Η μεταστροφή του στρατηγικού ενδιαφέροντος των ΗΠΑ στον ανταγωνισμό με την Κίνα ως μια αναδυόμενη νέα υπερδύναμη στον Ειρηνικό και την Ρωσία η οποία επανέρχεται ως δυνητική απειλή για τα συμφέροντα της Ουάσιγκτον, αυξάνουν τις απαιτήσεις για την ενίσχυση του Στόλου του Αμερικανικού Ναυτικού.
Το ίδιο συμβαίνει και σε ό,τι αφορά τις επιχειρήσεις μονάδων SOF, οι οποίες αυξάνονται στον Ειρηνικό αλλά και την Ευρώπη με αποτέλεσμα η Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων των ΗΠΑ (USSOCOM) να αναζητεί νέους τρόπους για να ενισχύσει τις απαιτήσεις υποστήριξης του προσωπικού.
Ένας από αυτούς είναι οι πλωτές βάσεις εξόρμησης Ειδικών Δυνάμεων για εκτέλεση αντιτρομοκρατικών επιχειρήσεων αλλά και άμεση ανταπόκριση σε πιθανές μελλοντικές εστίες κρίσης που πιθανόν θα ξεσπάσουν στις προαναφερθείσες περιοχές.
Ενώ λοιπόν το Αμερικανικό Ναυτικό (USN) εστιάζει στην ναυπήγηση νέων κύριων ναυτικών μονάδων για την αντιμετώπιση συμβατικών ναυτικών απειλών που εμφανίζονται από τη Κίνα και τη Ρωσία, έχει παράλληλα την ευθύνη να παρέχει υποστήριξη πέραν της ακτής σε μονάδες Ειδικών Επιχειρήσεων. Και η «μάχη» για την εξασφάλιση πόρων που θα υλοποιήσουν αυτές τις απαιτήσεις βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη..
Μεταχειρισμένα πλοία για την κάλυψη αναγκών
Το ζήτημα για την απαίτηση αύξησης των πλωτών βάσεων εξόρμησης δυνάμεων SOF των ΗΠΑ έγινε πρόσφατα γνωστό από τον Ρεπουμπλικανό Γερουσαστή Joni Ernst, ο οποίος το έθεσε πρώτος σε επίσημο επίπεδο, ενώπιον ειδικής ακρόασης της επιτροπής Άμυνας του αμερικανικού Κογκρέσου. Ο Ernst, ο οποίος είναι πρόεδρος υποεπιτροπής υπεύθυνης για θέματα «Αναδυόμενων Απειλών και Ικανοτήτων», τόνισε ότι σήμερα υφίσταται κενό σε αυτόν τον τομέα παρά τις προσπάθειες που έχουν προηγηθεί.
Αυτές αφορούν την μεταφορά δυνάμεων της SOCOM σε πλωτές προωθημένες βάσεις εξόρμησης σε παράκτια ύδατα εντός περιοχών επιχειρήσεων που προσφέρουν υποστήριξη και ανεφοδιασμό ταχέων σκαφών κρούσης και ελικοπτέρων Ειδικών Επιχειρήσεων.
Τα πλοία αυτά ανήκουν στη Διοίκηση Θαλασσίων Μεταφορών του USN (Military Sealift Command) ενώ παράλληλα έχουν αποκτηθεί ορισμένα εμπορικά πλοία μεταφοράς container τα οποία διασκευάστηκαν προκειμένου να καλύψουν σχετικές ανάγκες. Μεταξύ άλλων αναφέρεται ότι οι τροποποιήσεις αφορούν χώρους αποθήκευσης και πλήρωσης καταδυτικών συσκευών, αποθήκες οπλισμού αλλά και διασκευασμένα διαμερίσματα ως χειρουργεία, στο πλαίσιο ειδικών συμβάσεων με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ.
Το πιο γνωστό από αυτά είναι το πλοίο υποστήριξης (Maritime Support Vessel) με την ονομασία «Ocean Trader» το οποίο ναυλώθηκε για λογαριασμό της USSOCOM το 2016. Μέχρι σήμερα έχει εντοπιστεί να πλέει στη Μεσόγειο ενώ όπως είναι φυσικό, ελάχιστα πράγματα είναι γνωστά για την τοποθεσία που βρίσκεται σήμερα ή τις δυνάμεις που υποστηρίζει.
Το νομικό κενό και οι επιπτώσεις στις επιχειρήσεις SOF
Παρόλα αυτά σύμφωνα με τον Αμερικανό γερουσιαστή, οι ανάγκες των SOF παραμένουν σημαντικές καθώς αυτές «δεν έχουν πρόσβαση σε αρκετές πλωτές βάσεις εξόρμησης». Το πρόβλημα φαίνεται ότι ανακύπτει από το νομικό καθεστώς που διέπει αυτά τα πλοία και το οποίο φαίνεται ότι είναι ατελές καθώς προκύπτουν ζητήματα ιδιοκτησίας και νόμιμης δραστηριότητας που προβλέπει η νομοθεσία. Η τελευταία, δεν είναι συμβατή με τις δραστηριότητες που επιδιώκεται να έχουν σε χρήση με τις SOF.
