Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Την απλή πραγματικότητα ότι σε κάθε ευκαιρία οι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ διερευνούν κάθε νέα δυνατότητα ενισχύσεως της μαχομένης Ουκρανίας με στρατιωτικό υλικό, παρουσίασε ο ΥΕΘΑ Νικόλαος Παναγιωτόπουλος σε χθεσινή συνέντευξή στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων της ΕΡΤ 1 (Γιώργος Κουβαράς). Ο κεντρικός παρουσιαστής στάθηκε ιδιαιτέρως στο θέμα και ειδικώς στην περίπτωση αποστολής των αντιαεροπορικών συστημάτων S-300, για την οποία έχει γίνει λόγος και παλαιότερα.
«Κάθε φορά που συζητούμε με Αμερικανούς αξιωματούχους κι όσο διαρκεί ο πόλεμος στην Ουκρανία, θα μας ζητείται να τη συνδράμουμε στρατιωτικά. Επομένως δεν αποτελεί είδηση ότι ήρθε ο Μπλίνκεν και ζήτησε ή ότι αύριο θα έρθει κάποιος άλλος ή προχθές ήρθε κάποιος τρίτος», ήταν η απάντηση του ΥΕΘΑ. Αμέσως μετά επιβεβαίωσε ότι, «Εδώ και καιρό είχε ζητηθεί από την Ελλάδα να εισφέρει και τους S-300».
Στην εύλογη ερώτηση, κατά πόσο θα είναι ομαλή η συνέχιση τεχνικής υποστηρίξεως των S-300, λόγω του τρόπου διαμορφώσεως των σχέσεων με την Ρωσία, ο ΥΕΘΑ απάντησε, σημειώνοντας ότι το ζήτημα απασχολεί για το σύνολο των ρωσικής ή σοβιετικής κατασκευής όπλων που υπηρετούν στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις: «Δεν θα είναι εύκολο κι αυτό θα μπορούσα να πω ότι ισχύει για όλα τα οπλικά συστήματα που είναι παραγωγής-κατασκευής ρωσικής ή σοβιετικής προηγουμένως […] Σε κάθε περίπτωση η υποστήριξη αυτών των συστημάτων καθίσταται όλο και πιο δύσκολη. Εγώ πιθανολογώ ότι όσο προχωράει θα γίνεται δυσκολότερη».
Ο κεντρικός παρουσιαστής της ΕΡΤ1 ρώτησε κατά πόσο αυτό το στοιχείο – πρόβλημα, είναι κριτήριο για την απόφαση αποστολής των συστημάτων στην Ουκρανία, ο ΥΕΘΑ αποκρίθηκε ότι δεν είμαστε ακόμη στο σημείο που η υποστήριξη των ανατολικής προελεύσεως συστημάτων είναι αδύνατη ωστόσο, είτε θα προκύψει λύση στην μελλοντική υποστήριξή τους ή θα οδηγηθούν σε αντικατάσταση.
Συνολικά αντιμετωπίζει η Αθήνα την απόσυρση των ρωσικών οπλικών συστημάτων
Το πρόβλημα στην συγκεκριμένη περίπτωση, όπως έχει αποκαλύψει στους διαπιστευμένους δημοσιογράφους στις 15 Δεκεμβρίου 2022, είναι ότι δεν έχουν γίνει συγκεκριμένες προτάσεις αποστολής στην Ουκρανία των S-300 και των άλλων ρωσικών συστημάτων που διαθέτει η Ελλάδα, με άμεση αντικατάσταση από αντίστοιχα δυτικά. Άμεση, επειδή κατηγορηματικώς σημείωσε στην συνέντευξη, «έχουμε πει όμως ότι δεν μπορούμε να ικανοποιήσουμε αυτό το αίτημα γιατί δεν μπορούμε με κανέναν τρόπο ό,τι βοήθεια κι αν δώσουμε […] δεν μπορούμε να το κάνουμε επ’ ουδενί τρόπο αποδυναμώνοντας την αμυντική μας διάταξη».
