Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στις 9 Μαρτίου, 14η ημέρα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, το Υπουργείο Αμύνης της Ρωσίας επιβεβαίωσε ότι μεταξύ του στρατιωτικού προσωπικού που λαμβάνει μέρος στις επιχειρήσεις, περιλαμβάνονται και κληρωτοί στρατιώτες θητείας. Ο εκπρόσωπος Τύπου Υποστράτηγος Ιγκόρ Κονασένκοφ ανέφερε ότι “ορισμένοι κληρωτοί” έχουν συλληφθεί αιχμάλωτοι και ότι “σχεδόν όλοι οι κληρωτοί” έχουν ανακληθεί από την Ουκρανία.
Οι δηλώσεις ήλθαν μια ημέρα μετά από διάγγελμα του προέδρου Πούτιν επ’ αφορμή της Διεθνούς Ημέρας της Γυναίκας, στο οποίο μεταξύ άλλων σημείωσε: “Τονίζω ότι δεν συμμετέχουν σε εχθροπραξίες κληρωτοί στρατιώτες και δεν θα λάβουν μέρος σε αυτές. Και δεν θα υπάρχουν νέες προσκλήσεις εφέδρων“.
Την Τετάρτη επίσης, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε ότι κατά την διάρκεια της εισβολής, οι στρατιωτικοί διοικητές έλαβαν οδηγίες “να αποκλειστεί αυστηρώς η συμμετοχή κληρωτών σε οποιαδήποτε καθήκοντα εντός της επικρατείας της Ουκρανίας“. Καθώς πλέον απεδείχθη ότι αυτό δεν “τηρήθηκε”, ο Ρώσος πρόεδρος ζήτησε από το Γραφείο Στρατιωτικού Εισαγγελέως να ερευνήσει σχετικώς και να επιβάλει τις δέουσες ποινές σε όσους επέτρεψαν αυτήν την κατάσταση, ανέφερε ο Πεσκόφ.
Λίγο μετά την έναρξη της εισβολής, η “Επιτροπή Μητέρων Στρατιωτών” στην Ρωσία, κατήγγειλε ότι πριν την έναρξη των επιχειρήσεων, κληρωτοί στρατιώτες υποχρεώθηκαν από τους προϊσταμένους τους να υπογράψουν σύμβαση έργου με τον Ρωσικό Στρατό. Επίσης, δεν υπήρχε καμμία ενημέρωση για την συμμετοχή τους σε πολεμικές επιχειρήσεις.
Καθώς το ζήτημα έλαβε διαστάσεις έπειτα από δύο εβδομάδες πολεμικών επιχειρήσεων, μπορεί να υποτεθεί ότι πέραν των άλλων, προ των απωλειών σε έμψυχο δυναμικό, οι Ρώσοι υποχρεώθηκαν να στείλουν τμήματα αναπληρώσεως από κληρωτούς. Σε κάθε περίπτωση πάντως, ήταν ευρύτερα γνωστό ότι στις τάξεις του Ρωσικού Στρατού ο αριθμός των συμβασιούχων οπλιτών είναι αναλογικώς μικρός. Οι σοβαρές απώλειες στις πολεμικές περιπέτειες στην Τσετσενία και την Γεωργία τα προηγούμενα έτη -προφανώς σε συνδυασμό με μη ελκυστικές αποδοχές- είχαν σοβαρό αντίκτυπο στο ρεύμα εθελοντών για υπηρεσία συμβασιούχου στρατιώτη και στην Ουκρανία το 2014-2015, υπήρχε σαφής πρόθεση της στρατιωτικής ηγεσίας για αποφυγή υψηλών απωλειών, που θα επηρέαζαν ακόμη περισσότερο την κατάσταση.
Αυτή η αδυναμία των ρωσικών τακτικών δυνάμεων, είχε αναδειχθεί και κατά τις πολεμικές επιχειρήσεις του 2014-2015 στην Ουκρανία. Η βασική δύναμη κρούσεως πεζικού, το λεγόμενο Τακτικό Συγκρότημα Τάγματος (BTG) του Ρωσικού Στρατού, είναι εν πολλοίς μία δύναμη αποτελούμενη από ένα Μηχανοκίνητο Τάγμα Πεζικού, ενισχυμένο από Ίλη Αρμάτων και δύο ή τρεις Πυροβολαρχίες Πυροβολικού, με αυτοκινούμενα πυροβόλα και πολλαπλούς εκτοξευτές πυραύλων, συν υπομονάδες Διοικητικής Μερίμνης. Το τάγμα και οι υπομονάδες, προέρχονται από την δύναμη μιας Ταξιαρχίας που συνήθως διαθέτει ως μονάδες ελιγμού ένα ή δύο Μηχανοκίνητα Τάγματα Πεζικού συν άλλες μονάδες και υπομονάδες. Το προσωπικό κάθε BTG κυμαίνεται μεταξύ 600-800 ενώ την δύναμη ελιγμού αποτελούν 36 ουλαμοί, με υλικό 40 ΤΟΜΑ και 10 άρματα μάχης.
