Αμφίβιες επιχειρήσεις: Στοχοποίηση, UAV, τμήματα αναγνώρισης και MEDEVAC με φόντο τον «ΠΑΡΜΕΝΙΩΝΑ» και το παράδειγμα από τον μακρινό.. Ειρηνικό

Με αφορμή την επικέντρωση σε σενάριο ταυτόχρονης αεροκίνητης και αποβατικής ενέργειας που προβλέπεται να πραγματοποιηθεί σε νησί του Βορείου Αιγαίου, στο πλαίσιο της ΤΑΜΣ ΠΑΡΜΕΝΙΩΝ 2019, αναμφίβολα αναδεικνύονται για μια ακόμα φορά οι απαιτήσεις που υπάρχουν σε αυτή τη μορφή επιχειρήσεων. Τόσο σε ό,τι αφορά την μεταφορά δυνάμεων κατάλληλα εκπαιδευμένων και εξοπλισμένων όσο και ως προς την ικανότητα υποστήριξής τους σε όλα τα σκέλη, μετάβασης – ανάπτυξης και επιχειρήσεων επί της ακτής και πέραν αυτής στο εσωτερικό της νήσου.

Η επιχείρηση όπως έγινε γνωστό θα υποστηριχθεί από την ΠΑ και το ΠΝ που θα διαθέσουν αεροπορικούς σχηματισμούς από μαχητικά αεροσκάφη όλων των τύπων, σε συνδυασμό με ομάδες μάχης επιφανείας αποτελούμενες από φρεγάτες, ΤΠΚ, αρματαγωγά καθώς και υποβρύχια του Στόλου.

Η διάσταση των αεροναυτικών επιχειρήσεων φυσικά, αποτελεί την πλέον απαιτητική μορφή πολέμου, ιδίως όταν επίκεντρο αποτελούν αμφίβια αποβατικά τμήματα που έχουν στόχο την ενίσχυση φίλιων δυνάμεων που ήδη έχουν εμπλακεί με τον εχθρό (ή ακόμη περισσότερο όταν το ζητούμενο είναι μια ανακατάληψη μετά από επιτυχημένη πρότερη ανάπτυξη εχθρικών δυνάμεων που έχουν καταφέρει να κυριεύσουν εθνικό νησιωτικό έδαφος).

Τμήματα αναγνώρισης

Eκτεταμένη αναμένεται να είναι η εμπλοκή τόσο δυνάμεων Πεζοναυτών όσο και Τμημάτων Ειδικών Επιχειρήσεων, με αποστολή την καθοδήγηση μαχητικών αεροσκαφών για την προσβολή επιλεγμένων στόχων. Η μέθοδος αυτή προϋποθέτει στελέχη που διαθέτουν εξειδίκευση στην ειδικότητα Διακλαδικού Τερματικού Ελεγκτή Αέρος (JTAC) που μπορεί να μεταφέρει ακριβείς συντεταγμένες εχθρικών στόχων σε φίλια μαχητικά τα οποία θα αναλάβουν την προσβολή τους.

Το προσωπικό των μονάδων Ειδικών Επιχειρήσεων αποτελεί τα «μάτια» των φίλιων δυνάμεων στο έδαφος και οπωσδήποτε είναι καθοριστικός ο ρόλος τους για την έκβαση κρίσιμων φάσεων που θα επηρεάσουν την εξέλιξη των επιχειρήσεων. Παρόλα αυτά, για να θεωρούνται ολοκληρωμένες οι επιχειρησιακές δυνατότητες στον τομέα της Επιτήρησης – Αναγνώρισης και επισήμανσης εχθρικών στόχων στο έδαφος μέρα και νύχτα, απαιτούνται και επιπλέον εναέρια μέσα που θα συμπληρώσουν το «παζλ».

Πρόκειται για τα Μη Επανδρωμένα Αεροσκάφη (UAV) για τα οποία πολύς λόγος έχει γίνει τη τελευταία 2ετία αναφορικά με τα βήματα προόδου που έχουν συντελεστεί από την απέναντι πλευρά του Αιγαίου (δηλαδή μέσα που διαθέτει ήδη και αξιοποιεί στο έπακρο ο αντίπαλος) όσο και εσχάτως μαχητικά αεροσκάφη 5ης γενιάς με προηγμένες ικανότητες C3I-SCAR (Strike Coordination & Reconnaissance).. Και στις δύο περιπτώσεις πρόκειται για μέσα που οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις στερούνται σήμερα ή απλώς έχουν εξαιρετικά περιορισμένες δυνατότητες.

