Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στις 8 Αυγούστου, ο διευθύνων σύμβουλος της βελγικής εταιρείας OIP Land Systems ανακοίνωσε την πώληση 49 αποσυρμένων και σε αποθήκευση αρμάτων Leopard 1A5ΒΕ σε μη κατονομαζόμενη χώρα της Ευρώπης, που σκοπεύει να τα διαθέσει για ενίσχυση της Ουκρανίας. Προηγουμένως, η βελγική κυβέρνηση είχε επιχειρήσει να τα αγοράσει με τον ίδιο σκοπό αλλά δεν κατέληξε σε συμφωνία εξαιτίας υπερβολικού τιμήματος που απαιτούσε ο πωλητής.
Προ μηνών, ο CEO της εταιρείας είχε δηλώσει σε συνέντευξη ότι διέθετε μία από τις πλουσιότερες “δεξαμενές” μεταχειρισμένων τεθωρακισμένων στην Ευρώπη, η οποία πλέον των Leopard 1, περιελάμβανε 112 κυνηγούς αρμάτων SK-105, 38 αυτοκινούμενα αντιαεροπορικά πυροβόλα Gepard, 100 ΤΟΜΠ VCC2 (ιταλικής κατασκευής Μ113) και 70 M113. Δεν είχε συμπεριλάβει 46 ελαφρά τεθωρακισμένα Stormer, που είχε πωλήσει το 2022 στην βρετανική κυβέρνηση, η οποία τα διέθεσε στην Ουκρανία.
Τα Leopard 1A5BE είχαν αποσυρθεί το 2014 κι αγοράστηκαν από την εταιρεία, έναντι 37.000 € το ένα (αν και ο Βέλγος υπουργός Αμύνης ανέφερε τιμή μονάδος 10-15.000 €) με σκοπό να τα εκμεταλλευθεί εμπορικώς. Από τα 49 άρματα, 33 είχαν θεωρηθεί ικανά για επαναφορά σε ενέργεια, αριθμός επαρκής για την συγκρότηση μίας Επιλαρχίας Αρμάτων σε υπηρεσία με τον ουκρανικό στρατό.
Την ίδια ημέρα, η γερμανική Handelsblatt ανέφερε επικαλούμενη πηγή της βιομηχανίας, ότι η Rheinmetall είχε προμηθευτεί τα άρματα για να επαναφέρει σε ενέργεια περί τα 30 εξ αυτών. Η γερμανική εταιρεία δεν σχολίασε αλλά το Reuters, επικαλούμενο στρατιωτική πηγή, είπε ότι η γερμανική κυβέρνηση πλήρωσε για την αποκατάσταση 32 αρμάτων. Ο CEO της βελγικής εταιρείας είχε δηλώσει ότι τα υπόλοιπα άρματα θα χρησιμοποιηθούν για προσπορισμό ανταλλακτικών.
Στις αρχές του έτους, Γερμανία, Δανία και Ολλανδία, συμφώνησαν να συγχρηματοδοτήσουν την προμήθεια κι αποκατάσταση μεταχειρισμένων αρμάτων Leopard 1/2 ως βοήθεια για την Ουκρανία. Όπως διευκρινίστηκε αργότερα, η Δανία ανέλαβε την εξαγορά 99 Leopard 1A5DK (χρήσεως Δανίας) από την γερμανική Fahrzeugbau Gesellschaft mbH (FFG) με σκοπό να αποκατασταθούν από την Rheinmetall 80 εξ αυτών ενώ η Γερμανία δεσμεύτηκε να προμηθευτεί 96 Leopard 1A5 (χρήσεως Ιταλίας) που διατηρεί αποθηκευμένα η ελβετική RUAG AG.
Εν τούτοις, στις 28 Ιουνίου, η ελβετική κυβέρνηση ανακοίνωσε επισήμως την απόρριψη του αιτήματος της RUAG AG για πώληση 96 Leopard 1 με τελικό προορισμό την Ουκρανία. Η εξέλιξη έφερε σε δυσχερή θέση το Βερολίνο, το οποίο εν συνεχεία αναζήτησε εναλλακτικές πηγές ώστε να δυνηθεί να εκπληρώσει την δέσμευσή του. Και η πίεση, προφανώς κατέστησε λιγότερο σημαντικό το τίμημα που ζήτησε η OIP Land Systems.
Η αξία των Leopard 1 για την Ουκρανία και η ευκαιρία για τον Ελληνικό Στρατό
Τα δεδομένα ως προς την προσπάθεια του ΝΑΤΟ να ενισχύσει την Ουκρανία με αρματικό δυναμικό δυτικής προελεύσεως, διαμορφώνονται κατά ενδιαφέροντα τρόπο. Μέχρι σήμερα έχουν παραδοθεί ή έχει υπάρξει δέσμευση για 87 Leopard 2, 14 άρματα Challenger 2 και 31 M1A1 Abrams, δηλαδή 132 συνολικώς άρματα που μπορούν να θεωρηθούν “πρώτης γραμμής” με πυροβόλο 120 mm. Από εκεί και πέρα, τα σχέδια για Leopard 1 στηρίζονται στην εξασφάλιση 148 αρμάτων, εκ των οποίων 112 εκτιμάται ότι θα αξιοποιηθούν. Καθώς μελλοντική ενίσχυση σε Leopard 2 παρουσιάζει αντικειμενικές δυσκολίες και σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να αφορά μεγάλο αριθμό, η προοπτική ενισχύσεως σε άρματα “πρώτης γραμμής” περιορίζεται στο Abrams. Οι ΗΠΑ όμως, παρουσιάζουν πολύ αργούς ρυθμούς ανταποκρίσεως.
