Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Η πρόσφατη ενημέρωση από αμερικανικής πλευράς για διαθεσιμότητα 300 ΤΟΜΑ M2 Bradley, υπήρξε αναπάντεχη καθώς μέχρι τώρα το ΓΕΣ εισέπραττε αρνητικές απαντήσεις. Η διαδικασία βρίσκεται ακόμη στην πολύ αρχική φάση, με την ταχεία απάντηση από πλευράς ΓΕΣ για εκδήλωση ενδιαφέροντος. Από κάθε άποψη όμως, συνιστά σημαντική εξέλιξη στις μέχρι τώρα ενέργειες της ελληνικής πλευράς στον τομέα των ΤΟΜΑ.
Είναι σαφές ότι η αμερικανική κίνηση έχει σαφώς χαρακτήρα “σφήνας” ώστε να παρεμποδίσει τις δρομολογημένες εξελίξεις από γερμανικής πλευράς, που αφορούν πρόταση της Rheinmetall για προμήθεια 205 νέων ΤΟΜΑ KF41 Lynx, με δωρεάν παραχώρηση 100 μεταχειρισμένων Marder 1A3. Δεν είναι καθόλου τυχαίο προφανώς, ότι η αμερικανική ενημέρωση αφορά 300 Bradley, την στιγμή που από πλευράς ΓΕΣ όπως έχει γράψει ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ, τα αιτήματα ενδιαφέροντος αφορούσαν μόνο 200. Η πρόταση έπρεπε να ανταγωνίζεται ευθέως την γερμανική, και από αριθμητικής απόψεως.
Ξεπερνώντας ότι η γερμανική πρόταση αφορά κατά τα 2/3 του αριθμού ένα ΤΟΜΑ που ενσωματώνει τις πλέον σύγχρονες προδιαγραφές σε όλους τους τομείς ενώ η αμερικανική αφορά αποκλειστικώς μεταχειρισμένα, δημιουργείται η εντύπωση ότι με πολύ χαμηλότερο κόστος ο Ελληνικός Στρατός μπορεί να καλύψει σε πολύ μεγάλο βαθμό τις ανάγκες του Δ΄ Σώματος Στρατού, εξοπλίζοντας 7 Μηχανοκίνητα Τάγματα Πεζικού.
Υπάρχουν όμως στοιχεία που δεν μπορούν να παραβλεφθούν στην γερμανική πρόταση.
Κατ’ αρχάς, πέραν των 205 KF41 Lynx και 100 Marder 1A3, η άτυπη συνεννόηση με την γερμανική πλευρά είναι ότι θα εξασφαλιστούν με πολιτική συνεννόηση όσα Marder διατηρεί ο Γερμανικός Στρατός, όταν σε μερικά χρόνια θα αρχίσει να τα αντικαθιστά οριστικώς με νεώτερους τύπους. Αυτό σημαίνει σε πολύ γενικές γραμμές ότι στα 100 αρχικά Marder θα προστεθούν σε κάποιο βάθος χρόνου άλλα 350 περίπου. Υφίσταται δηλαδή προοπτική ο Ελληνικός Στρατός να διαθέτει ή να εντάσσει σε υπηρεσία συνολικώς 650 ΤΟΜΑ περί το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας.
Υπάρχουν επίσης άλλα πολύ σοβαρά στοιχεία στην γερμανική πρόταση. Ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ έχει αποκαλύψει ότι από γερμανικής πλευράς, μετά την συμφωνία Μητσοτάκη – Σολτς τον Μάιο του 2022 για ανταλλαγή τεθωρακισμένων και αφού η άμεση παράδοση στην Ελλάδα 40 Marder 1A3 αφαιρούσε τα συγκεκριμένα ως παροχή στο πλαίσιο συμφωνίας για τα KF41 Lynx, η Rheinmetall πρότεινε την αναβάθμιση 100 ΛΕΩΝΙΔΑΣ από την υφισταμένη δύναμη του Ελληνικού Στρατού.
Η συγκεκριμένη πρόταση, στάθηκε αφορμή ώστε για πρώτη φορά η ΓΕΣ/ΔΠΖ να εντάξει στον προγραμματισμό της, πέραν των νέων ΤΟΜΑ, την προοπτική αναβαθμίσεως των ΛΕΩΝΙΔΑΣ 1/2. Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως ότι καθώς η γερμανική πρόταση προς την ελληνική κυβέρνηση για συνολική εξωδικαστική διευθέτηση υποθέσεων του παρελθόντος περιλαμβάνει και την KMW, σοβαρές πληροφορίες αναφέρουν πως η εταιρεία του Μονάχου προσφέρει και αυτή ως αντάλλαγμα για το πρόγραμμα αναβαθμίσεως των Leopard 2A4, την αναβάθμιση άλλων 100 ΛΕΩΝΙΔΑΣ!