Το παράδειγμα από το μακρινό… Ειρηνικό

Αφορμή για τον προβληματισμό στάθηκε μια είδηση που αφορά μια αντίστοιχη δραστηριότητα που πραγματοποιείται από τους Αμερικανούς Πεζοναύτες στην άλλη μεριά της υδρογείου. Η 31^η Εκστρατευτική Μονάδα Πεζοναυτών (31st Marine Expeditionary Unit) και η Αμφίβια Μοίρα 11 (CPR-11) πραγματοποίησαν από κοινού σειρά συνδυασμένων επιχειρήσεων στην Ανατολική Κινεζική Θάλασσα και τις Φιλιππίνες, με έδρα εξόρμησης πλοία αμφίβιων επιχειρήσεων κλάσης Wasp. Οι επιχειρήσεις αυτές έγιναν στο πλαίσιο γυμνασίων μεταξύ 9-19 Αυγούστου, με τελικό στόχο την ανακατάληψη νήσου.

Ειδικότερα, με την υποστήριξη μαχητικών της 3^ης Εκστρατευτικής Δύναμης Πεζοναυτών (III Marine Expeditionary Force) και εξειδικευμένων εναέριων μέσων μεταφοράς της 353 Σμηναρχίας Ειδικών Επιχειρήσεων της USAF (353rd Special Operations Group), το προσωπικό της 31^ης MEU εκτέλεσε συνδυασμένη ευρείας κλίμακας αμφίβια αποβατική και αεροκίνητη ενέργεια επί νήσου, επιδεικνύοντας «ικανότητα ανακατάληψης εδάφους και προβολής ισχύος».

Αυτό όμως που έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον είναι ότι το σενάριο περιλάμβανε ανακατάληψη αεροδρομίου που χρησιμοποιήθηκε για την μεταφορά επιπλέον ενισχύσεων καθώς και συνδυασμό αεροκίνητης ενέργειας με αεροσκάφη MV-22 Osprey και αμφίβια κρούση με δυνάμεις που αποβίβασαν επί ακτής σύστημα εκτοξευτή ρουκετών HIMARS (High Mobility Artillery Rocket System).

Το συγκεκριμένο σύστημα πυροβολικού αποβιβάστηκε μαζί με τεθωρακισμένα και Πεζοναύτες, που άμεσα ξεκίνησαν προέλαση στο εσωτερικό και εκπομπή πυρών εναντίον εχθρικών στόχων. Της απόβασης της κύριας δύναμης προηγήθηκε νυκτερινή διείσδυση τμήματος Ειδικών Επιχειρήσεων – Αναγνώρισης της 31^ης MEU (Amphibious Reconnaissance Platoon), που πραγματοποίησε άλμα με αλεξίπτωτα ελεύθερης πτώσης (HALO) για αναγνώριση, επιτήρηση και εντοπισμό εχθρικών στόχων.

Εκκένωση απωλειών – Στοχοποίηση – Διοίκηση & Έλεγχος 

Παράλληλα, έγιναν και σενάρια εκκένωσης απωλειών με εναέρια μέσα της Αεροπορίας, χάρη στη δημιουργία προκεχωρημένων σημείων ανεφοδιασμού (FARP) καθώς και καταδρομική επιχείρηση μακράς ακτίνας με μεταφορά πεζοναυτών με φουσκωτά σκάφη.

Καθοριστική ήταν η συμβολή των επιτόπου διαθέσιμων μέσων πυρός που αφορούσε τους εκτοξευτές ρουκετών HIMARS, οι οποίοι ελάμβαναν δεδομένα στοχοποίησης τόσο από UAV όσο και από μαχητικά F-35B Lightning II των Πεζοναυτών. Τα F-35 ειδικά, επέδειξαν ικανότητα αεροπορικής υποστήριξης αλλά και μεταφοράς δεδομένων στοχοποίησης σε μονάδες πυρός των Πεζοναυτών στην ακτή.

