Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Κορυφαία επιδίωξη στην πολιτική της Άγκυρας, παραμένει η αμερικανική έγκριση για την προμήθεια μαχητικών F-16V, διότι με τεχνολογική υστέρηση στην αεροπορική ισχύ της, διακυβεύεται η αξιόπιστη εξυπηρέτηση της επιθετικής εξωτερικής πολιτικής σε όλον τον περίγυρό της. Στις 13 Οκτωβρίου, έπειτα από αρκετούς μήνες, η Τουρκία έστειλε τα F-16 της στο FIR Αθηνών, πραγματοποιώντας παραβάσεις και παραβιάσεις. Διακόπηκε έτσι η απουσία τέτοιας δραστηριότητας εις βάρος της Ελλάδας, την οποία έχουν επιβάλει εδώ και κάποιους μήνες οι ΗΠΑ, με την άρνησή τους να εγκρίνουν την πώληση F-16V.
Δύο έτη συμπληρώνονται και η Ουάσιγκτον δεν έχει ικανοποιήσει το τουρκικό αίτημα που εκφράσθηκε επισήμως τον Οκτώβριο του 2021. Οι διπλωματικοί χειρισμοί της Ελλάδας, που ανέδειξαν στην Ουάσιγκτον την καθημερινή έμπρακτη απειλή των εισόδων στο FIR Αθηνών και των παραβιάσεων από τουρκικά αεροπλάνα, ασφαλώς έχουν αποδώσει. Εν τούτοις, η αμερικανική συνεργασία στην απόκτηση αυτάρκειας από την Τουρκία στον τομέα των αεροπορικών ηλεκτρονικών, όπλων και μαχητικών αεροπλάνων, συνεχίζεται, παρά τις κατά καιρούς καθυστερήσεις.
Οι βασικές αποφάσεις εκσυγχρονισμού της τουρκικής αεροπορίας και της προσπάθειας αναπτύξεως εγχώριας ικανότητας σε αεροπορικά όπλα και ηλεκτρονικά, με απώτερο στόχο την ανάπτυξη μαχητικού αεροπλάνου, έχουν χρονολογικώς ως εξής:
– 2005 ανάθεση συμβάσεως στην Lockheed Martin για το πρόγραμμα PEACE ONYX III που αφορούσε αναβάθμιση 175 μαχητικών F-16 Block 40/50 σε επίπεδο Block 50+ βάσει του Προγράμματος Εφαρμογής Κοινής Διαμορφώσεως (CCIP).
– 2007 υπογραφή LOA για την προμήθεια 30 μαχητικών F-16 Block 50+ (πρόγραμμα PEACE ONYX IV).
– 2009 εκπόνηση προγράμματος ÖZGÜR και ανάθεση συμβάσεως το 2012, για την αναβάθμιση ηλεκτρονικών 35 μαχητικών F-16 Block 30 με εξαγορά τεχνολογίας – τεχνογνωσίας από αμερικανικές εταιρείες και με βάση τον Εμπορικό Υπολογιστή Ελέγχου Πυρός (CFCC) της BAE Systems North America. Στόχος η αναβάθμιση ηλεκτρονικών στο ίδιο επίπεδο με του προγράμματος CCIP.
– 2013 εκπόνηση προγράμματος GÖKTUĞ από το TÜBİTAK-SAGE για ανάπτυξη πυραύλου αέρος – άερος βραχέως βεληνεκούς Bozdoğan και μέσου βεληνεκούς Gökdoğan.
– 2015 έκδοση RFI από το τουρκικό Υφυπουργείο Αμυντικής Βιομηχανίας (SSM) για ανάπτυξη εγχώριου μαχητικού (MMU) που σήμερα έχει ονομαστεί KAAN.
– 2018 ανάθεση συμβάσεως από την τουρκική Προεδρία Αμυντικής Βιομηχανίας (SSB) στην Aselsan για την 1η Φάση του Προγράμματος Αναπτύξεως Ραντάρ AESA Ρύγχους.
Παρατηρούμε ότι η προσπάθεια εγχώριας αυτονομίας ξεκίνησε με δύο βασικά πρόγραμμα για αεροπορικά ηλεκτρονικά (ÖZGÜR) και αεροπορικά όπλα (GÖKTUĞ). Η προμήθεια των πηγαίων κωδικών του Λογισμικού Πτητικής & Επιχειρησιακής λειτουργίας (OFP) για τον εγχώριο υπολογιστή αποστολής από το πρώτο πρόγραμμα, επιτρέπει την συνεργασία με τα υπό ανάπτυξη όπλα του δευτέρου. Τα δύο προγράμματα, όχι μόνο θα χρησιμοποιηθούν για την αναβάθμιση των υφισταμένων F-16 και ως βάση περαιτέρω εξελίξεως για το αεριωθούμενο εκπαιδευτικό HÜRJET και το μελλοντικό μαχητικό KAAN αλλά και για τον εξοπλισμό των ευρισκομένων ήδη υπό ανάπτυξη οπλισμένων και αεριωθουμένων μη επανδρωμένων αεροσκαφών.
