Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Σκηνές από ταινία θυμίζει η επιχείρηση ανακατάληψης εμπορικού πλοίου από άνδρες της επίλεκτης βρετανικής Special Boat Service (SBS) ανοιχτά των ακτών της Βρετανίας που πραγματοποιήθηκε το βράδυ της 21ης Δεκεμβρίου. Στο πλοίο στόχο, είχε προηγουμένως εκδηλωθεί απόπειρα κατάληψης από Νιγηριανούς που επέβαιναν σε αυτό ως λαθρεπιβάτες.
Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά, η επιχείρηση πραγματοποιήθηκε από δύο ομάδες συνολικής δύναμης 24 στελεχών της SBS, οι οποίοι μεταφέρθηκαν με ελικόπτερα στην περιοχή λίγη ώρα πριν την έναρξη της εφόδου. Τα στελέχη της SBS που ανήκαν στη Μοίρα Χ (Χ Squadron) εκτέλεσαν καταρρίχηση από τα ελικόπτερα με τη τεχνική Fast Rope και κατέλαβαν το κατάστρωμα -προτού προχωρήσουν και στο εσωτερικό- προκειμένου να εκκαθαρίσουν όλα τα διαμερίσματα από τυχόν απειλές και να φτάσουν στη γέφυρα όπου ολοκληρώθηκε η κατάληψη του πλοίου.
Συνολικά η επιχείρηση διήρκεσε 25 λεπτά και απέληξε στην σύλληψη 4 υπόπτων, χωρίς να υπάρξουν απώλειες ή τραυματισμοί. Σύμφωνα με αστυνομικές πηγές, το πλοίο με την ονομασία “Grande Tema”, μήκους 236 μέτρων, έδεσε στο λιμάνι του Tilbury, όπου και ερευνήθηκε σπιθαμή προς σπιθαμή από λιμενικούς.
Η επέμβαση έγινε έπειτα από ειδοποίηση που έκανε η πλοιοκτήτρια εταιρεία “Grimaldi Lines” στις αρχές, αναφέροντας ότι 4 οπλισμένοι λαθρεπιβάτες απαίτησαν από το πλήρωμα να πλεύσει πιο κοντά στις βρετανικές ακτές. Το “Grande Tema”, το οποίο είχε προορισμό την Αγγλία, είχε αποπλεύσει από τη Νιγηρία όταν λίγο πριν φτάσει στον προορισμό του, οι 4 Νιγηριανοί απείλησαν το πλήρωμα.
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με την πλοιοκτήτρια εταιρεία, οι Νιγηριανοί λαθρεπιβάτες δεν ήταν οπλισμένοι εξ αρχής. Εντοπίστηκαν στο μέσον του ταξιδιού από το πλήρωμα και τους δόθηκε τροφή, νερό και καμπίνα. Όταν αποφάσισαν να αναλάβουν τον έλεγχο του πλοίου, βγήκαν από την καμπίνα τους και άρπαξαν ό,τι έβρισκαν μπροστά τους (σιδηρολοστούς) το οποίο μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως όπλο. Με αυτά απείλησαν το 27μελές πλήρωμα, το οποίο πρόλαβε να κλειδωθεί στη γέφυρα και να ζητήσει βοήθεια.
Από επιχειρησιακής απόψεως, το ενδιαφέρον σημείο είναι ότι ενώ η “πειρατεία” εκδηλώθηκε πρωινή ώρα, με το πλοίο να ενημερώνει στις 09.15, η επέμβαση της SBS πραγματοποιήθηκε νύκτα. Επειδή οι αντιτρομοκρατικές μονάδες στην Μεγάλη Βρετανία διατηρούν πολύ υψηλό βαθμό ετοιμότητος, ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο χρόνος επεμβάσεως, είναι αδύνατο να απαιτήθηκαν τόσες ώρες, μέχρι τις 23.00 το βράδυ, που απογειώθηκαν τα ελικόπτερα, για σχεδίαση της επιχειρήσεως. Ασφαλώς η υπόθεση απασχόλησε την κυβέρνηση και η πρωθυπουργός Τερέζα Μέι έπρεπε να εγκρίνει την επέμβαση. Αλλά αυτό δεν είναι κάτι που μπορεί να απαιτήσει μισή ημέρα… Το πιθανότερο είναι ότι αφενός επιδιώχθηκε να επιτευχθεί αιφνιδιασμός, και το στοιχείο του σκότους το ενισχύει, αφετέρου από το αρχικό σήμα, είχε καταστεί σαφές ότι οι “τρομοκράτες”, απλοί λαθρεπιβάτες με αυτοσχέδιο οπλισμό, δεν αντιπροσώπευαν απειλή υψηλού επιπέδου. Εξάλλου, εφόσον το πλήρωμα είχε αυτοπεριορισθεί στην γέφυρα, δεν κινδύνευε άμεσα από τους ουσιαστικώς αόπλους Νιγηριανούς.
