
Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Σε πρωτοσέλιδο άρθρο της Milliyet της 27ης Δεκεμβρίου 2024, που ανέλυε τον εκσυγχρονισμό της τουρκικής αεροπορίας, ο αρχισυντάκτης Özay Şendir ανέφερε ότι σύμφωνα με “τελευταίες πληροφορίες” η Μεγάλη Βρετανία έχει πείσει την Γαλλία να εγκρίνει την πώληση βλημάτων αέρος – αέρος Meteor στην Τουρκία. Ακολούθησε στις 15 Ιανουαρίου 2025 δημοσίευμα της γαλλικής La Tribune, στο οποίο ο Michel Cabirol υποστήριζε επί του θέματος ότι η Ελλάδα ασκεί πιέσεις στην Γαλλία να μην επιτρέψει μια τέτοια εξέλιξη. Αναφερόταν επίσης ότι σε ερώτηση της εφημερίδας προς τις γαλλικές Αρχές, υπήρξε άρνηση σχολιασμού για την κυβερνητική θέση.
Η έγκριση για τον Meteor, θεωρείται ότι έχει τεθεί ως όρος από την Άγκυρα, στο εκδηλωθέν ενδιαφέρον προμήθειας 20+20 μαχητικών Typhoon από την Μεγάλη Βρετανία. Ο υπουργός Αμύνης Γκιουλέρ δήλωσε στις 13 Νοεμβρίου 2024 ότι η Γερμανία κάμφθηκε και έδωσε την συγκατάθεσή της για την πώληση του ευρωπαϊκού μαχητικού αλλά για την ακρίβεια το Βερολίνο ενέκρινε τον παρελθόντα Οκτώβριο την έναρξη τεχνικού διαλόγου μεταξύ της ευρωπαϊκής κοινοπραξίας και της Τουρκίας. Επιπλέον, άλλα διεθνή μέσα έχουν γράψει ότι πρόκειται για γραφειοκρατικό ελιγμό – διαχείριση από πλευράς Βερολίνου, το οποίο έχει ενημερώσει την Άγκυρα για τις ισχυρές επιφυλάξεις του στην χρήση των Typhoon, όπως και με άλλα επιθετικά όπλα, οι οποίες συσχετίζονται και με πιθανές αεροπορικές προκλήσεις εις βάρος της Ελλάδας.
Η ανάπτυξη “τουρκικού Meteor” για τα F-16V προς αντιμετώπιση των Rafale
Ανεξαρτήτως των πραγματικών δεδομένων, υπενθυμίζεται ότι από τον Οκτώβριο του 2019 η Γαλλία έχει παγώσει τις διαπραγματεύσεις με την Τουρκία για την πώληση αντιαεροπορικών συστημάτων μεγάλου βεληνεκούς SAMP/T και την συνανάπτυξη με την Eurosam ενός βελτιωμένου συστήματος για την Τουρκία.
Ως προς το Meteor, πρέπει να επισημανθεί ότι από το 2020 το Τουρκικό Επιστημονικό και Τεχνολογικό Ερευνητικό Συμβούλιο (TÜBİTAK) και το Ινστιτούτο Έρευνας & Αναπτύξεως Αμυντικών Βιομηχανιών (SAGE) έχουν εκπονήσει πρόγραμμα αναπτύξεως προωθητικού συστήματος αυλωθητού (ramjet). Το πρόγραμμα GÖKHAN, αφορά ακριβώς την ανάπτυξη ενός βλήματος αέρος – αέρος με ramjet ανάλογο του Meteor και όπως έχει επισημάνει ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ, πιθανώς η ανάπτυξη στηρίζεται σε συμφωνία μεταφοράς τεχνολογίας από την Bayern-Chemie, η οποία ανήκει στην ευρωπαϊκή κοινοπραξία MBDA κι έχει αναπτύξει τον κινητήρα ramjet του Meteor.
