Ουκρανία και S-400, μοχλός πιέσεως της Τουρκίας στην Δύση για παγωμένα εξοπλιστικά προγράμματα
Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Την εκμετάλλευση των ευρυτέρων ανακατατάξεων και της αλλαγής των συνθηκών μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, με σκοπό την άρση σοβαρών εμποδίων που ταλανίζουν τον εκσυγχρονισμό των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων αλλά και την ανάπτυξη της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας, διεκδικεί δυναμικώς η Άγκυρα.
Σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον πρόεδρο Μπάιντεν στις 10 Μαρτίου, ο Τούρκος πρόεδρος σημείωσε ότι είναι ο κατάλληλος χρόνος για να αρθούν οι “άδικες” κυρώσεις που έχουν επιβληθεί στην τουρκική αμυντική βιομηχανία. Σημείωσε επίσης ότι ελπίζει στην ικανοποιήση του αιτήματος προμήθειας 40 μαχητικών F-16V και αναβαθμίσεως περίπου 80 υφισταμένων F-16 της Τουρκικής Αεροπορίας, το συντομότερο δυνατόν.
Τα παραπάνω, αποτυπώθηκαν σε σχετική ανακοίνωση της τουρκικής προεδρίας αλλά στην αντίστοιχη ανακοίνωση του Λευκού Οίκου για την συγκεκριμένη επικοινωνία, δεν έγινε σαφής αναφορά σε αυτά. Με μια γενικόλογη διατύπωση, δηλώθηκε ότι οι δύο ηγέτες συζήτησαν ευκαιρίες ενδυναμώσεως των διμερών δεσμών. Εν τούτοις, σε ΗΠΑ και Τουρκία, αναφέρεται ότι θα υπάρξει θετική έκβαση αν και το τοπίο “θολώνει” από πιθανές αντιδράσεις στο Κονγκρέσο, όπου επικρατεί αντιτουρκική ατμόσφαιρα.
Σε ένα άλλο ανοικτό “μέτωπο”, στις 25 Μαρτίου, ο πρόεδρος Ερντογάν ανακοίνωσε ότι από κοινού με την Γαλλία και την Ιταλία, αποφασίσθηκε η συνέχιση των διερευνητικών επαφών για συνεργασία στην συνανάπτυξη ενός πυραυλικού αντιαεροπορικού συστήματος μακρού βεληνεκούς που θα στηρίζεται στο SAMP/T της κοινοπραξίας Eurosam. Ο ίδιος διευκρίνισε ότι συζήτησε την πιθανότητα προμήθειας του συστήματος με τον πρόεδρο Μακρόν και τον πρωθυπουργό Ντράγκι, στην διάρκεια της προηγηθείσας συνόδου αρχηγών των κρατών – μελών του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.
Την εξέλιξη, επιβεβαίωσε σε ενημέρωση Τύπου την προηγουμένη και ο Ιταλός πρωθυπουργός, αποφεύγοντας να αναφερθεί ευθέως στο αντικείμενο: “Μια από τις πλατφόρμες συνεργασίας που είχε σχηματισθεί προ ετών και κατόπιν διακόπηκε, ήταν η ομάδα μεταξύ Τουρκίας, Γαλλίας και Ιταλίας. Αποφασίσαμε να την ενεργοποιήσουμε ξανά. Οι τρεις χώρες θα συναντηθούν σύντομα“. Σχετική συμφωνία είχε συναφθεί μεταξύ των τριών μερών το 2018 αλλά στις 14 Οκτωβρίου 2019 το Παρίσι είχε παγώσει την συνεργασία λόγω της τουρκικής εισβολής στην Συρία. Το αντικείμενο αφορούσε την συνανάπτυξη ενός συστήματος για τις τουρκικές απαιτήσεις, το οποίο θα μπορούσαν μελλοντικώς να εμπορευθούν από κοινού οι τρεις πλευρές.
Η εξέλιξη με Παρίσι και Ρώμη, θα μπορούσε να αποδοθεί σε μια ευρύτερη συνεννόηση σε υψηλό επίπεδο, ως προς την επίλυση του ζητήματος των S-400 και των σοβαρών δυσκολιών εξ αυτού, στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Μπορεί να γίνει η υπόθεση ότι υπό το φως της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η αναθεώρηση της στάσεως Γαλλίας (κυρίως) και Ιταλίας, με παρότρυνση ΗΠΑ, αποβλέπει σε εξεύρεση λύσεως για το ζήτημα των S-400 που έχει προμηθευτεί η Άγκυρα. Η κάλυψη της τουρκικής επιχειρησιακής απαιτήσεως και εθνικής πολιτικής στην ανάπτυξη οπλικών συστημάτων, μέσω της συνεργασίας επί του SAMP/T, θα μπορούσε να συνδυαστεί με την παραχώρηση ή πώληση της Σμηναρχίας S-400 της Τουρκικής Αεροπορίας σε μέλλοντα χρόνο.