Κατά τις διαθέσιμες πληροφορίες, τα 4 ελικόπτερα που συμμετείχαν στην Επιχείρηση BUCKTHORN, απογειώθηκαν στις 23.00 από την αεροπορική βάση της RAF στο Manston, βάση εξορμήσεως στην οποία είχε μετασταθμεύσει η δύναμη επεμβάσεως. Δύο ελικόπτερα Merlin HC3 (το ένα σαφώς εφεδρικό για κάθε ενδεχόμενο) μετέφεραν από μία ομάδα επεμβάσεως των 12 ανδρών της SBS ενώ άλλα δύο Wildcat AH1 χρησιμοποιήθηκαν ενδεχομένως για μεταφορά εναερίων σκοπευτών σε ρόλο υποστηρίξεως.
Κατά την προσέγγιση των ελικοπτέρων, ζητήθηκε από το πλήρωμα του πλοίου να κλείσουν τα φώτα, προκειμένου να καλυφθούν και να διευκολυνθούν οι κινήσεις των ελικοπτέρων και του στοιχείου εφόδου. Τόσο το πλήρωμα του ελικοπτέρου όσο και οι άνδρες της SBS έφεραν Διόπτρες Νυκτερινής Οράσεως (ΔΝΟ) επί κράνους και η ύπαρξη φωτισμού, υποβάθμιζε την απόδοσή τους και την ευχέρεια ενεργειών.
Το πλοίο απείχε 5 ν.μ. από την ακτή του Kent εκτελώντας κύκλους, σύμφωνα με την εντολή που πήρε από τις αρχές, μέχρι να ληφθεί η απόφαση της κυβερνήσεως για την διαχείριση του περιστατικού. Εξάλλου, αυτό απετέλεσε και ένα μέτρο ασφαλείας, επειδή υπήρχε πιθανότητα το πλοίο να μεταφέρει δυνητικώς επικίνδυνο φορτίο.
Ως μέτρο παραπλανήσεως, ένα πλοίο πλοηγήσεως και διασωστικές λέμβοι είχαν ανοιχτεί στην περιοχή, ώστε οι λαθρεπιβάτες να πιστέψουν ότι ερχόταν για να τους οδηγήσει με ασφάλεια σε λιμένα. Στην πραγματικότητα, επάνω στα σκάφη επέβαιναν άνδρες της SBS, έτοιμοι για να περισυλλέξουν οποιονδήποτε επιχειρούσε να διαφύγει πέφτοντας στην θάλασσα. Οι λαθρεπιβάτες άλλωστε, είχαν ζητήσει να πλησιάσει το πλοίο σε ακτή, για να κολυμπήσουν μέχρι αυτήν.
Ένα Merlin HC3 με το στοιχείο εφόδου, προσέγγισε στην πρύμνη του πλοίου και από πολλαπλές διαδρομές Fast Rope, καταρριχήθηκαν οι άνδρες από ύψος 12 μέτρων. Στις 23.25 η επέμβαση είχε ολοκληρωθεί, σε χρόνο 5 λεπτών από την καταρρίχηση του στοιχείου εφόδου. Η άλλη ομάδα εφόδου στο δεύτερο Merlin, καταρριχήθηκε αμέσως μετά, προκειμένου να συνδράμει στην έρευνα και ασφάλιση του πλοίου.
Κατά την επιστροφή των ανδρών της SBS στην βάση, μεταδόθηκε από ασυρμάτου η φράση “Πειρατές – SBS 0-4”, ως τυπικός επαινετικός χαιρετισμός από τους προϊσταμένους.