Οι ΗΠΑ δεν έχουν προτείνει επί παραδείγματι, την άμεση αποστολή συστημάτων Patriot, καθώς αντιμετωπίζεται σχετική έλλειψη, λόγω της κατά προτεραιότητα αναπτύξεώς τους τα τελευταία έτη στην περιοχή του Ειρηνικού. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ζητήθηκε από την Ελλάδα η αποστολή Patriot στην Σαουδική Αραβία, που ουσιαστικώς κάλυψαν το κενό από αμερικανική μονάδα που είχε αποχωρήσει από την χώρα.
Εν τούτοις, μόλις τον περασμένο Ιανουάριο οι ΗΠΑ προέβησαν στην ανάπτυξη Patriot στην Ουκρανία. Για να το πετύχουν αυτό όμως, ζήτησαν και έλαβαν την συνεργασία της Ολλανδίας, η οποία θα παραχωρήσει επιπλέον μονάδες πυρός και στοιχεία, ώστε να συμπληρωθεί η μονάδα. Το γιατί δεν προτιμήθηκε να διατεθούν αυτές οι μονάδες στην Ελλάδα, ώστε αυτή να παραχωρήσει τους S-300, είναι ζήτημα επιδεχόμενο διαφόρων εξηγήσεων.
Όμως η περίπτωση συνεργασίας των ΗΠΑ με την Ολλανδία για την “διαχείριση” του ζητήματος ενός συγκεκριμένου οπλικού συστήματος, επισημαίνει ότι η Αθήνα δεν πρέπει να έχει στραμμένο το ενδιαφέρον της σε απευθείας συνεννοήσεις με ένα μόνο μέρος, ενδεικτικώς τις ΗΠΑ ή την Γερμανία. Η Ολλανδία μάλιστα, μπορεί να μην φαντάζει αυτονόητο μέρος συνεννοήσεως για ανταλλαγή υλικού, λόγω του περιορισμένου οπλοστασίου της, όταν όμως ανακοινώνει πρόσθετη χρηματοδότηση 2,5 δισ. € για την υποστήριξη της Ουκρανίας, είναι αντιληπτό ότι αποτελεί δυνητικό χρηματοδότη σε κάποιο πολυμερές σχήμα μεταξύ συμμάχων, για την παροχή αμυντικού υλικού.
Μέχρι σήμερα, οι ΗΠΑ δεν έχουν προσφέρει κανένα αξιόλογο οπλικό σύστημα στην Ελλάδα και όπως έχουμε σημειώσει, στο αμερικανικό οπλοστάσιο δεν υπάρχουν αντιστοίχων επιχειρησιακών χαρακτηριστικών οπλικά συστήματα, με τα TOR-M1 και OSA-AK. Αντιθέτως, με την Γερμανία επιτεύχθηκε μια άριστη συμφωνία ανταλλαγής περιορισμένης αξίας BMP-1 με Marder 1A3.