Προς το παρόν, αναφερόμενως στην περίπτωση των S-400, ο Ερντογάν είπε στους δημοσιογράφους ότι η τουρκική θέση είναι αμετακίνητη και το θέμα θεωρείται λήξαν. Απέρριψε μάλιστα τις αναφορές ότι Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν θέσει ανεπισήμως θέμα αποστολής των S-400 στην Ουκρανία, δηλώνοντας ότι “το μόνο που κάνουν είναι να προκαλούν θόρυβο“. Μάλιστα από την Τουρκία προβάλλεται η θέση ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία, ανέδειξε τις προκλήσεις ασφαλείας στην περιοχή κι επιβεβαίωσε την σημασία της προμήθειας του S-400.
Για το αίτημα προμήθειας μαχητικών F-16V και εκσυγχρονισμού υφισταμένων F-16 της Τουρκικής Αεροπορίας, ο Ερντογάν ανέφερε ότι οι συζητήσεις εξελίσσονται θετικά, επαναλαμβάνοντας ότι ελπίζει σε αποτελέσματα σύντομα.
Την επομένη, 26 Μαρτίου, ο υπουργός Εξωτερικών Τσαβούσογλου, απέκλεισε ως μη ρεαλιστικά τα σενάρια αποστολής των S-400 στην Ουκρανία. Ο ίδιος, επιβεβαίωσε την αναθέρμανση του ενδιαφέροντος από Γαλλία και Ιταλία, για την συνεργασία της Eurosam με την Τουρκία.
Για τα σενάρια περί μεταφοράς των S-400 στην Ουκρανία, είχε τοποθετηθεί στις 23 Μαρτίου ο διευθυντής Επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας Φαρετίν Αλτούν με άρθρο στην Wall Street Journal, αφήνοντας όμως ένα παράθυρο ανοικτό. Αν και απέκλεισε την ιδέα ως μη ρεαλιστική, σημείωσε ότι “παρουσιάζει μια ευκαιρία συζητήσεως των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Τουρκία τελευταίως με την Δύση“. Στο ίδιο κείμενο, σημείωνε ότι ανεπίσημες προτάσεις δεν μπορούν να αποκαταστήσουν τις σχέσεις και παρουσίασε μαξιμαλιστική θέση καλώντας τις ΗΠΑ να παραδώσουν “άνευ όρων” μαχητικά F-35 και συστήματα Patriot στην Τουρκία.
Στο μεταξύ, στις 5 Μαρτίου ο επικεφαλής της Προεδρίας Αμυντικής Βιομηχανίας Ισμαήλ Ντεμίρ, ανέφερε σε τηλεοπτική συνέντευξη στο CNN Türk συναφώς με το αναπτυξιακό πρόγραμμα του Εθνικού Αεροσκάφους Μάχης (MMU) στην συνεργασία με την βρετανική Rolls-Royce, ως προς τον κινητήρα. Κάποια προβλήματα και αντιρρήσεις που είχαν προκύψει από την βρετανική πλευρά, με αποτέλεσμα την τήρηση αρνητικής στάσεως, φαίνεται ότι επιλύθηκαν. Προ έτους, ο Ντεμίρ είχε αποκαλύψει ότι στην τουρκική πρόταση συνεργασίας με αντικείμενο την συνανάπτυξη κινητήρα για το MMU, η Rolls-Royce έθετε όρους που δεν μπορούσαν να γίνουν δεκτοί. Όπως φαίνεται, τα πράγματα μεταβλήθηκαν και η βρετανική εταιρεία θα συστήσει κοινοπραξία με την TRMotor για το συγκεκριμένο έργο. Μια ιδέα για το χρονοδιάγραμμα του προγράμματος, δίνει η ανακοίνωση περί εμφανίσεως του πρωτοτύπου το 2023, η πρώτη πτήση είναι προγραμματισμένη το 2025 ή 2026 (πιθανώς με αμερικανικούς κινητήρες F110) και η ένταξη σε υπηρεσία το 2029.
Ο “καημός” του Ερντογάν για τον γαλλικό πύραυλο και τα δικά μας χάλια
