- Από Σάββας Δ. Βλάσσης
H ανάγκη εκσυγχρονισμού και αναβαθμίσεως της Πολεμικής Αεροπορίας (ΠΑ) είναι αυτονόητη αλλά σήμερα έχει καταστεί επείγουσα λόγω της εξελίξεως της απειλής που ακολουθεί σταθερούς ρυθμούς στην κατεύθυνση αυτή και της ελληνικής αδράνειας λόγω της οικονομικής κρίσεως. Επειδή στην περίπτωση της Ελλάδας η αεροπορική ισχύς έχει μέγιστη επίδραση και σε περίοδο ειρήνης, αντιμετωπίζοντας τις καθημερινές προκλήσεις της Τουρκικής Αεροπορίας, η αξία της είναι πολλαπλάσια.
Άμεση προτεραιότητα έχει καταστεί από καιρού η εφαρμογή προγράμματος εκσυγχρονισμού στον στόλο μαχητικών F-16, που αποτελούν και θα εξακολουθήσουν να αποτελούν την σπονδυλική στήλη της ΠΑ. Οι οικονομικές προοπτικές δείχνουν ότι στο μέλλον η ΠΑ θα περιορισθεί σε μία δύναμη 200 περίπου μαχητικών κι επειδή ήδη η δυσχέρεια είναι μεγάλη για νέα προμήθεια μαχητικών, τα 150 περίπου F-16 κρίνονται αναντικατάστατα. Η αναβάθμιση των F-16 στα ηλεκτρονικά, με πρώτιστο το νέο ραντάρ τεχνολογίας AESA, εγγυάται την διατήρηση του αξιόμαχού τους για τα επόμενα 30 έτη.
Από τις μέχρι σήμερα ενέργειες και διαρροές του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης, διαφαίνεται ότι υφίσταται δυσκολία εξασφαλίσεως των απαραίτητων κονδυλίων για ένα τέτοιο πρόγραμμα ύψους 2 δισ. $ περίπου. Ως συνέπεια αυτού, υπάρχουν σκέψεις για εναλλακτικές επιλογές:
α) Πώληση των 32 παλαιότερων F-16 Block 30, με την ελπίδα ότι θα αποφέρει ένα μέρος των αναγκαίων χρημάτων.
β) Περικοπή του προγράμματος στον εκσυγχρονισμό μέρους και όχι του συνόλου των F-16.
Σε αμφότερες τις περιπτώσεις, το κόστος συρρικνώνεται αλλά το ίδιο ισχύει και με τον αριθμό μαχητικών που θα αποδώσει το πρόγραμμα, μειώνοντας το επιχειρησιακό ώφελος για την ΠΑ. Πέραν του γεγονότος ότι τέτοια επιλογή απαξιώνει την αρχική επένδυση που έγινε στις διαδοχικές προμήθειες F-16 από την δεκαετία του 1980, δι’ αυτού του τρόπου εγκαταλείπεται ο σχεδιασμός για διατήρηση 150 αξιόμαχων μαχητικών, παρασύροντας προς τα κάτω και την συνολική οροφή μαχητικών. Τοιουτοτρόπως, προς διατήρηση του εμβληματικού ορίου των 200 μαχητικών, θα απαιτηθεί στο μέλλον προμήθεια περισσοτέρων νέων μαχητικών, εκτοξεύοντας το κόστος και καθιστώντας το σύνολο των επιλογών αντιοικονομικές.
