Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Όταν στις 13 Ιουνίου το Ισραήλ άνοιγε την αυλαία για τον “πόλεμο των 12 ημερών”, εναντίον του Ιράν, περισσότερα από 200 μαχητικά αεροπλάνα, σε πέντε κύματα, έπληξαν περί τους 100 στόχους. Η εντατική αεροπορική δραστηριότητά επάνω από το Ιράν συνεχίστηκε τις επόμενες ημέρες αλλά ελάχιστα έγιναν γνωστά για την δράση των ανεπάνδρωτων αεροσκαφών (UAV) της Ισραηλινής Αεροπορίας, που συμπλήρωναν τις αεροπορικές επιχειρήσεις.
Από την δεύτερη ημέρα των επιχειρήσεων, ιρανικά μέσα έκαναν λόγο για κατάρριψη ενός ισραηλινού UAV, στην συνοριακή περιοχή Σαλμάς, του βορειοδυτικού Ιράν. Το Ισραήλ επιβεβαίωσε την πρώτη κατάρριψη ανεπάνδρωτου αεροσκάφους του, στις 17 Ιουνίου. Από τις εμφανίσεις οπτικού υλικού καταρριφθέντων UAV σε διάφορες περιοχές του Ιράν, θεωρούνται επιβεβαιωμένες τουλάχιστον 8 καταρρίψεις. Ο αριθμός είναι σημαντικός αλλά εάν αναλογιστεί κανείς το σύνολο των ωρών πτήσεως που συμπλήρωσαν αυτοί οι αργοκίνητοι στόχοι επάνω από εχθρική επικράτεια και τις υπηρεσίες που προσέφεραν, όσο και τα πλήγματα που κατάφεραν με τα μεταφερόμενα όπλα τους, τότε η εντύπωση μετριάζεται.
Η Ισραηλινή Αεροπορία διαθέτει 8 Μοίρες εξοπλισμένες με UAV διαφόρων τύπων, οπότε μπορεί να γίνει μια πολύ πρόχειρη εκτίμηση για το συνολικό έργο όπως και το ποσοστό φθοράς που είχαν αυτές στην διάρκεια των 12 ημερών επιχειρήσεων. Το 2023, η 161 Μοίρα που επιχειρεί με Hermes 450, είχε δημοσιοποιήσει φωτογραφίες με συνολικώς 21 αεροσκάφη στον διάδρομο της βάσεώς της.
Το ενδιαφέρον είναι ότι όλες οι περιπτώσεις οπτικού υλικού από καταρριφθέντα ισραηλινά UAV αποκαλύπτουν δράση πολύ βαθιά στην επικράτεια του Ιράν, στα δυτικά και κεντρικά της χώρας. Περιοχές δηλαδή όπου η παρουσία αντιαεροπορικών συστημάτων ήταν ισχυρότερη.
Μεταξύ των απωλειών, ξεχώριζε μία η οποία, από τα ανευρεθέντα συντρίμμια επί των οποίων διακρινόταν ο αριθμός 8373, έδειχνε να αφορά μια νέα έκδοση της οικογενείας Orbiter. Η 144 Μοίρα, που ενεργοποιήθηκε ξανά τον Αύγουστο του 2022, φέρεται να επιχειρεί με τον τύπο. Δεδομένου ότι τα συντρίμμια βρέθηκαν κοντά στην πόλη Κασάν που βρίσκεται στο κεντρικό Ιράν και του γεγονότος ότι η κατασκευάστρια Aeronautics Defense αποδίδει στο σύστημα εμβέλεια επικοινωνιών 150 χλμ., συμπεραίνεται ότι αριθμός UAV χρησιμοποιήθηκε σε ρόλο αναμεταδότη (relay) επικοινωνιών, για την δράση στο Ιράν.
Μεταξύ των απωλειών, καταγράφεται και το Heron TP (ή Eitan) του οποίου η επιχειρησιακή οροφή ανέρχεται σε 46.000 πόδια (14.000 μέτρα). Ούτε αυτά λοιπόν, έμειναν στο απυρόβλητο, αφού παρά το μικρότερο υψόμετρο πτήσεως όταν φέρουν οπλισμό, σίγουρα επιχειρούν πιο ψηλά εν σχέσει με τα πιο πολυάριθμα Hermes 900 (επιχειρησιακή οροφή 18.000 πόδια) και αποτελούν πιο δύσκολους στόχους.