Λόγω του προβλήματος ελλείψεως συμβασιούχων οπλιτών, ήταν γνωστό γενικότερα ότι οι υπομονάδες υποστηρίξεως και διοικητικής μερίμνης του BTG, επανδρώνονται από κληρωτούς. Ένα ποσοστό επανδρώσεως κατά 30-40% από κληρωτούς θητείας, μπορεί να θεωρηθεί φυσιολογικό αν και οι αμερικανικές εκτιμήσεις ανέφεραν ότι μόλις το 1/3 του προσωπικού σε κάθε BTG μπορούσε να θεωρηθεί ικανό για απαιτητικό αγώνα! Με δεδομένο το γενικότερο χαμηλό ποσοστό επανδρώσεως των Ταξιαρχιών, συνιστά σημαντική πρόκληση η συγκέντρωση όλου του επαγγελματικού προσωπικού και των συμβασιούχων οπλιτών προκειμένου να αντικατασταθούν οι κληρωτοί θητείας στο ένα, ή το μέγιστο δύο, BTG που οφείλει να συγκροτήσει για επιχειρήσεις ο Σχηματισμός. Αν λοιπόν όντως λόγω των απωλειών στην Ουκρανία ή τώρα με την απόφαση αποσύρσεως των κληρωτών θητείας, πρέπει να αποσταλούν επειγόντως επαγγελματίες και συμβασιούχοι οπλίτες, τότε αυτό θα σημαίνει ουσιαστική αποψίλωση των BTG των υπολοίπων μη αναμεμειγμένων Στρατιών Συνδυασμένων Όπλων του Ρωσικού Στρατού.
Τοιουτοτρόπως, εξηγείται η βιαία “στρατολόγηση” συμβασιούχων οπλιτών για την τήρηση και μόνο του γράμματος των διαταγών αλλά σε μεγάλο βαθμό επίσης, μπορούν να εξηγηθούν τα όποια σημάδια μειωμένης αποδόσεως εντοπίζονται στις ρωσικές δυνάμεις, αλλά και φαινόμενα δύσκολο να εξηγηθούν υπό φυσιολογικές συνθήκες, όπως η εγκατάλειψη οχημάτων. Το χαμηλό ηθικό και η πειθαρχία, είναι άμεσα παράγωγα της ελλιπούς εκπαιδεύσεως και στιβαρών κινήτρων στις τάξεις των κληρωτών θητείας. Εάν αυτά ισχύουν στο προσωπικό των BTG, μπορούν να γίνουν οι ανάλογοι συνειρμοί για τις μονάδες Εφοδιασμού Μεταφορών, Υλικού Πολέμου, Τεχνικού κ.λπ. Η κατάσταση όμως παραμένει διαχειρίσιμη έναντι ενός αντιπάλου με παρόμοια οργάνωση δυνάμεων και εξάρτηση από κληρωτούς θητείας, που υστερεί σαφώς σε μέσα και ισχύ πυρός, όπως οι δυνάμεις της Ουκρανίας.
Υπ’ αυτές τις συνθήκες, η όποια απαίτηση της αναπληρώσεως απωλειών στην Ουκρανία, είναι ένα ζήτημα που θα πιέζει όλο και περισσότερο την ρωσική στρατιωτική ηγεσία όσο οι επιχειρήσεις παρατείνονται, αφού η κυριότερη δεξαμενή εμψύχου δυναμικού παραμένουν οι κληρωτοί θητείας. Έτσι ίσως, μπορεί να εξηγηθεί η είσοδος στον αγώνα μονάδων Τσετσένων και σύμφωνα με κάποιες ενδείξεις Λευκορώσων, που βεβαίως αναλαμβάνουν δευτερεύοντα καθήκοντα.
Επιπλέον, μπορούν να εξηγηθούν ενδείξεις ανεπαρκείας ρωσικών τμημάτων και μονάδων στην εφαρμογή τυπικών τακτικών αγώνος και η δυσκολία ανταποκρίσεως σε απαιτητικότερες καταστάσεις, όπως οι αγώνες εντός κατοικημένων τόπων. Αυτό το τελευταίο είναι κάτι που μάλλον σοφά αποφεύγει η ρωσική ηγεσία, καταφεύγοντας όμως στην χρήση πυροβολικού και συντριπτικών πληγμάτων εντός αστικών κέντρων, που οδηγούν μοιραίως σε ερήμωση και απώλειες αμάχων.
Γενικότερα πάντως, οι Ρώσοι έχουν κάθε λόγο να επιδιώκουν την καταβολή του μικρότερου δυνατού φόρου αίματος από κάθε άποψη. Και καθώς όπως προελέχθη, αυτή ήταν βασική μέριμνα στις επιχειρήσεις του 2014-2015 ώστε να αποφευχθεί δυσμενής επίπτωση και στην στρατολόγηση συμβασιούχων οπλιτών, μπορούμε να φανταστούμε με βεβαιότητα ότι στην παρούσα πολεμική περιπέτεια η φροντίδα αυτή βασανίζει ακόμη περισσότερο την στρατιωτική ηγεσία. Συνολικώς πάντως, επιβεβαιώνεται ότι όταν η παρεχομένη εκπαίδευση στους κληρωτούς θητείας είναι πτωχού επιπέδου, ο συνολικός αντίκτυπος στην απόδοση ακόμη και του στρατού μιας υπερδύναμης, είναι πολύ σοβαρός. Η πολεμική περιπέτεια στην Ουκρανία, δοκιμάζει από κάθε άποψη την συμβατική ισχύ, και πολύ περισσότερο την χερσαία συγκεκριμένα, της Ρωσίας.
