Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Από πέρυσι που έγινε σχετική ενημέρωση στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής και εγκρίθηκαν, υπάρχουν συζητήσεις για συγκεκριμένα προγράμματα προμηθειών από το Ισραήλ. Προ ημερών, παρουσιάσαμε τα κύρια ζητήματα “τριβής” που απασχολούν τις σχετικές διαπραγματεύσεις προς εξεύρεση συγκλίσεως, με αποτέλεσμα την διαρροή έτους χωρίς ανάθεση συμβάσεως. Αυτό δεν είναι κάτι περίεργο, ιδίως όταν ο πωλητής τηρεί αδιάλλακτη στάση σε συγκεκριμένα ζητήματα πολιτικής του αγοραστή ή υπάρχει διαφωνία ως προς την διεαδικασία διεξαγωγής ελέγχων και δοκιμών ώστε να ικανοποιηθεί η πιστοποίηση αξιοπλοϊμότητας (δεν αμφισβητούνται δηλαδή τα πρότυπα) που επιθυμεί ο αγοραστής. Γι’ αυτό οι διαπραγματεύσεις παρατείνονται.
Συμπτωματικώς, αυτές τις ημέρες, στις 18 Νοεμβρίου βρέθηκε ο Ισραηλινός υπουργός Αμύνης στην Αθήνα και είχε συνάντηση και διαβουλεύσεις με τον Έλληνα ομόλογό του. Από το ΥΠΕΘΑ, στο σχετικό δελτίο με τον χαιρετισμό του ΥΕΘΑ Νικολάου Παναγιωτόπουλου, αναφερόταν: “Υπογραμμίστηκε, επίσης, το εξαιρετικά υψηλό επίπεδο και η δυναμική της στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ των Ενόπλων Δυνάμεων Ελλάδος και Ισραήλ, η υλοποίηση σημαντικών, αμοιβαίως επωφελών, προγραμμάτων, στον τομέα της Αμυντικής Βιομηχανίας και η κοινή επιθυμία για περαιτέρω ενίσχυσή τους“.
Η αναφορά σε συνεργασία “στον τομέα της Αμυντικής Βιομηχανίας“, σχετίζεται προφανώς με τις προβλέψεις της διμερούς συμφωνίας των Υπουργείων Αμύνης στις αμυντικές προμήθειες και υπηρεσίες, που ψηφίσθηκε ως νόμος τον Ιούλιο του 2020, χωρίς όμως δύο έτη μετά να έχει γίνει γνωστό κάτι συγκεκριμένο και σημαντικό επ’ αυτού. Καθώς λοιπόν, βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις για τέσσερα εγκριθέντα προγράμματα προμήθειας συνολικής αξίας 600 εκατ. € κατά προσέγγιση, είναι να αναρωτιέται κανείς τί συνεργασία πρόκειται να αναπτυχθεί μέσω αυτών ως προς την Αμυντική Βιομηχανία, όταν στην περίπτωση του μεγαλύτερου, αυτού για το σύστημα SPIKE NLOS, η ισραηλινή πλευρά δεν κουβεντιάζει καν την συμμετοχή ελληνικών εταιρειών στην συντήρηση των συστημάτων.
Υπάρχουν όμως και άλλα θέματα, που αφορούν την δική μας πλευρά ως προς τους χειρισμούς. Ενδεικτικώς, για το SPIKE NLOS, από πλευράς ΓΕΣ αναζητήθηκαν εναλλακτικές επιλογές φορέα του συστήματος, δηλαδή το όχημα, καθώς το προτεινόμενο Sandcat δεν κρίνεται ικανοποιητικό. Στην παρούσα περίοδο παραλαμβάνονται εκατοντάδες τεθωρακισμένα οχήματα M1117 και τί πιο φυσιολογικό από το να σκεφθούν οι επιτελείς και να ζητηθεί από την ΓΔΑΕΕ να θέσει το θέμα χρησιμοποιήσεως αυτών, προς την κατασκευάστρια εταιρεία. Καθώς μάλιστα η τελευταία έχει παρουσιάσει το σύστημα και επί οχήματος JLTV, το ΓΕΣ δήλωσε προτίμηση προς αυτό, έναντι του Sandcat. Ωστόσο, από πλευράς ΓΔΑΕΕ δεν υπήρξε ανταπόκριση και “επιβλήθηκε” η συζήτηση να περιοριστεί αποκλειστικώς στην αρχική ισραηλινή πρόταση.
