Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Κατά την τελετή εντάξεως της ΤΠΚ “ΒΛΑΧΑΚΟΣ” (P 79) στην δύναμη του Στόλου στις 29 Σεπτεμβρίου, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης περιέγραψε σε αδρές γραμμές τις κινήσεις που γίνονται στα εξοπλιστικά προγράμματα, προς ενίσχυση και των τριών Κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων. Επ’ αφορμή της εντάξεως της ΤΠΚ, ανέφερε επίσης τις «τρεις νέες φρεγάτες Belharra, τέσσερις αναβαθμισμένες φρεγάτες ΜΕΚΟ, ανθυποβρυχιακά ελικόπτερα Romeo, ενώ σύντομα αναμένονται και άλλες αποφάσεις για την περαιτέρω ενίσχυση του Πολεμικού μας Ναυτικού. Το ναυτικό μας έτσι γίνεται πιο ισχυρό, όπως εξάλλου […] και η αεροπορία μας, με τα 24 νέα μαχητικά Rafale, τα ανανεωμένα F-16 Viper, το νέο Διεθνές Κέντρο Εκπαίδευσης στην Καλαμάτα και δίπλα τους βέβαια ο στρατός ξηράς που με μέθοδο και με σχέδιο εκσυγχρονίζει το σύνολο των μέσων του».
Υπάρχει όντως μια σειρά εξοπλιστικών προγραμμάτων που υλοποιούνται, βρίσκονται σε επεξεργασία ή σε άλλα στάδια αλλά τα μείζονα εξ αυτών έχουν και ένα μεγαλύτερο ειδικό βάρος, επειδή συνήθως επιδιώκεται να εξασφαλίζονται τα μέγιστα οφέλη σε επίπεδο βιομηχανικών και άλλων επιστροφών για την χώρα. Λόγω των ιδιαιτέρων συνθηκών υπό τις οποίες ελήφθησαν από την κυβέρνηση οι αποφάσεις προμήθειας των μαχητικών Rafale και των φρεγατών FDI HN, δεν επιτεύχθηκε εξασφάλιση αξιόλογων βιομηχανικών επιστροφών. Αυτή η απογοητευτική “επίδοση” στον συγκεκριμένο τομέα, μετά από δαπάνη ύψους 6,5 δισ. € για δύο μείζονα προγράμματα, είναι μάλλον παγκόσμιο αρνητικό φαινόμενο και δικαιολογημένα η κυβέρνηση έχει δεχθεί σφοδρή κριτική.
Τα συγκεκριμένα εξοπλιστικά προβλήθηκαν ως μέρος μιας ευρύτερης συμφωνίας στρατηγικού χαρακτήρα με την Γαλλία και έγινε επίκληση του επείγοντος αλλά ο πρωθυπουργός είναι απολύτως φυσιολογικό, κατανοητό και θετικό, να μην επιθυμεί επανάληψη δίχως σοβαρά ανταλλάγματα σε επόμενα εξοπλιστικά προγράμματα. Αυτή η πρόθεσή του, είναι κυρίαρχη πλέον. Από τούδε και στο εξής, ο πρωθυπουργός και οι στενοί συνεργάτες του, έχουν σχεδιάσει μία τριπλή κίνηση που θα καλύπτει προμήθειες ναυτικών, αεροπορικών και χερσαίων συστημάτων, με αντίστοιχες δεσμεύσεις βιομηχανικών επιστροφών και ξένων επενδύσεων στην χώρα.
Κορβέτες – Ναυπηγεία Ελευσίνας
Το πρώτο εξοπλιστικό πρόγραμμα που επηρεάζει αυτή η λογική, σχετίζεται με τις κορβέτες του Πολεμικού Ναυτικού, που απασχόλησε σε σύσκεψη στο Μαξίμου, στις 21 Σεπτεμβρίου. Ο πρωθυπουργός αντιμετώπιζε εξαρχής θετικά την προοπτική της αναθέσεως στον ιταλικό οίκο Fincantieri, άπαξ και εκδήλωσε ενδιαφέρον επενδύσεως στα ναυπηγεία Ελευσίνος, μία πρόκληση που σε πρώτη φάση θα διασώσει 600 και πλέον θέσεις εργαζομένων. Επομένως, όπως σημειώσαμε, εναλλακτικές επιλογές όπως η πρόταση ασκήσεως του δικαιώματος προαιρέσεως για προμήθεια τετάρτης φρεγάτας FDI HN, δεν είναι ελκυστική για τον πρωθυπουργό, από την στιγμή που και αυτή η φρεγάτα θα έπρεπε να ναυπηγηθεί στην Γαλλία. Βεβαίως, αμέσως μετά την σύσκεψη, το γαλλικό λόμπι διακίνησε ευρέως στα διάφορα μέσα ως δεδομένη την απόφαση για την τέταρτη FDI HN, λόγω δήθεν… ματαιώσεως του προγράμματος κορβετών.