Ενδεικτική ήταν η απάντηση του υπουργού Ναυτικών Richard Spencer ο οποίος δήλωσε: «Σε έναν τέλειο κόσμο θα υπήρχε η δυνατότητα να αγοραστούν πλοία από την αγορά με ελάχιστους περιορισμούς για να καλυφθεί αυτή η ανάγκη άμεσα», καταδεικνύοντας εμμέσως πλην σαφώς το νομικό πρόβλημα που υφίσταται με τις πλωτές βάσεις εξόρμησης SOF που δεν ανήκουν στο στόλο του USN αλλά προέρχονται από μετασκευές εμπορικών πλοίων.
Ο ίδιος ανέφερε επίσης ότι πολιτικοί περιορισμοί υφίστανται για το θέμα και θα γίνει προσπάθεια να διευθετηθούν σε επίπεδο λήψης απόφασης από την αρμόδια επιτροπή Άμυνας του Κογκρέσου των ΗΠΑ. Οι περιορισμοί αυτοί κατά πάσα πιθανότητα αφορούν την ναύλωση πλοίων με ξένη σημαία αφού είναι σημαντικά φθηνότερα από τα αντίστοιχα πλοία με σημαία των ΗΠΑ
Η χρήση τους από την SOCOM γίνεται με ναύλωση και προσθήκη του απαραίτητου εξοπλισμού για τις αποστολές υποστήριξης SOF αλλά ο χρόνος αξιοποίησης δεν μπορεί να είναι μεγάλος καθώς υπάρχει περιορισμός από τη νομοθεσία που αποσκοπεί στην προστασία της ναυτιλιακής βιομηχανίας των ΗΠΑ. Σύμφωνα με τον Spencer, υπάρχουν διαθέσιμες στις ΗΠΑ «αντίστοιχες πλατφόρμες» που μπορούν να καλύψουν τις σχετικές ανάγκες αλλά διευκρινίστηκε ότι δεν μπορούν να ειπωθούν περισσότερα σε δημόσιο διάλογο για «προφανείς λόγους».
Φυσικά υπάρχει η ναυπηγική βάση για την κάλυψη των αναγκών αυτών αλλά υφίσταται σχετική διαμάχη σε κύκλους του USN σχετικά με το αν θα πρέπει να επενδυθούν μεγάλα ποσά σε πλοία τα οποία θα υποστηρίζουν αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις πλην όμως θα είναι κατά τα άλλα άχρηστα σε μια πιθανή μελλοντική αναμέτρηση με συμβατικές εχθρικές ναυτικές δυνάμεις.
Και οι… “εναλλακτικές χρήσεις”
Σε όλα τα παραπάνω αξίζει να συμπεριλάβουμε τη δήλωση του διοικητή του Σώματος Πεζοναυτών των ΗΠΑ Στρατηγού Robert Neller, ο οποίος δήλωσε πρόθυμος να ενημερώσει τα μέλη της Γερουσίας σε ειδική συνάντηση κεκλεισμένων των θυρών αναφέροντας τα εξής: «Υπάρχουν πολλά πράγματα που συμβαίνουν όσον αφορά τις επιχειρήσεις SOF από πλωτές βάσεις εξόρμησης ανά τον κόσμο. Για την ακρίβεια οι δυνάμεις μας εκπαιδεύονται σε αυτού του είδους τις επιχειρήσεις. Συμβαίνει συνεχώς αλλά δεν είναι κάτι που το κοινό διαβάζει σε εφημερίδες ή πληροφορείται από τα ΜΜΕ».
Μεγάλος φυσικά είναι ο προβληματισμός που υπάρχει σχετικά με το κατά πόσον τηρείται η νομιμότητα σε ό,τι αφορά το διεθνές δίκαιο καθώς η φύση λειτουργίας αυτών των πλοίων δεν εντάσσεται στους επίσημους κανονισμούς πολεμικών πλοίων του USN, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει σαφής εικόνα σχετικά με το πως χρησιμοποιούνται τα πλοία. Άλλωστε στο παρελθόν δεν είναι λίγες οι φορές που υπήρξαν πληροφορίες ότι πλοία αυτής της κατηγορίας χρησιμοποιούνται και ως “πλωτές φυλακές” για υπόπτους που συλλαμβάνουν οι ΗΠΑ από διάφορες χώρες και τους οποίους μπορούν να «εξαφανίσουν», χάρη στα πλοία αυτά που κινούνται δίχως κανένας να γνωρίζει την ύπαρξή τους.