Συζητήσεις για πιθανή εμπλοκή ελληνικών εταιρειών, δεν φαίνεται να απασχόλησαν, ούτε ως απλή διερευνητική διαδικασία. Εξάλλου, κατά πληροφορίες, οι μηνιαίες συναντήσεις – ενημερώσεις που είχαν καθιερωθεί κάποτε μεταξύ ΓΔΑΕΕ και φορέων της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας, έχουν παύσει εδώ και καιρό.
Διαπιστώνεται δηλαδή απόκλιση της ίδιας της ελληνικής πλευράς, αφενός από την εξυπηρέτηση απαιτήσεων του επιχειρησιακού φορέα (ΓΕΣ), αφετέρου ως προς την εμπλοκή ελληνικών εταιρειών.
Το “μπέρδεμα” με τις δύο επιστολές ενδιαφέροντος για το SPIKE NLOS
Ας εξετάσουμε την συγκεκριμένη περίπτωση προγράμματος και τους χειρισμούς ως υπόθεση εργασίας, στην περίπτωση υπάρξεως αρμοδίου κρατικού φορέα Αμυντικής Βιομηχανίας στην Ελλάδα, αντί των “συναρμοδίων”, αλλά πενιχρών αποτελεσμάτων, υπουργείων σήμερα.
Ένας τέτοιος φορέας κατ’ αρχάς, εφαρμόζοντας διαδικασίες και αφού ελάμβανε διατυπωμένη την επιχειρησιακή ανάγκη, θα διενεργούσε έρευνα για υφιστάμενα συστήματα κατηγορίας στην διεθνή αγορά. Θα εξεταζόταν εάν στο πρόγραμμα κρινόταν επιθυμητή και ήταν δυνατή η ένταξη της χώρας σε κοινοπραξία συμπαραγωγής, ή εάν επιδιωκόταν η συνανάπτυξη με μεταφορά τεχνογνωσίας και τεχνολογίας, ώστε να εμπλακούν εγχώριες εταιρείες και να “ελληνοποιηθεί” το οπλικό σύστημα, οπότε κατόπιν να έχει η χώρα και δικαίωμα εμπορικής εκμεταλλεύσεως. Στην δεύτερη περίπτωση, θα έπρεπε να γίνει διαγωνισμός, όπως και στο ενδεχόμενο “απλής” προμήθειας, με επιδίωξη όμως εξασφαλίσεως ανταλλαγμάτων.
Ακόμη και αν επρόκειτο για μοναδικό σύστημα και κατασκευαστή, αυτό δεν σημαίνει ότι ο φορέας Αμυντικής Βιομηχανίας δεν θα επεδίωκε να δικαιολογήσει το όνομα και την αποστολή του, δηλαδή να εξασφαλίσει ανταλλάγματα σε βιομηχανικό επίπεδο. Αυτά μπορεί να αφορούν, πέραν της εμπλοκής ελληνικών εταιρειών, παροχές με δωρεάν παραχώρηση άλλων υλικών ή ως αντιστάθμισμα, αγορά προϊόντων ελληνικών εταιρειών από την χώρα του προμηθευτή. Οι επιλογές είναι ανάλογες με την φύση της συμβάσεως, δηλαδή εάν είναι μέσω διακρατικής ή εμπορικής συμφωνίας.
SPIKE – SPIKE NLOS: Γιατί όχι κοινή προμήθεια Ελλάδας – Κύπρου;
Σε μια κλασική περίπτωση προγράμματος προμήθειας, εμπλοκή της Αμυντικής Βιομηχανίας μπορεί να προκύψει είτε από συμπαραγωγή στην χώρα με ένα ποσοστό Εθνικής Προστιθεμένης Αξίας, είτε με εμπλοκή ελληνικών εταιρειών στην συντήρηση κύκλου ζωής, είτε μέσω επιλογής επιμέρους στοιχείων του συστήματος από αντίστοιχα προϊόντα ελληνικών εταιρειών.
