Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στις 25 Σεπτεμβρίου, το πρακτορείο Bloomberg επικαλέσθηκε ανώνυμη πηγή σύμφωνα με την οποία, στην τηλεφωνική επικοινωνία Ερντογάν – Μακρόν της 22ας Σεπτεμβρίου, ο Τούρκος πρόεδρος ζήτησε από τον συνομιλητή του να άρει τις αντιρρήσεις του στην συνέχιση της συνεργασίας για την συνανάπτυξη αντιαεροπορικού πυραύλου μεγάλου βεληνεκούς.
Το 2017 η τουρκική Aselsan υπέγραψε σύμβαση με την γαλλοϊταλική κοινοπραξία Eurosam, με αντικείμενο την συνανάπτυξη ενός αντιαεροπορικού πυραύλου μεγάλου βεληνεκούς που θα αποτελεί εξέλιξη του Aster 30 Block 1NT, δηλαδή παραπλήσια της υπό μελέτη εκδόσεως Block 2. Ωστόσο, μετά την απόφαση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στις 14 Οκτωβρίου 2019, για την λήψη μέτρων περιορισμού των εξαγωγών όπλων προς την Τουρκία, λόγω της τρίτης επεμβάσεώς της μερικές ημέρες πριν, στην Συρία, ο πρόεδρος Μακρόν “πάγωσε” την συγκεκριμένη σύμβαση.
Η Τουρκία κατέφυγε στην ευρωπαϊκή κοινοπραξία για να αναπτύξει αντιαεροπορικό πύραυλο μεγάλου βεληνεκούς, μετά την ματαίωση σχετικής συμβάσεως με την Κίνα το 2013, που προκάλεσε αντιδράσεις των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ ενώ οι ΗΠΑ είναι σταθερά απρόθυμες να μεταβιβάσουν τεχνολογία και τεχνογνωσία στην Τουρκία διά μιας προμήθειας Patriot. Η τουρκική κίνηση προμήθειας ενός συστήματος S-400 από την Ρωσία, έγινε περισσότερο για λόγους πολιτικής σκοπιμότητος καθώς ούτε η Ρωσία ήταν πρόθυμη να συνδράμει την Τουρκία στον απώτερο στόχο της για ένα εθνικό σύστημα της κατηγορίας.
Το ενδιαφέρον του Ερντογάν να θέσει στον πρόεδρο Μακρόν το ζήτημα της συνεργασίας με την Eurosam, φανερώνει ότι οι σχετικές διαρροές περί συνεργασίας με την Ρωσία στο συγκεκριμένο πεδίο, μέσω και μιας πιθανής συμπαραγωγής του συστήματος S-500, χρησιμοποιούνται για επικοινωνιακούς λόγους και για δημιουργία εντυπώσεων σε επίπεδο πολιτικής διαπραγματεύσεων. Εφόσον με την Eurosam υπεγράφη συμφωνία και οι άλλες εναλλακτικές δυνατότητες συνεργασίας για δυτικής τεχνολογίας προϊόν, αυτές των ΗΠΑ και του Ισραήλ, είναι κλειστές, τα περιθώρια για την Τουρκία είναι στενότατα.
Μέσω της συνεργασίας με την Eurosam, η Τουρκία επιδιώκει να αναπτύξει εγχώριο σύστημα αντιαεροπορικής και αντιβαλλιστικής αμύνης μεγάλου βεληνεκούς ενώ το ίδιο όπλο θα εξοπλίσει τα μελλοντικά αντιτορπιλικά TF-2000 με ικανότητα Αντιαεροπορικής Άμυνας Περιοχής. Πρόκειται για απολύτως στρατηγικής σημασίας στόχο που έχει τεθεί από την τουρκική κυβέρνηση, στην εθνική προσπάθεια απεξαρτήσεως σε θέματα εξοπλισμών. Η βαρύτητα του ζητήματος είναι τέτοια, που προδίδεται από την μέριμνα του Ερντογάν να το θέσει στην πρώτη κιόλας επικοινωνία του με τον Γάλλο πρόεδρο, έπειτα από την τελευταία ψύχρανση των διμερών σχέσεων που ήδη έκλεισε ατύπως διάστημα ενός έτους. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ο πρόεδρος Μακρόν έσπευσε να συνδέσει το θέμα με τις επιδιώξεις της Τουρκίας στην Συρία.
To πρόγραμμα Εθνικού Συστήματος Περιφερειακής Αεράμυνας Μακράς Ακτίνος (SIPER) εξαγγέλθηκε επισήμως από τον Ερντογάν στις 31 Οκτωβρίου 2018, σε επίσημη ομιλία του με την οποία άνοιξε συνέδριο με θέμα την Ανάπτυξη Εθνικής Τεχνολογίας και Υποδομών. Η Τουρκία δεν συνάπτει μόνο συνεργασίες μεταφοράς βιομηχανικού έργου και τεχνολογίας μέσω συμβάσεων προμήθειας μειζόνων οπλικών συστημάτων αλλά συνάπτει και συμβάσεις εξαγοράς τεχνολογίας – τεχνογνωσίας μέσω προγραμμάτων “συναναπτύξεως” όπως αυτό με την Eurosam. Σε αμφότερες τις περιπτώσεις, οι συμβάσεις προσλαμβάνουν χαρακτήρα στρατηγικής συνεργασίας σε διακρατικό επίπεδο, δημιουργώντας δυναμική κοινών συμφερόντων σε πολλαπλά επίπεδα.
Στην Ελλάδα, οι προμήθειες μειζόνων οπλικών συστημάτων με κόστος δισεκατομμυρίων γίνονται τελευταία με απευθείας αναθέσεις, εξασφαλίζοντας βιομηχανικά ανταλλάγματα της πλάκας. Αντιστοίχως, η υποτιθέμενη εδραίωση στρατηγικής συνεργασίας με φίλες χώρες, γελοιοποιείται όταν προωθείται καθ’ υπόδειξη κυκλωμάτων αντιπροσώπων με συμφωνίες συμπαραγωγής (όχι συνανάπτυξης) που αφορούν προϊόντα χαμηλού τεχνολογικού επιπέδου και δεν αναπτύσσουν το επίπεδο της τεχνολογικής βάσεως της χώρας. Οι ξένοι μας μετρούν και εξάγουν τα συμπεράσματά τους.
Το τουρκικό παζάρι με S-400, SAMP/T, Patriot και οι πραγματικοί κίνδυνοι
