Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Μιλώντας σε συνέντευξη στον Οικονομικό Ταχυδρόμο (ot.gr) εχθές, ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας αποκάλυψε στους δημοσιογράφους Αλεξάνδρα Φωτάκη και Νίκο Φιλιππίδη ότι για τα δύο προγράμματα προσκτήσεως νέων πυραυλικών συστημάτων αντιαεροπορικής αμύνης και αντιμετωπίσεως drone, προβλέπονται συνολικά κονδύλια 2 δισ. €. Ο ΥΕΘΑ επεκτείνει, αναφέροντας ότι η υλοποίηση δεν θα γίνει άμεσα -κάτι που εξάλλου απαιτεί άμεση προμήθεια αλλά δεν το επιτρέπουν τα στενά δημοσιονομικά περιθώρια- και αφήνει ένα ελπιδοφόρο μήνυμα περί συμβολής και μέσω κάποιας εγχωρίου αναπτυξιακής πρωτοβουλίας, σε ένα βάθος χρόνου από σήμερα. Εν τούτοις, είναι ουσιαστικώς αναπόφευκτη η καταφυγή σε προμήθειες έτοιμων ξένων συστημάτων και μόνο μελλοντικώς μπορεί να παρουσιαστούν ελληνικές λύσεις, συμπληρωματικές στα δίκτυα – “θόλους”.
Ήδη υπάρχει προτίμηση σε ισραηλινές λύσεις για την αντιμετώπιση της απειλής των drone ενώ και για την ενίσχυση των πυραυλικών αντιαεροπορικών συστημάτων υφίστανται ισχυρές υποψηφιότητες και ήδη γίνονται προωθητικές κινήσεις. Η προφανής ανάγκη, προκύπτει από τον σχετικώς περιορισμένο επιχειρησιακό ορίζοντα των ρωσικής προελεύσεως αντιαεροπορικών συστημάτων σε υπηρεσία με τον ΕΣ και την ΠΑ.
Εφόσον η προμήθεια ενός ξένου συστήματος “από το ράφι” θα δώσει τον αντικαταστάτη των υφισταμένων Tor M1 και Osa-AK, το ζητούμενο είναι η εξασφάλιση του μέγιστου δυνατού βιομηχανικού έργου για ελληνικές εταιρείες της Αμυντικής Βιομηχανίας. Επιπλέον, η κατά το δυνατόν μεγαλύτερη αυτονομία των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων στο νέο σύστημα που θα αποκτηθεί, ως προς ζητήματα συντηρήσεως και μελλοντικών αναβαθμίσεων, ιδίως των χρησιμοποιούμενων πυρομαχικών – κατευθυνομένων βλημάτων.
Κινούμενοι όπως μέχρι σήμερα, δηλαδή με απευθείας ανάθεση και κριτήριο την μίζα του αντιπροσώπου έναντι κάποιων υποτυπωδών ανταλλαγμάτων “για τα μάτια του κόσμου” (μέσα από τα οποία συνήθως διακινείται η μίζα) δεν θα επιτύχουμε τίποτε από τα παραπάνω. Οι “χαντρούλες” που με το ζόρι δίνονται και παραφουσκώνονται για να παρουσιαστούν ως σοβαρές παροχές – ανταλλάγματα, δεν αναιρούν σε τίποτα την αγορά “από το ράφι”.
Πέρα όμως από τον “πόλεμο” που έχει κηρύξει στις αγορές “από το ράφι”, την πρόθεσή του για εμπλοκή εγχώριων εταιρειών με πρώτη την ΕΑΒ της οποίας ανέλαβε την ευθύνη, ο ΥΕΘΑ έχει αναπτύξει και μία άλλη ενδιαφέρουσα και ορθολογική θέση: αυτήν του περιορισμού της πολυτυπίας.
Πώς θα μπορούσαμε άραγε να τα πάμε καλύτερα αυτή την φορά επενδύοντας κι όχι κατασπαταλώντας 2 δισ. €;
Ας δούμε τί έχουμε σήμερα σε αντιαεροπορικά συστήματα μικρού βεληνεκούς, τα οποία αποτελούν και το αντικείμενο στο οποίο θα κινηθεί μια νέα προμήθεια.
Ο ΕΣ διαθέτει 38 Osa-AK και 21 Tor-M1, η ΠΑ 4 Tor-M1, 9 Crotale NG/GR και 6 ΒΕΛΟΣ ενώ το ΠΝ άλλα 2 Crotale NG/GR. Το ΠΝ όμως, πρέπει να αντιμετωπίζεται και ως επιχειρησιακός χρήστης με μεγάλες ανάγκες σε κατευθυνόμενα βλήματα επιφανείας – αέρος. Σήμερα διαθέτει τα ESSM και Sea Sparrow.