Όλα αυτά, ενισχύουν την αξία του παλαιότερου Leopard 1 με πυροβόλο 105 mm επειδή μπορεί να θεωρηθεί επαρκές ως άρμα “δεύτερης γραμμής” και καλύτερο από το τίποτα αλλά και ως διαθέσιμο σε έναν σχετικώς ικανοποιητικό αριθμό.
Η κατάσταση προσφέρει ευκαιρία, την οποία η Ελλάδα μπορεί να εκμεταλλευθεί πολιτικά και στρατιωτικά.
Όπως έχει γράψει ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ, από την πρώτη στιγμή, τον Φεβρουάριο του 2023, το Βερολίνο βολιδοσκόπησε την Ελλάδα ως προς την πρόθεσή της να διαθέσει άρματα μάχης για την Ουκρανία. Η περίπτωση παραχωρήσεως έστω και πολύ μικρού αρμάτων Leopard 2A4 αποκλείσθηκε ασυζητητί αλλά στην εντολή του ΥΕΘΑ να γνωμοδοτήσει η στρατιωτική ηγεσία, η περίπτωση των Leopard 1A5 αντιμετωπίσθηκε υπό προϋποθέσεις θετικά, λόγω υπάρξεως ενός αριθμού πλεοναζόντων αρμάτων που θα μπορούσαν να διατεθούν άμεσα και να αντικατασταθούν με ομοιότυπα από τα αποθηκευμένα στην Ευρώπη, που σε κάποιο βάθος χρόνου θα επανέλθουν σε ενέργεια.
Η δυνατότητα σχεδόν άμεσης διαθεσιμότητος Leopard 1 του Ελληνικού Στρατού, επειδή βρίσκονται σε ενεργό κατάσταση, αποτελεί πολύ δελεαστικό στοιχείο και λειτουργεί ευνοϊκώς στην απαίτηση της παραλαβής αποθηκευμένων αρμάτων, τα οποία όμως, πέραν των εργασιών ενεργοποιήσεως, θα υποβληθούν και σε πρόγραμμα αναβαθμίσεως με γερμανική χρηματοδότηση. Μάλιστα επειδή ο Ελληνικός Στρατός έχει δυνατότητα εργοστασιακής συντηρήσεως του τύπου, όλες οι εργασίες μπορούν να γίνουν στο 304 Προκεχωρημένο Στρατιωτικό Εργοστάσιο.
Για πολιτικούς λόγους και ασφαλώς λόγω της προεκλογικής περιόδου, η ελληνική κυβέρνηση δεν αντέδρασε γρήγορα και οι συζητήσεις έμειναν σε εκκρεμότητα. Εν τω μεταξύ όμως, τον Ιούνιο προέκυψε η άρνηση της Ελβετίας να πωλήσει τα αποθηκευμένα άρματα και η θέση της κυβερνήσεως του καγκελαρίου Σολτς κατέστη πιεστική. Η υποχρεωτική καταφυγή στην αγορά του Βελγίου κατέδειξε το ισχυρό ενδιαφέρον για την τήρηση της υποσχέσεως στην συνδρομή με άρματα μάχης αλλά δεν επιτυγχάνεται ο στόχος παρά μόνο κατά το 1/3.
Πρόταση ανταλλαγής Leopard 1A5 για την Ουκρανία: οι εκλογές αδρανοποίησαν τα ανακλαστικά της Αθήνας
Η τροπή της υποθέσεως, ευνοεί την επαναφορά του ενδιαφέροντος προς την Ελλάδα, της οποίας αυξάνει η σημασία ως δυνητική πηγή διαθέσεως μεταχειρισμένων Leopard 1A5, προσφέροντάς της πλεονεκτική θέση: όχι μόνο επειδή τα ελληνικά άρματα είναι ενεργά αλλά, πλέον, κι επειδή έσβησε η προοπτική των αρμάτων από την Ελβετία!
Η πραγματικότητα αυτή επιβεβαιώθηκε στην σύνοδο του Βίλνιους στις 11-12 Ιουλίου, με κάποιες πληροφορίες να αναφέρουν ότι σχετικό ενδιαφέρον προτροπής προς την Αθήνα, έδειξαν και οι ΗΠΑ. Λίγες ημέρες μετά και καθώς όλες οι χώρες μεριμνούν για την μέγιστη δυνατή προβολή της συνδρομής και του ρόλου που διαδραματίζουν στην στρατιωτική ενίσχυση της μαχομένης Ουκρανίας, στις 20 Ιουλίου η Γερμανία ανακοίνωσε την παράδοση των πρώτων 10 ενεργοποιημένων Leopard 1A5DK, προελεύσεως FFG.
