Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Δύο ενδιαφέρουσες περιπτώσεις προβολής της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας και των δυνατοτήτων της, τόσο σε διεθνές συμμαχικό κοινό εξ αφορμής της συζητήσεως στους κόλπους του ΝΑΤΟ για στρατιωτική συνδρομή στην Ουκρανία, όσο και στο εσωτερικό κοινό, μπορούν να παρατηρηθούν το τελευταίο διάστημα στην Τουρκία. Δεν επρόκειτο απλώς για εκδηλώσεις – δηλώσεις καθημερινής πολιτικής από κυβερνητικούς αξιωματούχους αλλά για ιδιαίτερες περιπτώσεις που αναδεικνύουν την σημασία που αποδίδεται στην ασκουμένη πολιτική στον συγκεκριμένο χώρο.
Ως ευκαιρία για προβολή των δυνατοτήτων της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας, αντιμετώπισε η Άγκυρα την Σύνοδο των Υπουργών Άμυνας του ΝΑΤΟ καθώς και της Ομάδας Επαφής για την Άμυνα της Ουκρανίας (UDCG) που πραγματοποιήθηκαν στις Βρυξέλλες το διήμερο 15-16 Ιουνίου. Στο περιθώριο της πρώτης, υπό την αιγίδα του υπουργού Αμύνης Γιασάρ Γκιουλέρ, εκπρόσωποι μίας κρατικής και μιας ιδιωτικής εταιρείας, των Roketsan και Baykar αντιστοίχως, συναντήθηκαν με υπουργούς Αμύνης διαφόρων κρατών μελών της Συμμαχίας, όπως και με εκπροσώπους 26 εταιρειών της αμυντικής βιομηχανίας από ΗΠΑ και Ευρώπη.
Στόχος της συναντήσεως ήταν η υποστήριξη συνεργασιών προς ενίσχυση των παραγωγικών ικανοτήτων σε αμυντικό υλικό από τα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ, με τους εκπροσώπους των τουρκικών εταιρειών να παρουσιάζουν σκέψεις και προτάσεις. Καθώς επίκεντρο της συζητήσεως των υπουργών Αμύνης του ΝΑΤΟ ήταν η περαιτέρω ενίσχυση της Ουκρανίας με στρατιωτική βοήθεια, είναι μάλλον σαφές ότι η Τουρκία με αυτή την κίνηση έδωσε ένα ισχυρό “παρών”, ως ικανός προμηθευτής με μεγάλες δυνατότητες στον τομέα. Καθώς χώρες του ΝΑΤΟ αποφασίζουν να συνδράμουν αναθέτοντας συμβάσεις προμήθειας υλικού το οποίο προσφέρεται δωρεάν ως βοήθεια στην Ουκρανία, οι τουρκικές εταιρείες είναι φυσικό να ενδιαφέρονται εκμεταλλευόμενες την θέση τους να ανταποκριθούν πολυεπίπεδα.
Ειδικώς για ζητήματα συνεργασίας στην αμυντική βιομηχανία, το τουρκικό πρακτορείο Anadolu ανέφερε ότι ο Τούρκος υπουργός είχε ιδιαίτερες συναντήσεις στις 16 Ιουνίου με τους ομολόγους του από ΗΠΑ και Ολλανδία, με τους οποίους συζητήθηκαν επίσης θέματα διμερούς και περιφερειακής άμυνας και ασφάλειας.
Ο Αμερικανός υπουργός Λόυντ Ώστιν δήλωσε ότι επρόκειτο για μια προκαταρκτική συνάντηση, «απλώς για να τον συγχαρώ για την τοποθέτησή του ως υπουργός αμύνης. Φυσικά άδραξα κάθε ευκαιρία να τον ενθαρρύνω να προχωρήσουν και να εγκρίνουν την είσοδο της Σουηδίας […] Αλλά είναι μια πολύ σύντομη συνάντηση και δεν έχω κάτι να αναφέρω από αυτήν». Στην λακωνική ανακοίνωση του τουρκικού Υπουργείου Αμύνης, δεν αναφερόταν στα θέματα συζητήσεως η συνεργασία στην αμυντική βιομηχανία, σε αντίθεση με την περίπτωση της συναντήσεως με την Ολλανδή υπουργό αλλά και τον Βρετανό ομόλογό του, κατά την συνάντησή τους την προηγουμένη 15 Ιουνίου.
Υπενθυμίζεται ότι τον Μάρτιο του 2022, μετά την ειδική Σύνοδο του ΝΑΤΟ, ο πρόεδρος Ερντογάν, επικαλούμενος τις πρώτες θετικές αναφορές για την δράση των μη επανδρωμένων Bayraktar TB2S στον πόλεμο της Ουκρανίας, κάλεσε τα κράτη μέλη να άρουν τις όποιες κυρώσεις ή περιορισμούς έχουν επιβάλει στην Τουρκία, σε επίπεδο αμυντικής βιομηχανίας. Η στάση της Άγκυρας ως προς τα αιτήματα εντάξεως Φινλανδίας και Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, όπως και στην περίπτωση της Ουγγαρίας, έχει προκαλέσει ψυχρότητα στις σχέσεις με τα κράτη μέλη. Η Τουρκία φαίνεται να επιδιώκει μεταξύ άλλων να παρουσιάσει τις δυνατότητες της αμυντικής βιομηχανίας της ως πεδίο συνεργασίας και εξυπηρετήσεως των κοινών συμφερόντων της Συμμαχίας, δηλαδή ως στοιχείο του αναβαθμισμένου ρόλου της, για να κάμψει τις αντιδράσεις.
Σε μια άλλη περίπτωση, στις 1 Ιουνίου, στον χαιρετισμό που απηύθυνε ο τότε υπουργός Αμύνης Χουλουσί Ακάρ για την 112η επέτειο από την ίδρυση της τουρκικής αεροπορίας, δεν παρέλειψε να συνδέσει την σύγχρονη πορεία του οργανισμού με τον εφοδιασμό του όλο και περισσότερο με προϊόντα της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Η προμήθεια ξένων οπλικών συστημάτων, αναφέρθηκε κατά τρόπον που να αναδεικνύει την εξαίρεση για την κάλυψη επειγουσών αναγκών μόνο. Σημείωσε συγκεκριμένα:
«Ενώ περιλαμβάνουμε πολλά προϊόντα εγχώριας και εθνικής αμυντικής βιομηχανίας στο δυναμικό μας για να κάνουμε την Πολεμική Αεροπορία μας ακόμα πιο ισχυρή, συνεχίζουμε επίσης τις διαπραγματεύσεις μας με φιλικές και συμμαχικές χώρες για να καλύψουμε τις επείγουσες ανάγκες μας.
Ωστόσο, ο απώτερος στόχος μας είναι να εξοπλίσουμε την Πολεμική μας Αεροπορία, έναν από τους πρώτους οργανισμούς στρατιωτικής αεροπορίας στον κόσμο, με εγχώρια και εθνικά συστήματα, ειδικά σε κρίσιμες τεχνολογίες.
Για να πετύχουμε αυτόν τον στόχο και να υποστηρίξουμε το προσωπικό μας με τις πιο προηγμένες και σύγχρονες τεχνολογίες, εργαζόμαστε σκληρά μέρα και νύχτα με δημόσιους φορείς, ιδρύματα, ιδιωτικό τομέα και πανεπιστήμια».
Η αμερικανική σχέση και ο “ρομποτικός πόλεμος” της τουρκικής αεροπορίας
