Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στην χθεσινή τηλεφωνική επικοινωνία του με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, ο Ερντογάν αποκάλυψε τον απώτερο στόχο της Τουρκίας από την νέα κλιμάκωση της εντάσεως που προκάλεσε στην περιοχή Μεγίστης: όπως του είπε, αναμένει σαφή βήματα από πλευράς ΕΕ για σύγκληση διεθνούς διασκέψεως των χωρών της Ανατολικής Μεσογείου, όπως έχει ζητήσει η Άγκυρα. Η οποία θα αφορά προφανώς μια συζήτηση – πακέτο, όλων των διεκδικήσεων της Τουρκίας εις βάρος Ελλάδος και Κύπρου. Και ασφαλώς, σε μια τέτοια διάσκεψη, η Τουρκία δεν αναγνωρίζει ότι “υπάρχει” Κυπριακή Δημοκρατία, ώστε να δεχθεί να παρακαθίσει μαζί της…
Η κρίση του Αυγούστου – Σεπτεμβρίου που ενορχήστρωσε η Τουρκία στην ίδια περιοχή, δεν απέδωσε τα αναμενόμενα για τον Ερντογάν. Στο τέλος, όταν μάζεψε το ORUÇREİS από την περιοχή, άπαντες υπεδείκνυαν ότι ανέμεναν από αυτόν να επανεκκινήσει τις διερευνητικές με μόνο θέμα συζητήσεως, το μόνο θέμα που θέτει παγίως η Ελλάδα: την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών. Καθώς αυτό δεν ενδιαφέρει την Τουρκία, επειδή αντιβαίνει εκ των πραγμάτων στο μαξιμαλιστικό όραμα περί “Γαλάζιας Πατρίδας”, αλλά επιθυμεί συζήτηση με ηττημένους, ήταν αναμενόμενο ότι θα επεδίωκε να αποφύγει την διαδικασία και γι’ αυτό άλλωστε, δεν έχει ορίσει ακόμη ημερομηνία συναντήσεως για τις διερευνητικές στην Κωνσταντινούπολη.
Δεν υπάρχει καλύτερη διάψευση όσων στην Ελλάδα υποστήριζαν ότι η κυβέρνηση έχει υποκύψει σε διεθνείς πιέσεις για να συζητήσει τα πάντα με την Τουρκία, δηλαδή την αποστρατιωτικοποίηση των νήσων, το καθεστώς κυριαρχίας ενίων νήσων στο Αιγαίο κ.λπ. Είναι σαφές λοιπόν, ότι από πολιτικής απόψεως, το δυνητικό διπλωματικό πεδίο είναι καθορισμένο, όπως το έχει οριοθετήσει η Αθήνα.
Η Ελλάδα, δεν έχει αλλάξει την πάγια θέση της για το τι είναι διατεθειμένη να συζητήσει στις διερευνητικές επαφές. Την θέση της αυτή, ακολουθούν στις μεσολαβητικές προσπάθειες η Γερμανία, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και οι ΗΠΑ.
Η Τουρκία, θέλει να προκαλέσει διεθνοποίηση μιας διμερούς διαφοράς, για συζήτηση εφ όλης της ύλης εις βάρος Αθήνας και Λευκωσίας, με πρόταγμα τις έρευνες για εκμετάλλευση του υποθαλασσίου πλούτου. Ο Ερντογάν επιδιώκει από την ένταση “στο πεδίο”, να αποκομίσει στρατηγικά οφέλη στο “τραπέζι των διαπραγματεύσεων”.