Πρακτικώς, οι επιχειρήσεις στο Ιράν πρέπει να απετέλεσαν την πιο απαιτητική εκστρατεία από όλες τις απόψεις, στην οποία συμμετείχε το ισχυρό δυναμικό UAV των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων (IDF). Οι Ισραηλινοί είχαν ασφαλώς γνώση της τρωτότητος των UAV, όπως αποδεικνύουν περιπτώσεις υπάρξεως υπολογίσιμης αντιαεροπορικής αμύνης – βλέπε η αναμέτρηση στην Ουκρανία, ή οι καταρρίψεις αμερικανικών UAV από τους Χούθι. Εν τούτοις, οι Ισραηλινοί υπολόγιζαν στα UAV κατηγορίας Μέσου Υψομέτρου Μακράς Αυτονομίας (MALE) προκειμένου να πετύχουν επίμονη επιτήρηση μεγάλων εκτάσεων της εχθρικής χώρας, εντός του ευρύτερου πλαισίου για επιδίωξη επιτεύξεως αεροπορικής κυριαρχίας. Παραλλήλως, με τα μικρά πυρομαχικά που μετέφεραν τα UAV, ήταν σε θέση να συμβάλουν στην προσβολή στόχων αμέσως μετά τον εντοπισμό τους.
ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ Podcast #109 – Τα χτυπήματα της Mossad μέσα στο Ιράν
Για να μετριάσουν τα επίπεδα απειλής των UAV, αλλά και συνολικώς των αεροσκαφών τους, επάνω από το Ιράν, οι Ισραηλινοί σχεδίασαν χτυπήματα εναντίον των συστημάτων αεράμυνας του εχθρού με την έναρξη των επιχειρήσεων, από επίγειες δυνάμεις που είχαν διεισδύσει προηγουμένως. Πράκτορες της Mossad, από κοινού με προσωπικό Δυνάμεων Ειδικών Επιχειρήσεων, είχαν σχεδιάσει επιθέσεις με κατευθυνόμενα βλήματα σε στρατόπεδα μονάδων αντιαεροπορικών συστημάτων και κατάφεραν από νωρίς να αποδιοργανώσουν και να αποδυναμώσουν την δράση τους. Έτσι, δημιουργήθηκε “χώρος” για ευχερέστερες επιχειρήσεις των αργοκίνητων και σε μέσα υψόμετρα ιπταμένων UAV, να φέρουν εις πέρας τις αποστολές τους. Αεροπορία αξιόλογη, ως γνωστόν δεν διέθετε το Ιράν.
Απεδείχθη στην πράξη, ότι με υποβαθμισμένη την αντιαεροπορική ικανότητα του εχθρού, μεγάλα ευπαθή UAV μπορούν να επιχειρήσουν με σχετικώς αυξημένη ασφάλεια επάνω από την εχθρική επικράτεια και να απομονώσουν το πεδίο της μάχης, διευκολύνοντας το έργο της τακτικής αεροπορίας. Η σχεδίαση δράσεως Δυνάμεων Ειδικών Επιχειρήσεων στα εχθρικά μετόπισθεν, έχοντας ως στόχο προτεραιότητος τα πυραυλικά συστήματα αντιαεροπορικής αμύνης, επιβεβαιώνεται ότι μπορεί να υποστηρίξει τέτοιους σκοπούς προς επίτευξη επιχειρησιακού αποτελέσματος.
Ως προς την Ελλάδα ειδικώς, πρέπει να απασχολεί όχι μόνο το συγκεκριμένο μοντέλο δράσεως προσωπικού Δυνάμεων Ειδικών Επιχειρήσεων ή στελεχών μυστικών υπηρεσιών στα μετόπισθεν αλλά και το στοιχείο της διαθέσεως από πλευράς αντιπάλου, ανεπάνδρωτων αεροσκαφών τεχνολογίας stealth, υψηλότερων επιδόσεων. Αυτά, διακρίνονται από αυξημένη επιβιωσιμότητα έναντι των συμβατικών UAV της Ισραηλινής Αεροπορίας, λόγω ακριβώς της μεγαλύτερης δυσκολίας στην αποκάλυψή τους από σταθμούς ραντάρ. Εφόσον δε, αυτά φέρουν βαρειά και όχι μικρά κατευθυνόμενα όπλα, που μπορούν να αφεθούν από δεκάδες χιλιόμετρα μακριά, μπορούν να επιτεθούν παραμένοντας εκτός του βεληνεκούς ακόμη και αντιαεροπορικών συστημάτων μέσου βεληνεκούς. Ανεπάνδρωτα αεροσκάφη με τέτοια χαρακτηριστικά, αναπτύσσει ήδη η Τουρκία.
Οι επιθέσεις με Spike LR της Mossad εναντίον Α/Α συστημάτων του Ιράν
