανωτέρω ζητήματα αλλά μένει να δούμε εάν από επίπεδο εξαγγελίας που είναι μέχρι σήμερα, θα αποφασισθεί.
Τίποτα από τα ανωτέρω, δεν αποτελούν προτάσεις απέχουσες από την λογική και το εφικτό. Παραμένουν όμως στην σφαίρα του “αδιανόητου”, λόγω της ελλείψεως επαφής με την πραγματικότητα του πολιτικού κόσμου ως προς τα στρατιωτικά, όπως έδειξε το 1990 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής.