Η Αθήνα έχει αποτρέψει την επίτευξη του τουρκικού στόχου, χρησιμοποιώντας επιδέξια τις Ένοπλες Δυνάμεις επιβεβαιώνοντας πανηγυρικώς ότι αυτές αποτελούν το πιο πολύτιμο εργαλείο για την άσκηση της εθνικής πολιτικής. Το γόητρο του “εθνικού όπλου” των Ελλήνων ιδίως, το Πολεμικό Ναυτικό, δικαιολογημένα βρίσκεται στα ύψη. Για λόγους τακτικής σε πολιτικό επίπεδο, όσο και πρακτικούς, η Αθήνα αποφεύγει την ανοικτή κλιμάκωση “στο πεδίο”. Το ΓΕΕΘΑ κλιμακώνει στρατιωτικώς, εκεί που και όταν πρέπει. Αφενός δεν υπάρχει λόγος να απομακρυνθεί η Αθήνα από το πλαίσιο που έχουν υιοθετήσει και οι σύμμαχοί της, αφετέρου αναγνωρίζει ότι η υπερδεκαετής παραμέληση των Ενόπλων Δυνάμεων, έχει επιπτώσεις στο γενικότερο ισοζύγιο ισχύος με τον προβληματικό γείτονα.
Εφόσον η Αθήνα έχει επιβάλει επί της ουσίας την δική της γραμμή και ο Ερντογάν δεν επιθυμεί να περιορισθεί σε αυτήν αλλά και δεν έχει την διάθεση να κάνει την πρώτη αποφασιστική κίνηση “στο πεδίο”, δηλαδή να κινηθεί ανοικτά επιθετικά, συντηρεί την προβολή ισχύος εντυπώσεων με το ORUÇREİS, έχοντας δύο επιλογές: θα μαζέψει πάλι το ερευνητικό του σκάφος και ή θα βρει προφάσεις για να αποφύγει τον 61ο γύρο διερευνητικών επαφών, είτε απλώς θα προσέλθει σε αυτόν γνωρίζοντας ότι πρακτικώς δεν οδηγεί πουθενά.
Το ερώτημα είναι, τί από τα δύο ενδεχόμενα, είναι πιο πιθανό. Κατά την εκτίμησή μας, επειδή η διαιώνιση της σημερινής καταστάσεως μεταξύ διαδοχικών κλιμακώσεων και αποκλιμακώσεων θα απομονώσει την Τουρκία περισσότερο και θα παγιώσει την εικόνα της ως αναξιόπιστης και αποσταθεροποιητικής δυνάμεως, ο Ερντογάν θα επιδιώξει να εκμεταλλευθεί το διάστημα μέχρι την ερχομένη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ (15-16 Οκτωβρίου) το ελάχιστο, ή μέχρι τον Δεκέμβριο το μέγιστο, κινούμενος κατά το ίδιο μοτίβο “στο πεδίο”, θεωρώντας ότι παγιώνει τις αξιώσεις του. Για να το τονίσει αυτό, φέρνει με την νέα NAVTEX το ORUÇREİS εγγύτερα του Συμπλέγματος Μεγίστης. Μέχρι τον Δεκέμβριο εξάλλου, εκτιμάται ότι μπορεί να έχει βρεθεί και κάποιο κοινό έδαφος με την Γερμανία, για μια συμφωνία ως προς το ζήτημα των λαθρομεταναστών που προωθεί η Τουρκία στην Ευρώπη μέσω Ελλάδος.
Μέσα σε ένα τέτοιο κλίμα, ένα τυχαίο περιστατικό οξύνσεως, ένα ατύχημα – δυστύχημα μεταξύ στρατιωτικών δυνάμεων ή δυνάμεων ασφαλείας, μια στημένη προβοκάτσια, μπορεί να προσφέρει μια ευκαιρία για την προώθησή της τουρκικής θέσεως περί συγκλήσεως διεθνούς διασκέψεως εις βάρος του Ελληνισμού στην Ανατολική Μεσόγειο. Απαιτείται εγρήγορση σε κάθε επίπεδο, που υπάρχει.
Αθήνα και Κύπρος, το καλύτερο που έχουν να κάνουν, είναι να εντείνουν τις προσπάθειές τους για ταχεία επαύξηση της αμυντικής τους ισχύος και περαιτέρω καλλιέργεια στρατιωτικών συμμαχιών με φίλες χώρες.
