Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Είναι καθιερωμένο και σωστό, στις Ημερήσιες Διαταγές της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας των Ενόπλων Δυνάμεων, να τονίζονται οι ηθικές δυνάμεις του εμψύχου δυναμικού διότι πρόκειται για την κυριότερη ίσως προϋπόθεση όταν η Πατρίδα προστάζει να βαδίσουν στο πεδίο της Τιμής. Οι πρόγονοί μας δεν μπορούσαν να συγκριθούν καθόλου σε ισχύ με τον δυνάστη του Γένους αλλά δεν δίστασαν να πάρουν τα άρματα και να χυθούν στον Αγώνα, κερδίζοντας την Ελευθερία.
Εν τούτοις, στα οργανωμένα κράτη, ιδίως όταν υφίσταται μόνιμη απειλή που απαιτεί την διατήρηση ισχυρών Ενόπλων Δυνάμεων, έχει μεγάλη σημασία και το διαθέσιμο οπλοστάσιο, επειδή ο σύγχρονος πόλεμος είναι μια περίπλοκη και πολύ απαιτητική υπόθεση. Έτσι, στις στρατιωτικές παρελάσεις παρουσιάζονται αναπόφευκτα οι εξελίξεις σε νέα οπλικά συστήματα που εντάσσονται σε υπηρεσία κι εκπέμπεται δι’ αυτών το κατάλληλο μήνυμα. Μπορούν όμως να γίνουν και παρατηρήσεις ως προς τις ελλείψεις και τους τομείς υστερήσεως.
Από την άποψη αυτή, στην φετινή παρέλαση της 25ης Μαρτίου, παρουσιάσθηκαν τα νεοαποκτηθέντα μαχητικά Rafale F3R, τα αναβαθμισμένα F-16 Block 72, τα ΤΟΜΑ Marder 1A3 κ.λπ. Εμφανίστηκαν επίσης για πρώτη φορά τα εκπαιδευτικά αεροπλάνα T-6A Texan II, σημειώνοντας την σταδιακή επαναφορά του δείκτου διαθεσιμότητος του τύπου σε αποδεκτά επίπεδα, έπειτα από σειρά ετών απαξιώσεως.
Από την άλλη, δεν συμμετείχε το μοναδικό Αεροσκάφος Ναυτικών Επιχειρήσεων P-3B, τα ελικόπτερα AS332C1 Super Puma της Πολεμικής Αεροπορίας και τα ελικόπτερα ΑS365 Dauphin του Λιμενικού Σώματος. Υποδηλώνοντας σχετικές αδυναμίες λόγω διαθεσιμότητος σε αριθμούς και ελλιπή υποστήριξη εξαιτίας μη υπογραφής FOS.
Ενώ αυτά είναι οι ορατές παρουσίες και ελλείψεις, υπάρχουν σοβαρά στοιχεία στρατιωτικής ισχύος σε οπλικά συστήματα, τα οποία δεν μπορούν να εμφανιστούν στις παρελάσεις. Το πιο αντιπροσωπευτικό ίσως, είναι οι σταθμοί ραντάρ του Συστήματος Αεροπορικού Ελέγχου (ΣΑΕ) της Πολεμικής Αεροπορίας, που αντιπροσωπεύουν κρισιμότατο στοιχείο της αμυντικής οργανώσεως της χώρας και η επιχειρησιακή αξία τους καθίσταται αντιληπτή σε οποιονδήποτε. Άλλος “αφανής” συντελεστής και πολλαπλασιαστής ισχύος, είναι τα συστήματα Ηλεκτρονικού Πολέμου.
Τα τελευταία χρόνια, λόγω του πολέμου στην Ουκρανία όσο και των συστηματικών εξελίξεων της Τουρκίας στην ανάπτυξη βαλλιστικών πυραύλων, απασχολεί τον δημόσιο διάλογο η ικανότητα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων στην αντιμετώπιση τέτοιων απειλών. Στην πλειοψηφία τους, οι αναλύσεις προβάλουν καθησυχαστικώς την πολύ σημαντική ικανότητα της Πολεμικής Αεροπορίας σε δύναμη μαχητικών αεροπλάνων αλλά και τα αξιόλογα αντιαεροπορικά συστήματα μακρού βεληνεκούς. Πρόκειται για εντελώς επιδερμική και ανεδαφική προσέγγιση που παραπλανεί, αποκρύπτοντας την πραγματικότητα.