Συρρίκνωση του προγράμματος F-16, αποδυναμώνει την διαπραγματευτική θέση της χώρας, να απαιτήσει από την Lockheed Martin το μεγαλύτερο δυνατό ποσοστό εμπλοκής της Eγχώριας Aμυντικής Bιομηχανίας (EABI). Το πρόγραμμα, φαίνεται ότι θα είναι το μεγαλύτερο στην περίοδο οικονομικής κρίσεως που διέρχεται η χώρα. Συνεπώς, αντιπροσωπεύει την μεγαλύτερη ευκαιρία εξασφαλίσεως ωφελών σε βιομηχανικό και τεχνολογικό επίπεδο, προς μελλοντική εθνική κεφαλοποίηση μέρους της επενδύσεως. Η πρόσβαση των ελληνικών αμυντικών εταιρειών σε τεχνολογίες αιχμής στο πεδίο των ηλεκτρονικών, που εμπίπτει στις τεχνολογίες ραντάρ AESA, αντιμέτρων, αισθητήρων κ.λπ. εξασφαλίζει προϋποθέσεις μελλοντικής αναπτύξεως προϊόντων. Ο περιορισμός σε εργασίες εγκαταστάσεως συλλογών ή συναρμολογήσεως δομικών απαρτίων από κρατικές αμυντικές βιομηχανίες, προσφέρει μόνο βραχυπρόθεσμο έργο. Δημιουργεί αίσθηση όμως η γενικόλογη διατύπωση στην σχετική ελληνική LoR που εστάλη στις ΗΠΑ, ως προς τον όρο εγχώριας βιομηχανικής συμμετοχής στο πρόγραμμα (βλέπε φωτογραφία) την στιγμή που ο ΣΕΚΠΥ, ενδεικτικώς, έχει ζητήσει κατ’ επανάληψη την καθιέρωση ως κατώτατου ποσοστού εγχώριας βιομηχανικής συμμετοχής 30% σε κάθε πρόγραμμα προμήθειας. Εάν δεν επιδιωχθεί αυτό τώρα, πότε θα επιδιωχθεί; Η ΓΔΑΕΕ, θα έπρεπε να είναι πιο «επιθετική» στους στόχους.
Το παραλλήλως εκφρασθέν ενδιαφέρον προμήθειας νέων μαχητικών F-35, αποβλέπει στην διατήρηση της ΠΑ μελλοντικώς στις αεροπορικές δυνάμεις τεχνολογικής αιχμής, επιτυγχάνοντας και τον στόχο δυνάμεως 200 μαχητικών. Η προοπτική υλοποιήσεως των δύο συγκεκριμένων προγραμμάτων συνολικού ύψους 5 δισ. $, θα έπρεπε να παρουσιάζεται ως σοβαρό δέλεαρ για την Lockheed Martin, η οποία εξάλλου έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον συμμετοχής και στο φιλόδοξο πρόγραμμα της ΠΑ για την δημιουργία διεθνούς κέντρου εκπαιδεύσεως στην Καλαμάτα.
Αντί το ΥΠΕΘΑ να ενισχύσει τον «φάκελο» προμηθειών – επενδύσεων που απευθύνει προς τις ΗΠΑ και αφορούν συγκεκριμένο οίκο, προκειμένου να πετύχει μεγιστοποίηση των ωφελών, με την πρακτική τεμαχισμού των προγραμμάτων, στην πραγματικότητα αποδυναμώνει την θέση του. Επειδή οι δανειστές πιέζουν για την τήρηση των δεσμεύσεων στο οικονομικό πρόγραμμα και ο συσχετισμός επιρροής των συγκυβερνόντων ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ δοκιμάζεται, περιορισμός του προγράμματος των F-16 θα έχει συνολικώς αρνητική επίδραση. Αντί να εξασφαλίσει οικονομίες, θα δημιουργήσει συνθήκες στο εγγύς μέλλον για δαπάνες μεγαλύτερης τάξεως ενώ οι «επιστροφές» στην ΕΑΒΙ δεν θα είναι αυτές που πρέπει. Η ΓΔΑΕΕ πρέπει να οπλιστεί με την ισχυρότερη δυνατή φαρέτρα, προκειμένου να διαχειρισθεί επιτυχώς την μεγάλη πρόκληση με την οποία βρίσκεται αντιμέτωπη. Διαφορετικά, η αποτυχία της γενικότερης πολιτικής του ΥΠΕΘΑ είναι αναπότρεπτη και η κατάσταση υφέσεως – αδρανείας της ΕΑΒΙ θα παραταθεί για τουλάχιστον μία δεκαετία.
Συνοψίζοντας, αποτυχία υλοποιήσεως ενός ορθολογικού προγράμματος εκσυγχρονισμού της ΠΑ, θα έχει πολλαπλές πολιτικές, στρατιωτικές, βιομηχανικές και οικονομικές συνέπειες. Σε στρατιωτικό επίπεδο, η ΠΑ θα υποχρεωθεί απλώς σε δραστική συρρίκνωση στόλου μαχητικών και επιχειρησιακών ικανοτήτων, με σοβαρές ανατροπές στην Αποτροπή που εκπέμπουν οι Ένοπλες Δυνάμεις και στην ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή γενικότερα.