Σημειώνεται ότι σε όλα τα στάδια της άσκησης, η 31^η ΜΕU διατήρησε επιχειρησιακό έλεγχο και υποστήριξη επικοινωνιών από πλοίο προτού η Διοίκηση και ο Έλεγχος παραχωρηθεί σε επίγειο Κέντρο Διοίκησης, χιλιάδες χιλιόμετρα μακρυά από το θέατρο επιχειρήσεων. Όλα τα παραπάνω, μας δίνουν μια ενδιαφέρουσα εικόνα των ικανοτήτων μιας καθόλα σύγχρονης και εξελιγμένης δύναμης αμφίβιων επιχειρήσεων όπως το Σώμα Πεζοναυτών των ΗΠΑ, με στοιχεία όμως που έχουν εφαρμογή και στην ελληνική πραγματικότητα (καθώς οι απαιτήσεις δεν μεταβάλλονται, ανεξάρτητα από το ποιος διεξάγει επιχειρήσεις αυτού του είδους).

Στοχοποίηση μέσω συνεργασίας Πυροβολικού με UAV

Κατ’ αρχήν η απαίτηση για άμεση παροχή πυρών υποστήριξης μάχιμων τμημάτων Πεζοναυτών επί της ακτής είναι μια πραγματικότητα που έχουν κατανοήσει και εφαρμόσει οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, προικοδοτώντας με αυτοκινούμενα πυροβόλα Μ-109 των 155 mm την 32α Ταξιαρχία Πεζοναυτών. Τα πυροβόλα αυτά παρέχουν την απαιτούμενη ισχύ πυρός και είναι άμεσα διαθέσιμα στην περιοχή επιχειρήσεων αμέσως μετά την έξοδο των πεζοναυτών στην ακτή. Δεν παύουν όμως να υφίστανται ανάγκες για μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητάς τους, που μπορεί να προέλθει μονάχα από έγκαιρη και ακριβή πληροφόρηση για την διάταξη εχθρικών δυνάμεων.

Εκτός από την χρήση τμημάτων Ειδικής Αναγνώρισης, αυτό μπορεί να επιτευχθεί με εξειδικευμένα εναέρια μέσα παρατήρησης που δεν είναι άλλα από τα UAV. Τα μέσα αυτά παρέχουν μοναδική ευελιξία και αποτελεσματικότητα καθώς μπορούν να επιχειρούν μέρα και νύχτα και σε μεγάλες αποστάσεις. Ακόμη όμως και σε τακτικό επίπεδο, οι ίδιες οι μονάδες Πεζοναυτών μπορούν να εκμεταλλευτούν τη χρήση UAV που μεταφέρονται φορητά και χρησιμοποιούνται από το ίδιο το προσωπικό για επέκταση αντίληψης τακτικής κατάστασης στην άμεση περιοχή που έχουν αναπτυχθεί.

Όλα τα παραπάνω αυτήν τη στιγμή δεν υφίστανται, παρά το γεγονός ότι το κόστος είναι μικρό σε σχέση με την απόδοση που προσφέρουν και είναι σαφές ότι επιτέλους κάποτε θα πρέπει να ενσωματωθούν στην 32^η Ταξιαρχία Πεζοναυτών όσο και σε μονάδες της ΠΑ, που σήμερα δεν έχουν να παραθέσουν τίποτα περισσότερο από το UAV «ΠΗΓΑΣΟΣ», του οποίου σχεδιαστικά οι δυνατότητες και η τεχνολογία ανάγονται πριν από δύο και πλέον δεκαετίες.

Από εκεί και πέρα, τα ίδια τα τμήματα αναγνώρισης φαίνεται να είναι μια ιδέα που δυστυχώς έχει απομακρυνθεί από τους ‘Ελληνες Πεζοναύτες, αφήνοντας την αποστολή αυτή για άλλες επίλεκτες μονάδες Ειδικών Δυνάμεων που ζητείται να συνδράμουν για την υποστήριξη αμφίβιων αποβατικών επιχειρήσεων. Η απόφαση αυτή βασίζεται περισσότερο σε λόγους ανάγκης παρά σε τεκμηριωμένες επιχειρησιακές απαιτήσεις καθώς οι δεδομένες αριθμητικές δυνατότητες σε προσωπικό δεν επιτρέπουν στην 32α Ταξιαρχία Πεζοναυτών να επενδύσει χρόνο και στελέχη προς αυτήν την κατεύθυνση.