Τί συζητήθηκε στην σύσκεψη στο Μαξίμου για το πρόγραμμα κορβετών
Όπως αναλύσαμε, το πρόγραμμα συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με τις πολιτικές εξελίξεις στην Ιταλία καθώς η αρχική συνεννόηση μεταξύ Μητσοτάκη – Ντράγκι για την συμμετοχή της ιταλικής Fincantieri στο νέο σχήμα των ναυπηγείων Ελευσίνας, πρέπει να επιβεβαιωθεί με την νέα κυβέρνηση στην Ρώμη ενώ πρέπει να ξεκινήσει και η υλοποίηση του σχεδίου εξυγιάνσεως. Στην πραγματικότητα, αυτό που γίνεται είναι μια επεξεργασία για την διαμόρφωση του ιταλικού σχεδίου FCX-30 κατά τρόπο που να συγκρατεί το κόστος. Εισήγηση προς εξέταση, αφορά την αντίληψη επιλογής αισθητήρων, συστήματος μάχης και όπλων, που θα εξασφαλίσουν την μεγαλύτερη δυνατή τυποποίηση των κορβετών με την διαμόρφωση των φρεγατών MEKO 200HN που θα εκσυγχρονιστούν.
Η ανάθεση του προγράμματος κορβετών στην Fincantieri, θα φέρει την ναυπήγηση πλοίων στα ναυπηγεία Ελευσίνας. Πληροφορίες αναφέρουν ότι σοβαρό πλεονέκτημα των Ιταλών, είναι ότι η οικονομική πρότασή τους, προβλέπει έναρξη αποπληρωμής έπειτα από περίοδο χάριτος 5ετίας! Δηλαδή η αποπληρωμή θα αρχίσει το 2027, αν και αυτό είναι κάτι που μένει να οριστικοποιηθεί.
F-35 – ΕΑΒ
Σύντομα, αναμένεται να εκδηλωθεί η πρόθεση της κυβερνήσεως και για την τύχη της ΕΑΒ. Η επιβεβαίωση του ενδιαφέροντος για την προμήθεια του F-35, λειτούργησε ενισχυτικώς ως προς την αντίστοιχη εκδήλωση ενδιαφέροντος από πλευράς Lockheed Martin, για την είσοδό της ως στρατηγικός επενδυτής στην ΕΑΒ. Από τον περασμένο Μάιο όπως είχαμε γράψει, η αμερικανική εταιρεία ξεκίνησε συζητήσεις με την κυβέρνηση με βάση τον σχεδιασμό που είχαμε παρουσιάσει και ο οποίος προβλέπει την διαίρεση σε “ΕΑΒ Λειτουργιών” υπό την αιγίδα της Lockheed Martin σε συνδυασμό με συμμετοχή του Ελληνικού Δημοσίου και την “ΕΑΒ Παγίων”, που θα ανήκει 100% στο Ελληνικό Δημόσιο και θα ελέγχει τις κτιριακές εγκαταστάσεις ενώ σε αυτήν θα μεταφερθούν τα χρέη.
Εντός Οκτωβρίου, πρόκειται να προκηρυχθεί διαδικασία εκδηλώσεως ενδιαφέροντος, με προϋποθέσεις που θα περιλαμβάνουν την διάσταση της συμμετοχής της χώρας στο ΝΑΤΟ και τις ευρωπαϊκές δομές. Ως εκ τούτου, δεν θα μπορεί να εκδηλωθεί ενδιαφέρον παρά μόνο από εταιρείες της Ευρώπης και των ΗΠΑ. Καθώς τα περισσότερα προγράμματα της Πολεμικής Αεροπορίας αλλά και τα έργα της ΕΑΒ, σχετίζονται με την Lockheed Martin, η υποψηφιότητα αυτής θεωρείται μονόδρομος. Η προκήρυξη θα έχει μικρή διάρκεια, της τάξεως των 15 ημερών και το αποτέλεσμα δεν αναμένεται να καθυστερήσει να ανακοινωθεί.