Η σημασία των F-16V για την Τουρκία και τα προγράμματα ÖZGÜR 1/2
Στις 13 Ιουλίου 2023, η SSB συμβασιοποίησε το πρόγραμμα ÖZGÜR 2, για την αναβάθμιση των υφισταμένων μαχητικών F-16 Block 30TM/40M/50M της τουρκικής αεροπορίας. Το ÖZGÜR 2, ως συνέχεια του προ δεκαετίας ÖZGÜR, αφορά εφοδιασμό των μαχητικών με νέα εγχωρίας αναπτύξεως (ουσιαστικά συναναπτύξεως με αμερικανικές εταιρείες) συστήματα ηλεκτρονικών, όπως ραντάρ τεχνολογίας AESA (όχι τα F-16 Block 30TM) και υπολογιστή αποστολής.
Σε αντίθεση με τον CFCC των F-16 Block 30TM, τα αναβαθμισμένα F-16 Block 40M/50M, εφοδιάστηκαν στο πρόγραμμα CCIP με Τμηματικό Υπολογιστή Αποστολής (MMC) της Raytheon. Όπως με το ÖZGÜR, η Τουρκία προμηθεύτηκε τους πηγαίους κωδικούς του F-16 Block 30, έτσι με το ÖZGÜR 2 αποκτά τους πηγαίους κωδικούς που θα φέρουν τα F-16 Block 40M/50M που θα αναβαθμιστούν, σε επίπεδο παραπλήσιο του F-16V! Το εγχώριο ραντάρ τεχνολογίας AESA τύπου MURAD προέρχεται πιθανότατα από το RACR της Raytheon και ο εγχώριος υπολογιστής αποστολής με τροποποιημένο OFP από τον MMC 7000 της ίδιας εταιρείας, που αμφότερα θα επιτρέψουν την πλήρη αξιοποίηση της οικογενείας εγχώριων όπλων που έχουν αναπτυχθεί, μεταξύ των οποίων και οι πύραυλοι Bozdoğan και Gökdoğan.
Μέχρι το 2027 προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί το ÖZGÜR στα F-16 Block 30 και μέχρι το 2030, το ÖZGÜR 2 στα F-16 Block 30ΤΜ/40M/50M. Εφόσον εγκριθεί η πώληση F-16V από τις ΗΠΑ, θα ακολουθήσει το πρόγραμμα PEACE ONYX V, για 40 μαχητικά νέας κατασκευής και αναβάθμιση σε αυτή την έκδοση 79 εκ των υφισταμένων F-16 Block 50M/50+.
Από αυτή την συνολική διαδικασία, η τουρκική αεροπορία θα έχει δύο διακριτές ως προς τον οπλισμό, κατηγορίες F-16 στην δύναμή της: τα “εθνικοποιημένα” 120 F-16 Block 40M και 35 F-16 Block 30 που θα μπορούν να φέρουν όπλα εγχωρίου αναπτύξεως (μεταξύ των οποίων οι πύραυλοι αέρος – αέρος Bozdoğan και Gökdoğan) και τα 119 F-16V που θα οπλίζονται με αμερικανικής προελεύσεως όπλα.
Σε όλη αυτή την πορεία, η συνεργασία με τις ΗΠΑ και τις εταιρείες Lockheed Martin, BAE Systems και Raytheon, ήταν καθοριστική. Η πορεία αυτή δεν εμποδίστηκε, παρά την επιβολή των κυρώσεων CAATSA από τις ΗΠΑ, λόγω της προμήθειας του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400 το 2017. Δύο πολύ σημαντικές συνεργασίες εγκρίθηκαν από τις ΗΠΑ τα επόμενα έτη, σηματοδοτούμενες το 2018 από την ανάθεση του προγράμματος αναπτύξεως εγχωρίου ραντάρ τεχνολογίας AESA και το 2023 από την ανάθεση του προγράμματος ÖZGÜR 2.
Εάν η Τουρκία “αντάλλαξε” την συγκατάθεσή της για ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ με την αμερικανική συνεργασία στο πρόγραμμα ÖZGÜR 2 κι ετοιμάζεται για τον ίδιο ελιγμό με την Σουηδία και τα F-16V, θα έχει φθάσει πιθανώς στην “τελευταία” προμήθεια αμερικανικών μαχητικών, αφού κατόπιν με το KAAN σκοπεύει να αποκτήσει εθνική αυτάρκεια. Η έγκριση λοιπόν του προγράμματος των F-16V, δεν μπορεί να μην συνοδεύεται και από τα απαραίτητα αμερικανικά όπλα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το τουρκικό αίτημα για F-16V περιλαμβάνει κατά την Wall Street Journal και 900 πυραύλους αέρος – αέρος συν 800 βόμβες. Μετά την εμπειρία της αποβολής της από το F-35 αλλά βλέποντας και τις πιέσεις που της ασκούνται λόγω της επιθετικότητάς της εναντίον της Ελλάδας, δεν θέλει να βρεθεί αντιμέτωπη μελλοντικώς με περιορισμούς στην προμήθεια όπλων για τα F-16V.
Πώς η Τουρκία “αντάλλαξε” Φινλανδία και Σουηδία με ÖZGÜR 2 και F-16V από τις ΗΠΑ