Μιλάμε για συνολικώς 4 τύπους οπλικών συστημάτων και 5 διαφορετικούς τύπους κατευθυνομένων βλημάτων (9M33, 9M331, VT-1, RIM-7M Sparrow/ Sea Sparrow, ESSM) σε υπηρεσία. Η κατανομή ανά Κλάδο, έχει ως εξής:
ΕΣ: 2 τύποι συστημάτων και άνω των 500 βλημάτων 2 τύπων.
ΠΑ: 3 τύποι συστημάτων και άνω των 500 βλημάτων 3 τύπων.
ΠΝ: 1/3 τύποι συστημάτων και άνω των 200 βλημάτων 3 τύπων.
Η προμήθεια ενός ισραηλινού συστήματος προς αντικατάσταση των Osa-AK και Tor-M1 του ΕΣ, δεν λύνει αποφασιστικώς το πρόβλημα της πολυτυπίας, εάν το θέμα εξετασθεί συνολικότερα, με βάση:
α) την διακλαδική – ευρύτερη δυνατή κάλυψη των αναγκών και των τριών Κλάδων.
β) την εξασφάλιση σοβαρού βιομηχανικού έργου και εφοδιαστικής υποστηρίξεως διά της εμπλοκής ελληνικών εταιρειών στην παραγωγή και συντήρηση.
Ως προς την πλήρη διακλαδική αντιμετώπιση, η εξέταση των διαθέσιμων βλημάτων στο ελληνικό οπλοστάσιο, σε συνάρτηση με τους δεσμούς των ελληνικών εταιρειών σε επίπεδο βιομηχανίας και παραγωγής, εξάγουν ευχερώς επιλογή.
Αν ξεκινήσουμε ανάποδα, δηλαδή πρώτα με την υφισταμένη ελληνική βιομηχανική συμμετοχή και συνεργασίες, είναι γνωστό ότι αυτά τα δύο τα συναντάμε στις περιπτώσεις του βλήματος αέρος – αέρος IRIS-T και του βλήματος επιφανείας – αέρος ESSM. Το πρώτο, είναι ένα όπλο ακόμη εξελίξιμο και φθηνό. Τίποτα από τα δύο, δεν ισχύει με το ESSM.
Η ΠΑ έχει προμηθευτεί 350 IRIS-T που εφοδιάζουν 82 F-16 και η κατασκευάστρια Diehl Defence έκτοτε έχει εξελίξει μία συνεχώς διευρυνόμενη “οικογένεια” χερσαίων αντιαεροπορικών συστημάτων (IRIS-T SLS/SLM/SLX) βεληνεκούς 12/40/80 χλμ. αντιστοίχως.
Επομένως, ο ΕΣ μπορεί να αντικαταστήσει τα ρωσικά συστήματά του ανέτως με τα IRIS-T SLM ενώ το SLX προσφέρει εντελώς άλλο πλεονέκτημα, συμπληρώνοντας κυριολεκτικώς τις συστοιχίες μεγάλου βεληνεκούς Patriot. Υπ’ αυτή την έννοια, το IRIS-T SLX ή μελλοντικώς μία έκδοση ακόμη μεγαλύτερου βεληνεκούς, θα μπορεί να θεωρηθεί ικανός αντικαταστάτης και των S-300 που διαθέτει η ΠΑ!
Το ίδιο όμως μπορεί να γίνει και με το ΠΝ. Η Diehl Defence προχωρεί ήδη στην πιστοποίηση των IRIS-T SLM/SLX σε χρήση από συστήματα καθέτου εκτοξεύσεως όπως ο Mk41, ώστε να εξοπλίζει ναυτικές πλατφόρμες. Μελλοντικώς, το συγκεκριμένο όπλο μπορεί να εξοπλίσει τις νέες φρεγάτες και κορβέτες του Στόλου, οδηγώντας σε απόσυρση τον Sea Sparrow.
Αλλά ακόμη και η ΠΑ δελεάζεται ήδη από την προοπτική ενός προγράμματος Εκσυγχρονισμού Μέσης Ζωής (MLU) των IRIS-T που μεταξύ άλλων θα φέρει το βλήμα στην κατηγορία μέσου βεληνεκούς! Το IRIS-T MLU, χάρη στον βελτιωμένο αισθητήρα που θα μπορεί να εγκλωβίζει και να καταστρέφει επερχόμενες απειλές πυραύλων αέρος-αέρος BVR, θα προσδίδει ικανότητα αυτοπροστασίας (self-protection) στο μαχητικό! Πρόκειται για κρίσιμης σημασίας δυνατότητα σε αερομαχίες εναντίον αεροσκαφών stealth, τα οποία απολαμβάνουν σοβαρού τακτικού πλεονεκτήματος “πρώτου πλήγματος” εξ αποστάσεως, επειδή είναι σε θέση να αποκαλύψουν πρώτα τον συμβατικό αντίπαλό τους. Το ενδιαφέρον που υπάρχει για πιστοποίηση του IRIS-T στο F-35, σημαίνει ότι μελλοντικώς υπάρχουν προοπτικές για προμήθεια επιπλέον αριθμού βλημάτων.
