Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Ευρισκόμενος στο Παρίσι και καλεσμένος στα εγκαίνια της Διεθνούς Εκθέσεως Άμυνας και Ασφάλειας EUROSATORY 2024, ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας συναντήθηκε και με τον Γάλλο ομόλογό του Sébastien Lecornu, για να συζητήσουν την περαιτέρω ενδυνάμωση της διμερούς και σε συλλογική επίπεδο αμυντικής συνεργασίας. Ο ΥΕΘΑ ανακοίνωσε ότι συζητήθηκε η συμμετοχή της Γαλλίας στο ελληνικό οικοσύστημα Αμυντικής Καινοτομίας, όπως και η διοργάνωση Συμποσίου Αμυντικής Καινοτομίας στην Ελλάδα το φθινόπωρο, με τιμώμενη χώρα την Γαλλία.
Το οικοσύστημα και η ίδρυση του ΕΛΚΑΚ, ήταν θέμα αιχμής και στην συνάντηση του ΥΕΘΑ με τον ομόλογό του της Κυπριακής Δημοκρατίας Βασίλη Πάλμα. Είπε συγκεκριμένα ο ΥΕΘΑ: «Θεωρούμε ότι το ΕΛΚΑΚ θα είναι ο σύνδεσμος μεταξύ της χρηματοδότησης, των αναγκών των Γενικών Επιτελείων και της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας, του ελληνικού αμυντικού οικοσυστήματος. Και μάλιστα θα είναι μεγάλη μας χαρά πολύ σύντομα να καλωσορίσουμε και την Κυπριακή Δημοκρατία σε αυτό το οικοσύστημα, μαζί βεβαίως με εταιρείες άλλων φιλικών χωρών, όπως η Γαλλία».
Ο ΥΕΘΑ θέλησε να δώσει έναν τόνο αισιοδοξίας για την παρουσία της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας στην EUROSATORY 2024, υπό ενιαίο εθνικό περίπτερο, παρουσία την οποία χαρακτήρισε «μεγαλύτερη και διακριτή».
Εν τούτοις, η παρουσία εταιρειών χωρίς προϊόντα δικής τους αναπτύξεως, παρά μόνο σε ρόλο συνεργάτη αναλήψεως υποκατασκευαστικού έργου ή και υπηρεσιών, δεν είναι η δέουσα εικόνα μιας ακμάζουσας βιομηχανίας. Από τις 22 οντότητες που σύμφωνα με το δελτίο Τύπου του ΣΕΚΠΥ συμμετέχουν στην έκθεση, μειοψηφία μόνο παρουσιάζει δικής της αναπτύξεως προϊόντα, προερχόμενα από ιδιωτική πρωτοβουλία και δευτερευόντως από συμφωνίες, μικρές σε πρώτη φάση, που έχει δημιουργήσει η δυναμική συνεργασίας με γαλλικές εταιρείες.
Οι τελευταίες, προέκυψαν από την “υποχρέωση” της Γαλλίας να δώσει κάποιο έργο βιομηχανικής συμμετοχής σε ελληνικές εταιρείες, διά του προγράμματος προμήθειας τριών φρεγατών FDI HN. Πρόσωπα του χώρου, αναφέρουν ευθέως ότι το έργο αυτό, αν και όχι ασήμαντο και ασφαλώς καλοδεχούμενο για τις εταιρείες, είναι μικρής συνολικώς αξίας και όγκου ενώ δεν αφορά “διείσδυση” σε κρίσιμους τομείς τεχνολογίας που σχετίζονται με τα “νεύρα” και τον οπλισμό των πλοίων.
Ο ΥΕΘΑ δήλωσε ότι με τον Γάλλο ομόλογό του, «συζητήσαμε για τα μεγάλα εξοπλιστικά προγράμματα, για τις φρεγάτες, τα Rafale, την ευρύτερη συνεργασία της Γαλλικής Δημοκρατίας με την Ελληνική Δημοκρατία. Συζητήσαμε για την πρόταση του Έλληνα Πρωθυπουργού, μαζί με τον Πολωνό Πρωθυπουργό, για τη δημιουργία κοινού “θόλου” ευρωπαϊκής αεράμυνας». Από τα δύο «μεγάλα εξοπλιστικά προγράμματα» ως γνωστόν, οι κυβερνητικοί χειρισμοί είχαν ως αποτέλεσμα μία συμβολική μόνο εμπλοκή ελληνικών εταιρειών στην περίπτωση των φρεγατών, για κατασκευές μπλοκ, σωληνώσεων, καλωδιώσεων, ηλεκτρολογικών κ.λπ. Στην περίπτωση της φιλόδοξης προτάσεως για το “θόλο αεράμυνας”, έχει πραγματικά ενδιαφέρον τι θέσεις θα παρουσιάσει η Γαλλία, δεδομένου ότι σε αυτό το επίπεδο έχει κινηθεί η Γερμανία, την πρωτοβουλία της οποίας “αγκάλιασαν” αρκετές χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Εάν η Γερμανία πρόκειται να οφεληθεί περισσότερο, τί πρόκειται να προτείνει άραγε η Γαλλία που να ενδιαφέρει και την Ελλάδα;
Γενικότερα, ενώ τα μεγάλα εξοπλιστικά προγράμματα απορροφούν το μείζον των πιστώσεων για εξοπλιστικά προγράμματα της χώρας, η κυβέρνηση δεν εξασφαλίζει σοβαρή και ουσιώδη βιομηχανική συμμετοχή σε ελληνικές εταιρείες, που θα τις καταστήσει ικανές για περαιτέρω ανάπτυξη με δικές τους δυνάμεις. Ήδη, μετά τα προγράμματα Rafale και FDI HN που θα έπρεπε να έχουν διδάξει, έχουν προωθηθεί προγράμματα για οπλικά συστήματα από ΗΠΑ και Ισραήλ, με αμφίβολα και πάλι ανταλλάγματα (πλην συμβολικών για διατήρηση των προσχημάτων) σε αυτό το επίπεδο.