Το τελευταίο, είναι το ελάχιστο που θα μπορούσε να επιδιωχθεί.
Με αυτή την μέθοδο, αντίληψη και στρατηγική, δίχως εκβιασμούς ή βιασύνες, εργάζεται ο αρμόδιος κρατικός φορέας στην Τουρκία και τα αποτελέσματα είναι ορατά.
Πίσω στην υπόθεση εργασίας μας, το οπλικό σύστημα SPIKE NLOS συγκεκριμένα, αποτελείται βασικά από α) κατευθυνόμενα βλήματα, β) όχημα φορέα, γ) συγκρότημα αισθητήρων, δ) οργανικό UAV παρατηρήσεως.
Ο φορέας Αμυντικής Βιομηχανίας, θα εξέταζε την δυνατότητα προμήθειας του συστήματος με προϊόντα ελληνικών εταιρειών να αντικαθιστούν κάποια επιμέρους εξ αυτών που προτείνει ο κατασκευαστής. Επί παραδείγματι, αισθητήρες, UAV ή όχημα, τομείς δηλαδή στους οποίους υπάρχει δραστηριότητα ελληνικών εταιρειών: MILTECH Hellas, THEON Sensors, UCANDRONE, ALTUS, IDE, ΕΑΒ, EODH.
Η περίπτωση του οχήματος, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, επειδή ο φορέας Αμυντικής Βιομηχανίας θα ήταν σε γνώση των ευρισκομένων σε εξέλιξη διαπραγματεύσεων με τις γερμανικές εταιρείες KMW και Rheinmetall, που προσφέρουν στον Ελληνικό Στρατό ως δωρεάν παροχή, μεγάλο αριθμό τεθωρακισμένων οχημάτων ΟΠΛΙΤΗΣ (4×4) της ελληνικής EODH, με την οποία συνεργάζονται.
Είναι προφανής η ευρύτερη ωφέλεια από συνδυασμό των προγραμμάτων.
Ο ΟΠΛΙΤΗΣ με την σειρά του, παρουσιάζει ενδιαφέρον λόγω του ότι φέρει θωράκιση Level III και παρέχει σοβαρό βαθμό προστασίας από πυρά, θραύσματα κι εκρήξεις ναρκών. Πέραν αυτού όμως, το SPIKE NLOS στις σημερινές μορφές του, φέρεται επί των άλλων οχημάτων με απλό υφασμάτινο κάλυμμα, δηλαδή το πολύτιμο σύστημα, είναι εντελώς απροστάτευτο. Λόγω εξειδικεύσεως, η EODH θα μπορούσε να προσφέρει θωρακισμένο κλωβό ειδικής σχεδιάσεως, για την προστατευμένη φιλοξενία συγκροτήματος εκτοξευτού και αισθητήρων, όπως και ικανού αποθέματος βλημάτων εντός.
Το “ελληνοποιημένο” και θωρακισμένο SPIKE NLOS, θα επέτρεπε στον κατασκευαστή να προσφέρει το προϊόν στην διεθνή αγορά καλύπτοντας αυστηρότερες απαιτήσεις πελατών και η συνεργασία με ελληνικές εταιρείες, θα τους εξασφάλιζε επιπλέον έργο κι έσοδα από διεθνείς πωλήσεις του ξένου συνεργάτη πλέον. Όσο περισσότερες ελληνικές εταιρείες ενεπλέκοντο στην “ελληνοποίηση” του οπλικού συστήματος, πιθανώς να καθιστούσαν την τελική διαμόρφωση ελκυστικότερη για χώρες με παραδοσιακά καλές σχέσεις με την Ελλάδα.
Όλα αυτά, δεν γίνονται σήμερα επειδή αφενός για τα “συναρμόδια” υπουργεία η ανάπτυξη της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας δεν βρίσκεται στον πυρήνα του ενδιαφέροντός τους ενώ και η ΓΔΑΕΕ έχει περισσότερο διεκπεραιωτικό χαρακτήρα προετοιμασίας συμβάσεων προμήθειας, χωρίς να της ζητείται απολογισμός πραγματικού έργου στον συγκεκριμένο τομέα, από κανέναν.
