Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Παρουσιάσαμε προ ημερών το όλο σκηνικό μέχρι σήμερα, που αφορά την φημολογούμενη έγκριση της πωλήσεως πυραύλων αέρος – αέρος Meteor από την Γαλλία προς την Τουρκία. Αναλύσαμε επίσης τις προσπάθειες που έχει ξεκινήσει η Τουρκία εδώ και μερικά έτη, για την ανάπτυξη αναλόγου βλήματος με τεχνολογία αυλωθητή (ramjet) στο πλαίσιο του προγράμματος GÖKHAN. Κάτι το οποίο σημαίνει ότι στο απώτερο μέλλον, η είσοδος στο τουρκικό οπλοστάσιο βλημάτων αέρος – αέρος επιδόσεων κατηγορίας Meteor, θα είναι πολύ ευρύτερης κλίμακος.
Ανεξαρτήτως του αν η Τουρκία προμηθευτεί ή όχι, σε μικρό χρονικό διάστημα 20 μεταχειρισμένα Typhoon από την Μεγάλη Βρετανία (αυτή είναι η ιδέα σε πρώτη φάση) με βλήματα Meteor, μπορούμε να θεωρήσουμε ως δεδομένο ότι το βλήμα GÖKHAN θα ενταχθεί μελλοντικώς σε υπηρεσία με την δύναμη των F-16. Πράγματι, μέχρι το υπό ανάπτυξη Kaan, η αυτονομία που έχει εξασφαλίσει η τουρκική αεροπορία με τα προγράμματα ÖZGÜR και ÖZGÜR 2, καθιστά μάλλον αυτονόητο τον συνδυασμό του νέου βλήματος αυξημένων επιδόσεων με τα F-16 Block 40/50 που πρόκειται να αναβαθμιστούν.
Η εκμετάλλευση των χαρακτηριστικών των βλημάτων κατηγορίας Meteor, ευνοείται από την έγκαιρη αποκάλυψη στόχων, παράγοντας στον οποίο συντελούν τα ραντάρ τεχνολογίας AESA, λόγω μεγαλύτερης εμβέλειας. Εφόσον και τα αναβαθμισμένα τουρκικά F-16 εφοδιαστούν με ανάλογο ραντάρ, ο εξοπλισμός τους με βλήματα GÖKHAN θα τα καταστήσει παρομοίων ικανοτήτων με το Rafale στην εναέρια αναμέτρηση. Υπ’ αυτές τις συνθήκες, αναδεικνύεται ακόμη περισσότερο το τακτικό πλεονέκτημα που απολαμβάνουν τα μαχητικά τεχνολογίας χαμηλής παρατηρησιμότητος (stealth) καθότι η δυσχέρεια εντοπισμού τους εξουδετερώνει τα πλεονεκτήματα μεγάλου βεληνεκούς και Ζώνης Μη Διαφυγής (NEZ) των βλημάτων κατηγορίας Meteor! Επομένως, για έναν ακόμη λόγο, το F-35 μπορεί να θεωρηθεί μονόδρομος για την Πολεμική Αεροπορία. Ακόμη καλύτερα εάν είναι εξοπλισμένο και με τον Meteor.
Με τα μέχρι σήμερα δεδομένα, για να αποκτήσει μαχητικά χαρακτηριστικών stealth η τουρκική αεροπορία, θα πρέπει να αναμένει την ωρίμανση του εγχώριου Kaan. Το Kaan, αναμένεται να αποκτήσει πραγματικά χαρακτηριστικά stealth στα μέσα της δεκαετίας του 2030, εφόσον όλα εξελιχθούν ομαλώς στο πρόγραμμά του. Αυτό σημαίνει ότι από την έναρξη παραλαβών F-35, η Πολεμική Αεροπορία θα έχει ένα μικρό προβάδισμα στην τεχνολογία stealth. Από εκεί και πέρα, εάν δεν έχει προχωρήσει η σύμβαση προμήθειας 20 επιπλέον F-35, ο εχθρός θα αποκτήσει γρήγορα σαφή αριθμητική υπεροχή σε μαχητικά stealth.
Τα όρια και περιορισμούς της γαλλικής αεροπορικής ισχύος διά του Rafale, ανέδειξε έκθεση του Κέντρου Μελετών Ασφαλείας του Γαλλικού Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (IFRI) συνταχθείσα από δύο αεροπόρους. Κατά την έκθεση, η γαλλική αεροπορική ισχύς «Έχει οριακή ικανότητα αποφασιστικού βάρους στο πλαίσιο μεγάλων συνασπισμών που πολεμούν σε συρράξεις υψηλής εντάσεως, λόγω κυρίως της απουσίας ικανοτήτων σε πλατφόρμες stealth και SEAD καθώς και του μικρού στόλου πολεμικών αεροσκαφών της, την έλλειψη συστημάτων αποστολής και ανεπαρκών αποθεμάτων πυρομαχικών». Η εναέρια αναμέτρηση Rafale με μαχητικά stealth καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «είναι αδύνατο να κερδηθεί η αποστολή μάχης εναντίον μαχητικών stealth με την υφισταμένη κατάσταση αισθητήρων».