Τελευταίες ημέρες του 2024, το TÜBİTAK-SAGE παρουσίασε για πρώτη φορά απεικόνιση του βλήματος που αναπτύσσεται στο πλαίσιο του προγράμματος GÖKHAN, γνωστοποιώντας ότι βρίσκονται σε εξέλιξη δοκιμές εδάφους. Προφανώς το βλήμα αναπτύσσεται ως όπλο για το υπό ανάπτυξη μαχητικό Kaan αλλά η πρόσβαση σε πηγαίους κωδικούς των υπολογιστών αποστολής που έχει αποκτήσει η Τουρκία στα F-16, μέσω των προγραμμάτων ÖZGÜR και ÖZGÜR 2, σημαίνει ότι τίποτα δεν εμποδίζει τον εξοπλισμό και αυτών με το υπό ανάπτυξη βλήμα τεχνολογίας ramjet.
Πώς η Τουρκία “αντάλλαξε” Φινλανδία και Σουηδία με ÖZGÜR 2 και F-16V από τις ΗΠΑ
Πρακτικώς, είναι λίαν πιθανό τα F-16 Block 40/50 της τουρκικής αεροπορίας που θα αναβαθμιστούν μέσω του προγράμματος ÖZGÜR 2, να φέρουν βλήματα GÖKHAN, πλήρως συνεργαζόμενα με το ραντάρ MURAD τεχνολογίας AESA. Μια τέτοια εξέλιξη, συνεπάγεται την μελλοντική είσοδο σε τουρκική υπηρεσία βλημάτων αέρος – αέρος εκτεταμένου βεληνεκούς τεχνολογίας ramjet, σε πολύ ευρύτερη κλίμακα. Ανεξαρτήτως της προμήθειας ή όχι Typhoon, πλην των 40 F-16V που θα αποκτήσει η τουρκική αεροπορία, υπερδιπλάσιος αριθμός από τα υφιστάμενα F-16 που θα αναβαθμιστούν με το πρόγραμμα ÖZGÜR 2, θα μπορούν να φέρουν βλήματα τεχνολογίας ramjet.
Έναντι αυτών, η Πολεμική Αεροπορία θα μπορεί να υπολογίζει σε μία Μοίρα Rafale και μελλοντικώς μία Μοίρα F-35 (με προοπτική για μία ακόμη) ως προς την ικανότητα βολής βλημάτων Meteor. Δεδομένου ότι εξετάζεται η πιθανότητα εξοπλισμού των F-16V με βλήματα AIM-120D, πιθανώς θα πρέπει να αξιολογηθεί σε μεγαλύτερο βάθος η σύγκριση επιδόσεων με τον Meteor και η λύση πιστοποιήσεως του ευρωπαϊκού βλήματος στα F-16V της Πολεμικής Αεροπορίας.
Σε ευρύτερο πλαίσιο, η πιθανότητα προμήθειας Meteor από την Τουρκία, αναδεικνύει τον σοβαρό ρόλο που διαδραματίζει η συμμετοχή της χώρας σε διεθνείς συνεργασίες. Μέσω των προγραμμάτων Rafale και FDI HN, η Ελλάδα έχει προβεί σε προμήθειες δύο νέων τύπων βλημάτων, Aster 30 και Meteor, από την MBDA αλλά ως απλός πελάτης, δεν έχει το “ειδικό βάρος” που προσφέρει το καθεστώς συνεργάτη σε κοινά προγράμματα. Εάν η Ελλάδα είχε επιδείξει ενδιαφέρον για βιομηχανική συνεργασία με την Γαλλία σε πυραυλικά προγράμματα των προσεχών εξοπλισμών της, θα υπήρχε ένας ουσιαστικός μοχλός πιέσεως στηριζόμενος στο καθαρό εμπορικό συμφέρον. Είναι ενδιαφέρον ότι η Τουρκία έχει εκμεταλλευθεί τις ευκαιρίες συνεργασίας με ευρωπαϊκές εταιρείες της αμυντικής βιομηχανίας για κοινά προγράμματα ενώ η Ελλάδα είναι ανύπαρκτη αφού δεν διαθέτει στρατηγική αναπτύξεως αμυντικής βιομηχανίας. Εφόσον η Γαλλία θεωρείται προνομιακός εταίρος στην άμυνα, τα γαλλικά όπλα κρίνεται ότι προσφέρουν ποιοτικό πλεονέκτημα και υπάρχει θετικό κλίμα, δικαιολογείται ως στρατηγική επιλογή η στενότερη συνεργασία σε σοβαρά αναπτυξιακά προγράμματα της αμυντικής βιομηχανίας.
Η σημασία των F-16V για την Τουρκία και τα προγράμματα ÖZGÜR 1/2