Στην νέα της μορφή, η ΕΑΒ αναμένεται να επιταχύνει την πορεία προς την ανάπτυξη, διεκδικώντας περισσότερα έργα, αναπτύσσοντας προϊόντα και δημιουργώντας νέους κύκλους εργασιών από νέες αγορές. Το προσωπικό που θα ενταχθεί στην “ΕΑΒ Λειτουργιών” θα έχει την ευκαιρία ανώτερων μισθολογικών απολαβών.
Τεθωρακισμένα – Γερμανική επένδυση
Η κυβερνητική “τριπλέτα” συμπληρώνεται από τον ευρισκόμενο σε εξέλιξη σχεδιασμό για εξεύρεση εξωδικαστικής λύσεως διαφορών του Ελληνικού Δημοσίου με τις γερμανικές KMW και Rheinmetall, που θα συνδυάζει κάλυψη προγραμμάτων του Ελληνικού Στρατού, με γερμανική επένδυση για δημιουργία πρότυπης βιομηχανικής μονάδος στην Βόρειο Ελλάδα.
Ο πρωθυπουργός έχει επιλέξει να μην επιτρέψει την δυσφήμιση της χώρας από μία νέα δικαστική διαμάχη που όλοι εκτιμούν ότι θα αποβεί εις βάρος του Ελληνικού Δημοσίου, οπότε οι φορολογούμενοι θα κληθούν να πληρώσουν μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια, επειδή οι προηγούμενοι αρμόδιοι απέφευγαν να αναλάβουν πρωτοβουλίες, κάποιοι και για λόγους προσωπικού συμφέροντος. Επιπλέον όμως, η γερμανική πρόταση εξυπηρετεί την κυβερνητική πρόθεση για μεγαλύτερη σύγκλιση και με το Βερολίνο, σε επίπεδο κορυφής. Ενώ με τις ΗΠΑ και την Γαλλία έχει επιτευχθεί συνεργασία στρατηγικής σημασίας με ειδικό περιεχόμενο ως προς την ασφάλεια της χώρας, με την Ιταλία επιδιώκεται επίσης μια στενότερη προσέγγιση ευρύτερης μορφής, στο κάδρο της οποίας εντάσσεται και η επένδυση στα ναυπηγεία Ελευσίνας, η συνεργασία με την Γερμανία θα επιτρέψει μεγαλύτερη σύγκλιση και στα θέματα της οικονομίας, που βρίσκονται πάντα στο επίκεντρο της ΕΕ. Ωστόσο, η γερμανική πρόταση, ενέχει και το στοιχείο εισόδου της χώρας στον πυρήνα των εξελίξεων της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, η “ατμομηχανή” της οποίας είναι δίχως αμφιβολία οι γερμανικές εταιρείες που οδηγούν τις εξελίξεις.
Ήδη ο πρωθυπουργός έκανε στις 31 Μαΐου ένα πρώτο βήμα συνεργασίας στον αμυντικό τομέα, με σοβαρές πολιτικές προεκτάσεις, συμφωνώντας με τον καγκελάριο Σολτς στην “ανταλλαγή” γερμανικών τεθωρακισμένων οχημάτων Marder 1A3, με παλαιά BMP-1 που θα παραχωρήσει η Ελλάδα στην Ουκρανία. Η συμφωνία, εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο συνεργασίας που αναπτύσσεται δυναμικά, καθώς τα Marder 1A3 αποτελούν μεν ιδιοκτησία της Rheinmetall ωστόσο, θα ενταχθούν στο πλαίσιο μιας διακρατικής συμφωνίας Αθηνών – Βερολίνου.
Ως προς τα προγράμματα που ενδιαφέρουν τον Ελληνικό Στρατό, αυτά αφορούν την αναβάθμιση των 183 αρμάτων μάχης Leopard 2A4 που κανιβαλίζονται λόγω ελλείψεως συντηρήσεως και την προμήθεια 205 ΤΟΜΑ Lynx KF41, που θα επιτρέψει τον εξοπλισμό πέντε Μηχανοκινήτων Ταγμάτων Πεζικού με κορυφαίο υλικό.