Η λύση των AB-212 για Air Assault και MEDEVAC

Δυο σημεία που χρήζουν προσοχής αφορούν την ικανότητα εκτέλεσης αεροκίνητων ενεργειών και συνεπακόλουθα η ικανότητα διεξαγωγής άμεσης εκκένωσης απωλειών. Η χρήση εναέριων μέσων της Αεροπορίας Στρατού είναι φυσικά μονόδρομος εδώ αλλά με ορισμένες παρατηρήσεις.

Πρώτον, τα μεταφορικά ελικόπτερα που ενδείκνυται για μεταφορά τμημάτων σε αμφίβιες αεραποβατικές ενέργειες αφορούν τακτικά ελικόπτερα εφόδου που, όσον αφορά τα UH-1H Huey, έχουν τα γνωστά θέματα ηλικίας και περιορισμένων δυνατοτήτων. Μια αξιόπιστη εναλλακτική λύση που θα μπορούσε να προέλθει εκ των ενόντων με χαμηλό κόστος, θα ήταν η άμεση αξιοποίηση των ΑΒ-212 που διαθέτει σήμερα το ΠΝ με αφαίρεση συσκευών Α/Υ, ώστε να δημιουργηθεί χώρος στη καμπίνα για μεταφορά Ομάδας Πεζοναυτών.

Η προοπτική χρήσης των ΑΒ-212 σε ρόλο troop transport είναι άλλωστε δοκιμασμένη επί σειρά δεκαετιών από τους ίδιους τους Αμερικανούς Πεζοναύτες, προτού μεταπέσουν στα νεώτερα UH-1Y Venom. Τα ίδια ελικόπτερα, ας μη ξεχνάμε ότι είναι τα μόνα διαθέσιμα γι’ αυτό το ρόλο που είναι πιστοποιημένα για προσνηώσεις επί καταστρώματος στα αρματαγωγά της Διοίκησης Αμφίβιων Δυνάμεων του ΠΝ. Σε ό,τι αφορά την εκκένωση απωλειών μάχης (ΜΕDEVAC) η συνδρομή των Super Puma της ΠΑ θα ήταν μια λογική προσθήκη στο σχεδιασμό, πλην όμως είναι γνωστό ότι αυτά επαρκούν οριακά για κάλυψη αποστολών SAR στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας, που είναι και ο κύριος ρόλος τους.

Τέλος, ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δοθεί στις δυνατότητες Διοίκησης & Ελέγχου, που περιλαμβάνουν τα δίκτυα επικοινωνιών τόσο των πλοίων με τα αεροσκάφη όσο και των επιγείων μονάδων Πεζοναυτών μεταξύ τους και με τις εναέριες και θαλάσσιες μονάδες που τους υποστηρίζουν. Σε όλες τις ασκήσεις όπως ο ΠΑΡΜΕΝΙΩΝ, οι επίσημοι δεν παραλείπουν ποτέ να τονίζουν τη σημασία της 32ας Ταξιαρχίας Πεζοναυτών στην αποτροπή αλλά και διατήρηση ελέγχου εθνικής επικράτειας στα νησιά του Αρχιπελάγους.

Ο ρόλος τους είναι φυσικά προφανής ακόμα και στον πλέον αδαή. Ας έχουν λοιπόν οι αρμόδιοι πολιτικοί στο μυαλό τους ότι οι άνδρες αυτοί πρέπει να ενισχυθούν επιτέλους -τουλάχιστον- ως προς το φάσμα των παραπάνω δυνατοτήτων. Απαιτείται όμως ευελιξία και αποφασιστικότητα, που συνήθως δεν φαίνεται να υπάρχει. Από την άλλη όμως, είναι μια επένδυση με σχετικά μικρά κόστη που το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν πρόκειται να πάει χαμένη.