Δεν είναι τόσο πρόβλημα ο πεπερασμένος αριθμός αντιαεροπορικών βλημάτων με ικανότητα αντιμετωπίσεως βαλλιστικών απειλών. Το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι η δύναμη μαχητικών αεροπλάνων όπως και τα αντιαεροπορικά συστήματα είναι άχρηστα, εφόσον δεν υπάρχει προειδοποίηση για τον εντοπισμό απειλών, είτε αυτές είναι εχθρικά αεροπορικά ίχνη, είτε βαλλιστικοί πύραυλοι. Πώς μπορούν να αποδώσουν τα Rafale F3R και μεθαύριο τα F-35, εάν το ΣΑΕ δεν μπορεί να τα κατευθύνει εκεί που χρειάζεται; Πώς θα εντοπίσουν οι συστοιχίες των Patriot τους βαλλιστικούς πυραύλους του εχθρού, όταν οι σταθμοί ραντάρ τους δεν λειτουργούν λόγω ελλείψεως FOS;
Είναι σαφές ότι τα όποια βήματα έγιναν στον τομέα των εξοπλισμών τα τελευταία έτη, επικεντρώθηκαν στην απόκτηση μειζόνων οπλικών συστημάτων – πλατφόρμες, δηλαδή μαχητικά αεροπλάνα και πολεμικά πλοία. Όμως πόσοι από τους σταθμούς ραντάρ λειτουργούν κανονικά, όταν δεν ανακοινώνεται καμμία σχετική σύμβαση FOS; Οι κινητοί σταθμοί ραντάρ που συμπληρώνουν το ΣΑΕ είναι απαρχαιωμένοι και δεν έχουν καμμία δυνατότητα προσφοράς στον εντοπισμό βαλλιστικών απειλών. Οι σχετικές επιτελικές μελέτες υπάρχουν αλλά δεν έχει δρομολογηθεί σχετικό πρόγραμμα προμήθειας. Το ίδιο και με τα συστήματα Ηλεκτρονικού Πολέμου. Από την άλλη, πόσο βέβαιοι είμαστε για την λειτουργική κατάσταση των ραντάρ των συστημάτων Patriot όταν δεν υφίσταται σύμβαση FOS. Άλλη “αποτυχία”, είναι η τραγική καθυστέρηση στην ανάθεση συμβάσεως FOS για τα υπερπολύτιμα EMB-145H Erieye (ΑΣΕΠΕ).
Συνολικώς, πόσο προσέχουμε τα “μάτια” και τις “αισθήσεις” των Ενόπλων Δυνάμεων;
Κινητά ραντάρ EL/M-2084 της ELTA στο στόχαστρο της Πολεμικής Αεροπορίας
Διαπιστώνεται ότι η προτεραιοποίηση στα εξοπλιστικά προγράμματα πάσχει διαχρονικώς. Τα προηγούμενα έτη της έντονης δημοσιονομικής στενότητος, δεν προχώρησαν ούτε τέτοιες συμβάσεις FOS (παρά τις ενέργειες) ιδίως μετά την καταστροφική πολιτική από το 2015. Από το 2021 που η χώρα επέστρεψε με αξιώσεις στον στίβο των σοβαρών επενδύσεων για την Εθνική Άμυνα, είχαμε το παράδοξο, αντί να προχωρήσουν άμεσα οι συμβάσεις FOS, να προωθηθούν κατά προτεραιότητα και με ταχύτατους ρυθμούς μεγάλα προγράμματα για κύριες πλατφόρμες, που απορρόφησαν υπερπολλαπλάσια κονδύλια. Οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις παρουσιάζουν εικόνα εντελώς αποσπασματικής φροντίδος στην συντήρηση του υφισταμένου οικοδομήματος και εντυπωσιακό “λαχάνιασμα” να περάσουν σε πλατφόρμες επομένης γενεάς, συχνά παρατώντας στην τύχη τους παλαιότερες αλλά και με κενά σε σοβαρούς και βασικούς τομείς, όπως οι αντιπροσωπευτικοί (και δεν είναι οι μόνοι) που περιγράψαμε.
Επί αρκετά έτη, οι Ένοπλες Δυνάμεις παρατήθηκαν στην τύχη τους, όσον αφορά την διάθεση πόρων ακόμη και για την καλή λειτουργία τους με τα υφιστάμενα όπλα, δηλαδή την συντήρησή τους, χωρίς εκσυγχρονισμό κι ανάπτυξη. Έτσι, πολλά από τα όπλα απαξιώθηκαν και πολλαπλασίασαν την ανάγκη χρηματοδοτήσεως όταν εμφανίστηκε η ανάγκη “επανεκκινήσεως”. για συντήρηση και ταυτόχρονη ανάπτυξη των Ενόπλων Δυνάμεων σε μέσα. Τα Γενικά Επιτελεία σχεδιάζουν και μελετούν διαρκώς αλλά εάν οι κυβερνήσεις δεν αφιερώνουν τους απαραίτητους πόρους, δεν μπορεί να υπάρχει υλοποίηση. Απαιτείται μακροχρόνια σταθερότητα σε επαρκή – αυξημένη αφιέρωση χρηματικών πόρων από πλευράς κυβερνήσεων, για τις εξοπλιστικές απαιτήσεις ώστε όχι μόνο να μην σημειώνονται κενά στις Ένοπλες Δυνάμεις αλλά αυτές να παρακολουθούν και τις διεθνείς εξελίξεις σε όλους τους τομείς.
Ποιοι ήταν οι “παλαίμαχοι” των Ενόπλων Δυνάμεων στην παρέλαση