Οι ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων σε τομείς και κατηγορίες συστημάτων για το ΕΛΚΑΚ
Επομένως, δικαιολογείται πλήρως η έμφαση που αποδίδει ο ΥΕΘΑ στο ΕΛΚΑΚ και τις συνεργασίες μέσω αυτού, που όμως, όπως είναι πασιφανές, δεν θα έχει αντικείμενο την ανάπτυξη μειζόνων οπλικών συστημάτων. Το αντικείμενο θα είναι τεχνολογίες αιχμής και “έξυπνα” προϊόντα και δυνητικώς όπλα, τα οποία όμως μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο αναθέσεως συμβάσεων της τάξεως των δεκάδων ή μερικών εκατοντάδων εκατομμυρίων. Η υπογραφή στις 7 Ιουνίου, “με το καλημέρα”, μνημονίου συνεργασίας μεταξύ ΕΑΒ, ΓΕΕΘΑ και ΕΛΚΑΚ με αντικείμενο την υλοποίηση προτάσεως έργου Έρευνας και Ανάπτυξης Συστήματος Ηλεκτρονικών Μέσων Υποστήριξης, Συλλογής Πληροφοριών και Αντιμέτρων, δίνει ένα μέτρο αφενός των “μεγάλων” προγραμμάτων που θα μπορούν να προωθηθούν, αφετέρου της προνομιακής “μεταχειρίσεως” που θα έχουν οι προτάσεις κρατικών εταιρειών. Παραμένει όμως το αντιφατικό, μία χώρα που αφιερώνει υψηλά ποσά για εξοπλισμούς, να μην καταφέρνει να “δέσει” την εγχώρια Αμυντική Βιομηχανία με συμμετοχή στα «μεγάλα εξοπλιστικά προγράμματα» αλλά να προτιμά απευθείας αναθέσεις με το πρόσχημα των διακρατικών συμφωνιών.
Η EUROSATORY 2024 είναι έκθεση που κυριαρχείται από τα οπλικά συστήματα που αφορούν τις Χερσαίες Δυνάμεις και αναδεικνύονται τα επιτεύγματα στον συγκεκριμένο τομέα. Έχουμε γράψει και παλαιότερα ότι στα χερσαία οπλικά συστήματα παρουσιάζεται το υψηλότερο ποσοστό προϊόντων που δεν ενέχουν εξεζητημένες τεχνολογίες αλλά πιο “παραδοσιακές” κι επομένως από εκεί θα έπρεπε να ξεκινήσει μία προσπάθεια επανεκκινήσεως της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας. Αντ’ αυτού, κατά προτεραιότητα αγοράζονται “από το ράφι” αεροπορικές και ναυτικές πλατφόρμες.
Τα εκθέματα χερσαίων συστημάτων που έχουν εμφανισθεί από την πρώτη ημέρα κιόλας στην EUROSATORY 2024, είναι εντυπωσιακά. Μάλιστα ευρωπαϊκές εταιρείες δείχνουν ξεκάθαρα ότι τηρούν τα σκήπτρα της πρωτοπορίας αλλά και της βιομηχανικής δυναμικής σε συγκεκριμένες κατηγορίες μειζόνων οπλικών συστημάτων. Προφανώς και υπάρχει λοιπόν ευμενές πεδίο αναπτύξεως ευρωπαϊκών συνεργασιών και η συμμετοχή ελληνικών εταιρειών μπορεί να είναι ουσιαστική κι όχι συμβολική. Εν τούτοις, η Ελλάδα απουσιάζει επειδή στο τοπίο των ελληνικών εξοπλισμών τα προγράμματα χερσαίων συστημάτων δεν έχουν προτεραιότητα. Οι αρμόδιοι όμως βρήκαν… “χώρο” να στηθεί καθαρά για απευθείας ανάθεση σε Ισραηλινές εταιρείες το πρόγραμμα αναβαθμίσεως των M113.
Συνοψίζοντας, η όποια ανάπτυξη της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας δεν διαφαίνεται ότι θα προκύψει από σοβαρές συνεργασίες με ξένους οίκους, σε «μεγάλα εξοπλιστικά προγράμματα» αλλά οι υπεύθυνοι πανηγυρίζουν ότι θα προσφέρουν χρηματοδότηση διά του ΕΛΚΑΚ με μερικές δεκάδες εκατομμύρια ετησίως, για αναπτυξιακά προγράμματα “φθηνών” προϊόντων. Αν και αυτή η κατεύθυνση μπορεί να αποτελεί μία βολική “διέξοδο” για την κυβέρνηση, δεν την απαλλάσσει από το στημένο παιχνίδι του μοιράσματος των μεγάλων συμβάσεων με απευθείας αναθέσεις σε ξένους, χωρίς σαφές πλαίσιο υποχρεώσεως συνεργασιών που θα αποφέρουν άξιο λόγου ποσοστό Εθνικής Προστιθέμενης Αξίας και μεγάλους κύκλους εργασιών.
