Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Ο εθνικός προϋπολογισμός του 2025 που ψηφίστηκε στην Βουλή στις 15 Δεκεμβρίου 2024, συγκρινόμενος με τον προϋπολογισμό του 2024, προσφέρει την ευκαιρία για ορισμένες βασικές διαπιστώσεις όσον αφορά τις κυβερνητικές προτεραιότητες στην κατανομή των δαπανών.
Στον τομέα της Εθνικής Αμύνης, διαπιστώνεται ότι παραμένουν σταθερές οι δαπάνες, συγκριτικώς δε με τα άλλα Υπουργεία, προκύπτει ότι ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας δεν “κατάφερε” να αποσπάσει επιπλέον χρηματοδότηση, εκμεταλλευόμενος την συμφωνία σε επίπεδο ΕΕ, για αυξημένες πρωτογενείς δαπάνες κατά 3,6% το 2025 εν σχέσει με το 2024. Επομένως, ορθώς μεν ο ΥΕΘΑ θίγει τον παραλογισμό της αυστηρής στάσεως της ΕΕ όσον αφορά την αύξηση των αμυντικών δαπανών χωρίς δημοσιονομικά μέτρα ενώ υποτίθεται ότι υπάρχει συμφωνία για έμφαση στην Άμυνα αλλά προφανώς, δεν πρέπει να είναι ευχαριστημένος και από τον πρωθυπουργό, αφού δεν του αύξησε τον προϋπολογισμό.
Βάσει της γενικότερης συμφωνίας εντός ΕΕ για αυξημένη δαπάνη κονδυλίων κατ’ έτος, στην περίπτωση της Ελλάδος, στο Μεσοπρόθεσμο Δημοσιονομικό – Διαρθρωτικό Σχέδιο 2025-2028, προβλέπεται αύξηση των καθαρών πρωτογενών δαπανών κατά 3,6% το 2025 εν σχέσει με το 2024 ενώ ο σχετικός στόχος ανέρχεται σε αύξηση δαπανών μέχρι 3,7%. Η κατά 3,7% αύξηση των καθαρών πρωτογενών δαπανών, αντιπροσωπεύει για το 2025 αύξηση άνω των 4 δισ. € (μέχρι και 4,3 δισ. €).
Μέχρι τώρα, η συνήθης ετήσια αύξηση δαπανών της Γενικής Κυβέρνησης χωρίς λήψη νέων μέτρων κινείται στο επίπεδο των 2 δισ. €. Εξ αυτών, το 1 δισ. € είναι παγίως η ετήσια αύξηση των λειτουργικών δαπανών των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης και το έτερο 1 δισ. € η ετήσια αύξηση των συνταξιοδοτικών δαπανών.
Από τα επιπλέον τουλάχιστον 4 δισ. ευρώ που προβλέπονται για το 2025, βάσει της εισηγητικής εκθέσεως για τον προϋπολογισμό, διαπιστώνεται η κατανομή τους με την αύξηση πιστώσεων στα κάτωθι Υπουργεία:
- Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας & Οικονομικών κατά 1,26 δισ. €.
- Υπουργείο Υγείας κατά 1,15 δισ. €.
- Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας κατά 518 εκατ. €.
- Υπουργείο Υποδομών & Μεταφορών κατά 345 εκατ. €.
- Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης & Πολιτικής Προστασίας κατά 284 εκατ. €.
- Ψηφιακής Διακυβέρνησης κατά 230 εκατ. €.
Στο ΥΠΕΘΑ, σύμφωνα με την Εισηγητική Έκθεση για τον προϋπολογισμό, προβλέπονται 6,13 δισ. € έναντι 6,123 δισ. € του 2024. Σημειώνεται ότι ο συνολικός προϋπολογισμός του 2025 είναι ύψους 81,626 δισ. € έναντι 77,294 δισ. € του 2024, επομένως οι αμυντικές δαπάνες κατέχουν υποβαθμισμένη θέση.
Εάν εκτός των αυξημένων καθαρών χρηματοδοτουμένων πρωτογενών δαπανών που μπορεί εντός του 2025 να προβεί η κυβέρνηση, υπολογιστεί ότι ανακοινώνονται πανηγυρικά αυξημένα έσοδα κατά 2 δισ. ευρώ από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και ότι η εθνική οικονομία προβλέπεται να παρουσιάσει αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,5%, τότε όχι μόνο οι δαπάνες για την Εθνική Άμυνα είναι καθηλωμένες αλλά και υποβαθμισμένες.
Για το 2024, αναφέρεται εκτίμηση τελικής διαμορφώσεως αμυντικών δαπανών σε 6,195 δισ. € εκ των οποίων 2,422 δισ. € αφιερωμένα για πληρωμές εξοπλιστικών προγραμμάτων. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι το 2025 η πρόβλεψη αμυντικών δαπανών είναι 6,13 δισ. €, τότε όχι μόνο δεν υπάρχει αύξηση αλλά ελαφρά μείωση…
Οι πληρωμές για εξοπλιστικά προγράμματα το 2025, προσδιορίζονται σε 2,494 δισ. €, δηλαδή μία μικρή αύξηση κατά 72 εκατ. € συγκριτικώς με το 2024.
Η αξία των παραλαβών σε αμυντικό υλικό για το 2024, ανήλθε σε 896 εκατ. € ενώ το 2025 εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 1,641 δισ. €, αύξηση η οποία θα προκύψει κατά βάση από το πρόγραμμα φρεγατών FDI HN του Πολεμικού Ναυτικού. Αυτά σύμφωνα με την Εισηγητική Έκθεση (Νοέμβριος 2024) γιατί στο Μεσοπρόθεσμο (Οκτώβριος 2024), αναφερόταν πως οι φυσικές παραλαβές του 2025 θα ήταν αυξημένες κατά 860 εκατ. €.
Συνοπτικώς, η κυβέρνηση δίδει προτεραιότητα σε δημοσιονομικούς στόχους και βελτιώσεις σε συγκεκριμένους κοινωνικούς τομείς (π.χ. Υγεία), παρά στην υπόθεση της Εθνικής Αμύνης του Κράτους, σε μία συγκυρία αποσταθεροποιήσεως του εγγύς περίγυρου. Ο ΥΕΘΑ μπορεί να παρουσιάζει την θέση ότι η Τουρκία δαπανά πολλαπλάσια για εξοπλισμούς αλλά αυτό δεν φαίνεται να επηρεάζει στο ελάχιστο τον ελληνικό αντίστοιχο προϋπολογισμό. Η κυβέρνηση, μπορεί να αφιερώνει πολύ σημαντικότερα ποσά για εξοπλισμούς σε σχέση με τις προηγούμενες κυβερνήσεις μέχρι το 2019 αλλά δεν επιτρέπει την εκμετάλλευση κάθε ευκαιρίας που προσφέρουν οι μέχρι τώρα συμφωνίες σε επίπεδο ΕΕ. Την ίδια στιγμή, υποστηρίζει ότι δημιουργεί τις ισχυρότερες ένοπλες δυνάμεις στην ιστορία της χώρας.
