Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Τις τελευταίες ημέρες παρουσιάσθηκαν δημοσιεύματα που αναφέρονται σε ζήτημα που προέκυψε κατά την φάση αναμονής της Επιστολής Αποδοχής (LoA) από τις ΗΠΑ, για την προμήθεια μαχητικών F-35 από την Πολεμική Αεροπορία. Ως γνωστόν, τον Ιούνιο του 2022, η Ελλάδα απέστειλε Επιστολή Αιτήματος για Επιστολή Αποδοχής (LoR for LoA) στις ΗΠΑ, αφορούσα προμήθεια 20 μαχητικών F-35 και στο προσεχές διάστημα αναμένεται η έκδοση της LoA από τις αμερικανικές υπηρεσίες.
Ζήτημα όμως προέκυψε όταν η κατασκευάστρια Lockheed Martin ζήτησε από το ΥΠΕΘΑ να περιληφθεί και η λεγόμενη συμφωνία Ασφαλείας Εφοδιασμού και Πληροφοριών (Security of Supply and Information) της τάξεως των 600-800 εκατ. $. Η προσθήκη αυτή, εκτοξεύει το κόστος της συμβάσεως που βάσει της ενημερώσεως περί Τιμής & Διαθεσιμότητος (Price & Availability) την οποία έλαβε το ΥΠΕΘΑ, πριν αποστείλει την LoR for LoA, οριζόταν σε περίπου 3,7 δισ. $.
Από αμερικανικής πλευράς, το αρμόδιο για τις διαδικασίες Γραφείο Αμυντικής Συνεργασίας (ODC) της πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα ζήτησε από το ΥΠΕΘΑ να ενημερωθεί εάν είναι επιθυμητή ή όχι συμφωνία SSI στην LoA. Σε σχετικό ερώτημα από ελληνικής πλευράς, το ODC απάντησε ότι η SSI δεν είναι απαραίτητη για την υλοποίηση του προγράμματος. Καθώς το ΓΕΑ απευθυνόμενο στην Lockheed Martin για διευκρινίσεις περί του περιεχομένου της SSI και αιτιολόγηση βάσει ακριβούς κοστολογήσεως, δεν έλαβε παρά αόριστες απαντήσεις, έγινε εισήγηση και το ΓΕΕΘΑ ενέκρινε, ότι δεν μπορεί να συμπεριληφθεί στην LoA. Σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες, την περασμένη εβδομάδα ο ΥΕΘΑ Νικόλαος Παναγιωτόπουλος έδωσε την τελική έγκριση. Ακολούθως, ενημερώθηκε η ΓΔΑΕΕ να απαντήσει στο ODC ότι στην LoA δεν θα περιληφθεί SSI και η υλοποίηση θα εφαρμοστεί με τις τυπικές διαδικασίες των Στρατιωτικών Πωλήσεων Αλλοδαπής (FMS).
Είναι σαφές, ότι η κυβέρνηση δεν “μπλόκαρε” την διαδικασία των F-35, όπως περιέγραφαν δημοσιεύματα των ημερών.
Η εξέλιξη προκάλεσε δημοσιεύματα, τα οποία επισήμαιναν ότι η SSI έχει αντικαταστήσει τα Αντισταθμιστικά Ωφελήματα και μη αποδοχή της, θα στερήσει την ανάθεση έργων σε ελληνικές εταιρείες. Ωστόσο, το εύλογο ερώτημα είναι τί έννοια παροχών από τον κατασκευαστή υπάρχει, εάν το περιεχόμενο της SSI πρέπει να το πληρώσει το Ελληνικό Δημόσιο. Ανήκουστο είναι επίσης, να δεσμεύεται ο πελάτης γενικώς και αορίστως με επιπλέον καταβολή τιμήματος, για κάτι που όχι μόνο δεν είναι απαιτούμενο σε ένα πρόγραμμα αλλά και δεν του γνωστοποιείται καν τί θα αφορά αυτό και κοστολογημένα, αφήνοντας περιθώρια για υπόνοιες περί κυκλοφορίας μαύρου χρήματος από υπερτιμολογήσεις κ.λπ.
Με βάση την μέχρι σήμερα εμπειρία, μέσω των SSI αναλαμβάνονται κατά μείζονα λόγο έργα υποδομών που υποτίθεται ότι διευκολύνουν την είσοδο σε υπηρεσία και την επιχειρησιακή εκμετάλλευση του νέου οπλικού συστήματος. Αυτά έχουν συνήθως την μορφή κτιριακών εγκαταστάσεων διαφόρων ειδών, που όμως αφορούν τον κλάδο των κατασκευαστικών εταιρειών και όχι, ενδεικτικώς, πρόσβαση της Πολεμικής Αεροπορίας στην ικανότητα επισκευής και συντηρήσεως συστημάτων ή υποσυστημάτων του αεροσκάφους. Στο παρελθόν, στην περίπτωση της SSI για το πρόγραμμα F-16V, υπήρχαν και κάποιες κτιριακές υποδομές για την ΕΑΒ. Εφόσον όμως τέτοια έργα δεν προσφέρονται τελικώς από τον ανάδοχο του προγράμματος ως παροχές αλλά πρέπει να πληρωθούν από τον πελάτη, μπορούν να τα φέρουν εις πέρας τα Γενικά Επιτελεία υπό όρους διαφάνειας, άνευ εμπλοκής τρίτων. Βάσει αυτής της αντιλήψεως, κρίθηκε ότι τις όποιες υποδομές τέτοιας φύσεως θεωρούνται απαραίτητες για το πρόγραμμα του F-35, θα τις αναλάβει ως έργα το ΓΕΑ, με κόστος 250 εκατ. $ κατ’ εκτίμηση.
Η γενική εικόνα που σχηματίζεται, είναι ότι η SSI επιβαρύνει το πρόγραμμα με ένα “καπέλο” που σε τελική ανάλυση καθιστά λιγότερο ανταγωνιστικό οικονομικώς, το προς προμήθεια οπλικό σύστημα. Η Lockheed Martin διαφημίζει ότι έχει συμπιέσει το κόστος μονάδος του F-35 στην τάξη των 80 εκατ. $ αλλά εάν στην προμήθεια 20 αεροπλάνων με μονομερή εκτίμηση του κατασκευαστή τίθεται απαίτηση πρόσθετου τιμήματος 600-800 εκατ. $, η τιμή μονάδος του F-35 επιβαρύνεται κατά 30-40 εκατ. $ και διαμορφώνεται σε 110-120 εκατ. $.
Από διαφορετική οπτική, με 600-800 εκατ. $ αναβαθμίζονται τα F-16 Block 50 σε V ή μπορούν να αγοραστούν δύο κορβέτες χωρίς τα όπλα τους.
Ήλθε το 10ο Rafale F3R – Τί γίνεται με τα έργα υποδομών στην Τανάγρα;