Μιλώντας για αερομαχίες, σε παρόμοια πορεία εξελίξεως με το IRIS-T, βρίσκονται και οι Γάλλοι με τον MICA NG. Η ΠΑ διαθέτει ήδη σημαντικό αριθμό MICA για τα Rafale και τα Mirage 2000-5. Το MICA NG μπορεί να είναι μία ενδιαφέρουσα ενίσχυση αλλά δεν φαίνεται ότι μπορεί να προκύψει ως αναβάθμιση των υφισταμένων βλημάτων. Το βελτιωμένο βλήμα ικανότητος καθέτου εκτοξεύσεως (VL) προσφέρεται και ως μελλοντική επιλογή σε νέες μονάδες του Στόλου ενώ οι Γάλλοι θα το αξιοποιήσουν και σε χερσαία έκδοση.
Το όπλο της MBDA France όμως, έχει δύο ζητήματα: το βεληνεκές του είναι μόνο 40 χλμ. προς το παρόν και το κόστος του είναι μεγαλύτερο. Υψηλότερο είναι ακόμη και το κόστος συντηρήσεως. Η σύμβαση FOS για 300 MICA της ΠΑ είναι κόστους 191,7 εκατ. €, όταν το αντίστοιχο της FOS για 350 IRIS-T είναι μόλις 16.983.000 €!
Υπάρχει και ένα άλλο πρόβλημα με την MBDA France: δεν παραχωρεί κατασκευαστικό έργο. Αυτή την στιγμή, οι ελληνικές εταιρείες που εργάζονται για το IRIS-T, ακόμη και η προβληματική κρατική ΕΑΣ που παράγει την εκρηκτική κεφαλή του βλήματος, συνιστούν στρατηγικής σημασίας συντελεστή για την συγκεκριμένη παραγωγή.
Η Ελλάδα στην European Sky Shield και η δυναμική του IRIS-T SL
Η Diehl Defence προβάλει ως η αυτονόητη επιλογή, μετά και την προσχώρηση της Ελλάδας στην Πρωτοβουλία Ευρωπαϊκής Ασπίδας Ουρανού (European Sky Shield Initiative) τον περασμένο Φεβρουάριο. Η πρωτοβουλία προέκυψε από την Γερμανία και ευνοεί κοινές προμήθειες κατευθυνομένων βλημάτων εδάφους – επιφανείας και στην κατηγορία των μέσου βεληνεκούς, το IRIS-T SLM συγκεκριμένα.
Εφόσον εκπονηθεί ένα διακλαδικό πρόγραμμα αντιαεροπορικού συστήματος μέσου βεληνεκούς γύρω από το IRIS-T στο πρόγραμμα του οποίου έχουμε ήδη θέση, τότε θα μπορεί να αντικατασταθεί σε βάθος δεκαετίας το σύνολο των Osa-AK, Tor-M1, Crotale NG/GR, ΒΕΛΟΣ, που μαζί με τα Sea Sparrow του ΠΝ, αντιπροσωπεύουν ένα απόθεμα βλημάτων το οποίο σήμερα υπερβαίνει τα 1.000! Οι Ένοπλες Δυνάμεις θα απολαμβάνουν εντυπωσιακή ομοιοτυπία, θα έχουν οικονομίες κλίμακος στην συντήρηση, θα μπορεί να διεκδικηθεί σοβαρό βιομηχανικό έργο και εγχώρια αυτονομία πλήρους συντηρήσεως και αναβαθμίσεων, ώστε να υπάρχει πραγματική εθνική συμμετοχή.
Ποιος όμως καταστρώνει στην Ελλάδα τέτοια μεγαλόπνοα προγράμματα, όχι μόνο για “θόλους” αλλά κι άλλες γενικές κατηγορίες αμυντικού υλικού, ώστε το εξοπλιστικό πρόγραμμα να μην είναι όπως το σημερινό, καθ’ υπόδειξιν απευθείας αναθέσεις; Ο καλών προθέσεων ΥΕΘΑ, που όμως μετρημένος επισημαίνει ότι δεν είναι ειδικός; Ποιος εκπονεί στρατηγική εξοπλισμών λαμβάνοντας υπ’ όψιν την Εθνική Αμυντική Βιομηχανική Στρατηγική, ώστε τα 2 δισ. € των “θόλων” αλλά και όλο το 12ετές εξοπλιστικό, να μην σκορπιστούν στον αέρα με αγορές “από το ράφι”;
Η ευκαιρία εθνικής συμμετοχής στο πρόγραμμα του πυραύλου IRIS-T MLU