Η ετοιμότητα της SBS για την αντιμετώπιση παρομοίων περιστατικών, δοκιμάζεται τακτικά στο πλαίσιο ασκήσεων. Τον Ιανουάριο του 2017, πραγματοποιήθηκε στο Dover η άσκηση CODE SIERRA, με συμμετοχή της SBS σε ανάλογο σενάριο. Σε αυτό, τρομοκράτες κατέλαβαν ένα τουριστικό πλοίο και η SBS επενέβη κάνοντας χρήση οπλισμού με πυρομαχικά εκπαιδεύσεως (πιθανώς Simunition).
Σε θέματα εκπαιδεύσεως, προφανής είναι η ανάδειξη της αξίας εκτελέσεως των διαφόρων τεχνικών, όχι μόνο στο φως της ημέρας αλλά και την νύκτα, για ευνόητους λόγους. Ιδίως η εκτέλεση της τεχνικής Fast Rope, από στελέχη που φορούν ΔΝΟ, και μάλιστα επάνω σε πλοίο, ενέχει σοβαρό βαθμό προκλήσεως, λόγω των κεραιών και ιστών που έχουν τα καράβια και εμποδίζουν όχι μόνο την καταρρίχηση των στοιχείων εφόδου αλλά και την προσέγγιση αυτή καθ’ αυτή των ελικοπτέρων. Αφενός λοιπόν τα πληρώματα των Merlin HC3 ήταν εκπαιδευμένα σε αυτή την απαιτητική τακτική κατάσταση υπό συνθήκες σκότους, αφετέρου οι άνδρες της SBS ήταν πλήρως εξοικειωμένοι με την εκτέλεση της τεχνικής καταρριχήσεως στις συνθήκες αυτές.
Μεταφέροντας τα ανωτέρω στα δικά μας, ορισμένα απλά ερωτήματα που πρέπει να απασχολούν τους αρμοδίους, είναι τα κάτωθι:
- Οι λαθρεπιβάτες, είχαν σκοπό να φτάσουν στην Ευρώπη και αποπειράθηκαν να χρησιμοποιήσουν βία, όταν μετά την ανακάλυψή τους, υποπτεύθηκαν ότι το πλήρωμα θα τους παρέδιδε στις αρχές. Έχει απασχολήσει τις ελληνικές αρχές ένα τέτοιο σενάριο στις ελληνικές θάλασσες, όπου η ροή λαθρομεταναστών έχει γιγαντωθεί;
- Αν ναι, υφίσταται εκπαίδευση του προσωπικού των επιφορτισμένων μονάδων με αναλόγου είδους αποστολές (ΜΥΑ/ΛΣ) σε τέτοιου είδους επεμβάσεις από αέρος; Αρκούμαστε στην χρήση θαλασσίων μέσων; Δεν μας απασχολούν πιο απαιτητικά σενάρια και καταστάσεις;
- Υφίστανται ιπτάμενα μέσα με κατάλληλα εκπαιδευμένα πληρώματα σε αυτού του είδους τις τακτικές, πλήρως πιστοποιημένα για νυκτερινές επιχειρήσεις; Εδώ, επειδή η ανεπάρκεια των ιπταμένων μέσων του ΛΣ-ΕΛΑΚΤ είναι γνωστή, το ερώτημα μεταφέρεται στα μέσα και πληρώματα των Ενόπλων Δυνάμεων και συγκεκριμένως, της Αεροπορίας Στρατού. Μπορούν να υποστηρίξουν τέτοιες ειδικές επεμβάσεις οι Ένοπλες Δυνάμεις, από πλευράς εκπαιδευμένων πληρωμάτων ελικοπτέρων;
- Ως προς τα εναέρια μέσα της Αεροπορίας Στρατού, επειδή το ΝΗ-90 είναι σαφώς πιο κατάλληλο για τέτοιου είδους επιχειρήσεις, από το δύο στροφείων CH-47 Chinook, τί έχουν να πουν οι αρμόδιοι που είναι υπεύθυνοι για την παντελή απαξίωση των νέων ελικοπτέρων από το 2015 και εντεύθεν;