Αντικατάσταση των S-300; Αν ζητούσαμε SAMP/T με τις κορβέτες;
Αλλά οι ΗΠΑ δεν είναι ο μόνος χορηγός αντιαεροπορικών συστημάτων στην Ουκρανία. Γερμανία, Ισπανία και Ολλανδία είναι επίσης χρήστες Patriot. Ακόμη και αν κρίνεται μη ρεαλιστική η διερεύνηση πολυμερών σχημάτων για φόρμουλα ανταλλαγής τους με τους S-300, η απόφαση της Γερμανίας να διαθέσει στην Ουκρανία συστοιχίες συστημάτων IRIS-T SLM (που θα μπορούσαν να θεωρηθούν δυνητικός αντικαταστάτης των OSA-AK) δείχνει ότι υπάρχουν ευκαιρίες και περιθώρια, αρκεί να τα διακρίνουμε και εγκαίρως να κινηθούμε. Έχουμε σημειώσει ότι τουλάχιστον ενδιαφέρουσα είναι η περίπτωση μιας τέτοιας συζητήσεως με Παρίσι και Ρώμη, για πιθανή ανταλλαγή SAMP/T με S-300. Ο ανταγωνισμός των δύο χωρών για το πρόγραμμα κορβετών του Πολεμικού Ναυτικού, συνιστά ευνοϊκό πλαίσιο υπέρ των ελληνικών συμφερόντων, όπως και η πρόσφατη απόφαση εντάξεως του βλήματος ASTER 30 στο ελληνικό οπλοστάσιο ως οπλισμός των φρεγατών FDI HN. Ακόμη περισσότερο, που υφίσταται η διμερής συμφωνία αμυντικής συνεργασίας. Το τελευταίο έχει σημασία καθώς το SAMP/T υπερέχει σαφώς σε επιδόσεις του Patriot και με τον σχεδιασμό εκσυγχρονισμού του στην μορφή του SAMP/T NG, η επιχειρησιακή αξία του αυξάνεται.
Όλα τα ανωτέρω, αποκαλύπτουν ότι υπάρχει ένα δυναμικό πεδίο που περιορισμένα μόνο έχει εκμεταλλευθεί η χώρα, επειδή αναμένει αντί να προτείνει η ίδια σενάρια και λύσεις που την εξυπηρετούν. Σε ευρύτερο επίπεδο πολιτικής επί του θέματος των ρωσικής προελεύσεως οπλικών συστημάτων, η Αθήνα αναμένει λύση από τις ΗΠΑ στο πλαίσιο της στενότερης αμυντικής σχέσεως που έχει αναπτυχθεί τα τελευταία ανθηρά έτη. Έχουμε αναλύσει ότι επιδίωξη είναι η ψήφιση ευμενούς θεσμικού πλαισίου χρηματοδοτήσεως με FMF ώστε να υπάρχει ευχέρεια προμήθειας αμερικανικής προελεύσεως συστημάτων, προς οριστική απόσυρση των ρωσικών όπλων.
Μειώνοντας την πολυτυπία μαχητικών – Πρόσφορο πεδίο λόγω Ουκρανίας
Καλλιεργώντας συστηματικώς η Αθήνα την σχέση με τις ΗΠΑ, έχει σοβαρούς λόγους να αναμένει ευόδωση ενός τέτοιου σεναρίου. Ο πόλεμος στην Ουκρανία αναβάθμισε την ουσία του ελληνικού αιτήματος αλλά έκτοτε συμπληρώθηκε ένα έτος χωρίς εμφανή πρόοδο. Η πίεση που δημιουργούν οι πολεμικές εξελίξεις, προσέδωσε στα ρωσικά όπλα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων σπουδαιότητα αντιστρόφως ανάλογη της πραγματικής επιχειρησιακής αξίας, ιδίως ορισμένων εξ αυτών. Όμως όσο ο εξοπλισμός της Ουκρανίας δυτικοποιείται, τόσο η σημασία των ρωσικών όπλων που διαθέτει η Ελλάδα, θα μειώνεται. Επιπλέον, το σενάριο “συνολικής λύσεως” από τις ΗΠΑ, στηρίζεται στην υπόθεση ότι τα ρωσικά συστήματα υποστηρίζοντο μέχρι σήμερα σωστά, οπότε έχουν ακόμη περιθώριο επαρκούς επιχειρησιακής εκμεταλλεύσεως. Αυτό όμως, όπως γνωρίζουν οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ, δεν ισχύει απολύτως. Απαιτείται λοιπόν εντονότερη και πιο σύνθετη διερευνητική δραστηριοποίηση και προς την κατεύθυνση των άλλων συμμάχων.
Χάνεται η ευκαιρία ανταλλαγής υλικού με πιο σύγχρονο λόγω Ουκρανίας