Η γαλλική αεροπορία, εμφανίζεται να έχει μόνο ικανότητα υποστηρικτικού ρόλου σε συμμαχικό πλαίσιο. Με απλά λόγια, μεταφέρεται η εμπειρία σε συμμαχικές ασκήσεις, όπου το σοβαρό τακτικό πλεονέκτημα των μαχητικών stealth στην εναέρια μάχη, είναι κάτι παραπάνω από χαρακτηριστικό, έναντι των μαχητικών 4 και 4,5 γενεάς. Φυσικά η τρωτότητα του Rafale, εντοπίζεται και στην περίπτωση της επίγειας αντιαεροπορικής αμύνης.
Σε επίπεδο γαλλικής τεχνολογίας, υποστηρίζεται ότι το Rafale στην διαμόρφωση F5 θα έχει πολύ πιο ενισχυμένες ικανότητες σε όλους τους τομείς, με κυριότερη την εκμετάλλευση της αντιλήψεως διασυνδεδεμένων μη επανδρωμένων τεχνολογίας stealth συνοδείας, όπως το nEUROn. Αυτά, θα εξασφαλίσουν μικρότερη έκθεση σε απειλές του “μητρικού” Rafale και εμμέσως, το πολύτιμο στοιχείο των χαρακτηριστικών stealth σε εναέρια μάχη ή κρούση. Το Rafale F5 θα στηρίζεται επίσης σε ανώτερης τεχνολογίας οπτικούς αισθητήρες και συστήματα αποστολής όπως και αναβαθμισμένη ικανότητα Ηλεκτρονικού Πολέμου. Φυσικά, στην περίπτωση της Γαλλίας, όλα αυτά θα λειτουργήσουν ως “γέφυρα” μέχρι το επόμενης γενεάς μαχητικό στο οποίο θα εμπλακεί η χώρα, που θα είναι φυσικά stealth.
Πώς η Τουρκία “αντάλλαξε” Φινλανδία και Σουηδία με ÖZGÜR 2 και F-16V από τις ΗΠΑ
Εξ όλων αυτών, μπορεί να παρατηρηθεί ότι η Πολεμική Αεροπορία έχει επενδύσει σε μεσοπρόθεσμη βάση στο F-35 για να διατηρήσει ποιοτική υπεροχή γενικότερα. Η τουρκική αεροπορία έχει ήδη κινηθεί προς τα μη επανδρωμένα τεχνολογίας stealth, ωθούμενη και από την αποβολή της από το πρόγραμμα F-35. Σε συνδυασμό με το μαχητικό Kaan, σχεδιάζει ήδη την μελλοντική δομή αεροπορικών δυνάμεων με μια δυναμική αναλογία επανδρωμένων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών και θα προηγηθεί στην ένταξη σε υπηρεσία των τελευταίων, στην μορφή του Kizilelma. Τα οποία μάλιστα θα δρουν ανεξάρτητα, σε πρώτη φάση.
Όλα αυτά συνιστούν το θεωρητικό πλαίσιο της μορφής που θα έχει η εναέρια μάχη. Η τριβή και η “ομίχλη του πολέμου”, είναι δύο πολύ σοβαροί παράγοντες για τους οποίους σε μια αεροπορική δύναμη δεν θα παύσει να έχει σημασία ο όγκος – αριθμοί δυνάμεων, που προσφέρουν μαχητικά όπως τα F-16 και Rafale. Εν τούτοις η επένδυση στις νέες τεχνολογίες, και από μόνη της η εμφάνιση των διασυνδεδεμένων μη επανδρωμένων μαχητικών (“loyal wingman”) συνοδείας, σημαίνουν ότι εκ των πραγμάτων, στο μέλλον θα είναι σημαντικά αυξημένοι οι πόροι που πρέπει να αφιερώνονται για την διατήρηση της αεροπορικής ισχύος. Θα αναδειχθεί σε μείζον ερώτημα, κατά πόσο η Πολεμική Αεροπορία θα μπορέσει μελλοντικώς να παρακολουθήσει τις εξελίξεις στηριζόμενη σε δύναμη μαχητικών δύο διαφορετικών πηγών προελεύσεως.
Δεν είναι μόνο ο Meteor πιθανή απειλή – Τί έρχεται και τι “διδασκόμαστε”