Στην πρώτη περίπτωση, με δαπάνη ύψους 1,18 δισ. € τα άρματα θα αναβαθμιστούν στην έκδοση Leopard 2A7, καθιστάμενα υπέρτερα των 170 Leopard 2 HEL που αποτελούν σήμερα την αιχμή του Όπλου των Τεθωρακισμένων. Το πρόγραμμα του Lynx KF41 ύψους 2 δισ. € περίπου, θα περάσει το Όπλο του Πεζικού σε μια εντελώς νέα εποχή καθώς το νέο ΤΟΜΑ θα συνοδεύεται από αναπτυσσόμενες τεχνολογίες που διαμορφώνουν ήδη διεθνώς τις τακτικές μάχης και τα επιχειρησιακά δόγματα.
Σε βιομηχανικό επίπεδο, η νέα βιομηχανική μονάδα στην Βόρειο Ελλάδα θα δημιουργήσει σε πρώτη φάση 300-500 θέσεις εργασίας αλλά οι προοπτικές δείχνουν ότι αυτές μπορούν να αυξηθούν σε εύλογο χρονικό διάστημα. Η φύση και ο όγκος των προγραμμάτων που σχεδιάζονται, θα εμπλέξει μεγάλο αριθμό ελληνικών εταιρειών ως συνεργάτες – υποκατασκευαστές, οδηγώντας σε “έκρηξη” δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας και σε αυτές. Καθώς οι εξελίξεις και ανακατατάξεις στην αμυντική βιομηχανία διεθνώς είναι καταιγιστικές λόγω του πολέμου στην Ουκρανία, η ανακοίνωση και μόνο ενός τεραστίου προγράμματος επανεξοπλισμού της Γερμανίας, σημαίνει ότι οι κολοσσοί KMW και Rheinmetall θα αναλάβουν μεγάλες συμβάσεις που θα αυξήσουν τον κύκλο εργασιών και την δέσμευση της παραγωγής. Την κατάσταση ενισχύει, η αναμονή μεγάλων συμβάσεων από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Μεγάλη Βρετανία.
Η εξέλιξη, επιβεβαιώνει το σωστό της παλαιάς προθέσεως των Γερμανών για δημιουργία νέας γραμμής παραγωγής στην Ελλάδα και την έχει καταστήσει επίκαιρη όσο ποτέ άλλοτε. Αυτό σημαίνει ότι η πρότυπη βιομηχανική μονάδα στην Βόρεια Ελλάδα, μπορεί να εξελιχθεί σε “Mega factory”, για μια σειρά λόγων που σχετίζονται και με το ίδιο το “βάρος” των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων ως επιχειρησιακού χρήστη γερμανικών οπλικών συστημάτων.
Πρόσφατα δημοσιεύματα στην Ελλάδα που υπενθυμίζουν το αμαρτωλό παρελθόν στα εξοπλιστικά προγράμματα, μεταξύ των οποίων και με γερμανικούς οίκους, έρχονται να λειτουργήσουν δυσφημιστικά ως αντίδραση, επειδή πλέον από γερμανικής πλευράς έχει διευκρινιστεί επισήμως προς το Μαξίμου, ότι έχουν διακοπεί πλήρως οι σχέσεις τους με αντιπροσώπους που καθιέρωσαν τις καταδικαστέες πρακτικές. Τα δημοσιεύματα επιχειρούν να προκαλέσουν σύγχυση στους αδαείς, παραθέτοντας ζητήματα που είχαν προκύψει στο παρελθόν, αποκρύπτοντας όμως ότι έχουν επιλυθεί, ή επικαλούνται εκκρεμότητες, οι οποίες ωστόσο πρόκειται να διευθετηθούν ούτως ή άλλως με τον καλύτερο τρόπο, στο πλαίσιο των νέων συμφωνιών για τις οποίες γίνονται διαπραγματεύσεις. Η εμφάνιση αυτών των δημοσιευμάτων, επιβεβαιώνει ότι οι δύο πλευρές βρίσκονται σε καλό δρόμο και η αμοιβαίως επωφελής κατάληξη θα επισημοποιηθεί μέσω διακρατικής συμφωνίας.
Το κυβερνητικό σχέδιο για επενδύσεις στην χώρα κολοσσών, όπως η ιταλική Fincantieri, η αμερικανική Lockheed Martin και οι γερμανικές KMW και Rheinmetall, αναμένεται όχι μόνο να εκσυγχρονίσει αποφασιστικώς και τους τρεις Κλάδους των Ενόπλων Δυνάμεων αλλά και να φέρει τις εγχώριες υποδομές αμυντικής βιομηχανίας στην πρωτοπορία των εξελίξεων.
Το “ναυάγιο” των κορβετών, η κινδυνολογία και το “τέλος των εξοπλισμών”