Η στάση που θα ακολουθήσει η νέα κυβέρνηση δεν θα αργήσει να φανεί. Προς το παρόν, λόγω παρατεταμένης προεκλογικής περιόδου και συμπτώσεως με το θέρος, η κατάσταση παρουσιάζεται αδρανής. Από τα τέλη του περασμένου έτους, η διαφαινόμενη ελληνογερμανική προσέγγιση έδειξε να ατονεί, με ευθύνη που μάλλον επιμερίζεται και στις δύο πλευράς αν και το Βερολίνο σημειώνει προσλήψεις ελληνικής αναξιοπιστίας με διάφορες αφορμές, οι οποίες φυσικά λαμβάνονται υπ’ όψιν κι επιδρούν αρνητικώς.
Στο καθαρώς στρατιωτικό σκέλος της υποθέσεως όμως, η προοπτική εντάξεως στο ελληνικό οπλοστάσιο αναβαθμισμένων αρμάτων, έστω και Leopard 1A5, παρουσιάζει αυτονόητα πλεονεκτήματα. Κατά την OIP Land Systems, η επαναφορά σε ενέργεια κάθε άρματος, απαιτεί εργασίες 4-6 μηνών. Από πλευράς κόστους, η εγκατάσταση νέου Συστήματος Ελέγχου Πυρός σε κάθε άρμα, αντιπροσωπεύει δαπάνη της τάξεως των 350.000 € ενώ η αλλαγή αμιάντου στον κινητήρα απαιτεί επιπλέον 75.000 €. Οι εκτιμήσεις, συμφωνούν με τις παραδεκτές τιμές διεθνώς. Πρόκειται για δύο απολύτως βασικές παρεμβάσεις ώστε το άρματα όχι μόνο να ενεργοποιηθεί αλλά και να μπορεί να αγωνιστεί βάσει των σύγχρονων απαιτήσεων, καθώς το υφιστάμενο ΣΕΠ τύπου EMES 18 επιλέχθηκε για το άρμα τον Δεκέμβριο του 1983 και θεωρείται τεχνολογίας της δεκαετίας του 1970!
Ένας δεύτερος πολύ σοβαρός τομέας όμως, στον οποίο κρίνεται απαραίτητη παρέμβαση, είναι η αναβάθμιση των επιπέδων προστασίας του άρματος. Το Leopard 1, κατηγορίας βάρους μάχης 42 τόννων, φέρει πολύ ελαφρά θωράκιση, εντελώς ανεπαρκή σύμφωνα με όλα τα δεδομένα, επομένως η προσθήκη θωρακίσεως, τουλάχιστον σε δεύτερο χρόνο, κρίνεται ζωτικής σημασίας.
Όλα αυτά συνθέτουν ένα αρκετά ρεαλιστικό πακέτο αναβαθμίσεως Leopard 1, κόστους της τάξεως του 1 εκατ. €.
Με μία ελληνογερμανική συμφωνία τριγωνικής ανταλλαγής, σύμφωνα με το επιτυχημένο προηγούμενο που εξασφάλισε εντελώς δωρεάν 40 ΤΟΜΑ Marder 1A3 για τον Ελληνικό Στρατό, υπάρχει η ευκαιρία αποκτήσεως σε εύλογο χρονικό διάστημα αναβαθμισμένων Leopard 1A5 σε αριθμό που μπορεί και να ξεπεράσει τα 100. Όσο όμως περνά ο καιρός και τα αποθηκευμένα άρματα καταλήγουν στην Ουκρανία αντί να έρχονται στην Ελλάδα για να εκσυγχρονιστούν με γερμανικές δαπάνες, τα περιθώρια μειώνονται. Ωστόσο, η αδυναμία εξασφαλίσεως των 96 αρμάτων από την Ελβετία, αντικειμενικώς δημιουργεί το πλέον κατάλληλο έδαφος για μία συμφωνία ώστε αυτά να έχουν τελικό χρήστη την Ελλάδα, παρακάπτοντας τις νομικές αντιρρήσεις του ελβετικού κράτους.
Εάν επιτευχθεί μια τέτοια συμφωνία, η Γερμανία θα μπορεί να βοηθήσει την Ουκρανία με περισσότερα από 100 άρματα ενώ ο Ελληνικός Στρατός αποκτά προοπτική αποκτήσεως μεσομακροπρόθεσμα δύο-τριών Επιλαρχιών δωρεάν εκσυγχρονισμένων Leopard 1A5 κόστους 100-120 εκατ. €. Ύψος δαπάνης που ούτε να “ονειρευτεί” μάλλον δεν μπορεί ο “πτωχός συγγενής” των εξοπλιστικών προγραμμάτων. Τα πολιτικά οφέλη μεταξύ των δύο πλευρών, δεν χρειάζονται ανάλυση.
Θερμικά περισκόπια MLT-DTP-640 για τα M109 – Ακολουθούν αντίστοιχα για Leopard 1A5 και Leopard 2A4