Τα συγκεκριμένα δεδομένα αυξάνουν την προοπτική εντάξεως νέων ΤΟΜΑ στο ελληνικό οπλοστάσιο στον συνολικό αριθμό των 850, δεδομένου ότι η πρόταση για το ΛΕΩΝΙΔΑΣ περιλαμβάνει και εγκατάσταση πύργου με πυροβόλο. Ο αριθμός των ΛΕΩΝΙΔΑΣ σε ελληνική υπηρεσία προσεγγίζει τα 500 και η έναρξη προγράμματος αναβαθμίσεως δημιουργεί προϋποθέσεις επεκτάσεώς του.
Συνοπτικώς, η οικονομική διάσταση της γερμανικής προτάσεως για προοπτική 850 ΤΟΜΑ μεσοπροθέσμως, είναι πολύ σημαντική: τουλάχιστον 300 θα παραχωρηθούν και αναβαθμιστούν δωρεάν ως ανταλλάγματα των Rheinmetall και KMW (συνολικό κόστος – αξία 500 εκατ. € κατ’ εκτίμηση) ενώ περί τα 350 μπορούν να παραχωρηθούν λειτουργικά, έναντι μικρού τιμήματος όμως.
Η γενική ιδέα ότι η παραχώρηση Μ2 Bradley είναι πολύ φθηνότερη λύση, έχει περιορισμένο βάθος ισχύος. Αν και είναι πολύ νωρίς ακόμη, αφού ούτε καν τα έχουν επιθεωρήσει Έλληνες αξιωματικοί, το δεδομένο της παραχωρήσεως στην υφισταμένη κατάσταση (as is where is) σημαίνει ότι βρίσκονται εκτός ενεργείας σε υπαίθρια απόθεση. Η επαναφορά τους σε ενέργεια, η προμήθεια όπλων, συστημάτων και υποσυστημάτων για τον εξοπλισμό τους, η επέμβαση για αναβαθμίσεις εκεί όπου κριθεί σκόπιμο, η προμήθεια ανταλλακτικών και φόρτων πυρομαχικών για πυροβόλο 25 mm (δεν υφίσταται σε ελληνική υπηρεσία) και πιθανώς πυραύλων TOW, θα δημιουργήσουν ένα διόλου ευκαταφρόνητο συνολικό κόστος.
Η πρόταση της Rheinmetall ύψους 2,2 δισ. € για τα Lynx, πέραν των 205 τεθωρακισμένων, περιλαμβάνει εκτός των άλλων πακέτο FOS (σύμφωνα με μη επιβεβαιωμένη πληροφορία για 7 έτη!) αλλά και εκτοξευτές αντιαρματικών πυραύλων SPIKE LR2. Το τελευταίο όπλο, θα εισαγάγει το Πεζικό σε μια νέα εποχή ως προς τις αντιαρματικές ικανότητές του αφού TOW, MILAN, FAGOT πρέπει να αντικατασταθούν.
Επιπλέον, η προμήθεια των Lynx είναι η πρώτη μόνο φάση για την ΓΕΣ/ΔΠΖ. Επόμενη φάση είναι η προμήθεια ειδικοποιημένων οχημάτων που θα στηρίζονται στο σκάφος του Lynx, εξασφαλίζοντας υψηλή ομοιοτυπία υλικού. Λόγω της διαρκούς εξελίξεως του νέου ΤΟΜΑ, ο κατασκευαστής δύναται να υποστηρίξει πλήρως την κάλυψη νέων επιχειρησιακών προκλήσεων (ενσωμάτωση Περιφερομένων Πυρομαχικών, συστημάτων αντι-drone κ.ά.) διατηρώντας το Πεζικό στην αιχμή των τεχνολογικών και επιχειρησιακών εξελίξεων.
Αντίστοιχος “οδικός χάρτης” με μεταχειρισμένο υλικό όπως τα Bradley, δεν υφίσταται.
Πέραν όλων αυτών, η σημασία της γερμανικής προτάσεως είναι πολύ υψηλότερη λόγω των πολιτικών προεκτάσεών της. Πολιτικές προεκτάσεις υπάρχουν και στην αμερικανική “σφήνα” αλλά όπως και στην περίπτωση της Πολωνίας επί παραδείγματι, περιορίζονται στην στρατηγική παρεμποδίσεως της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας και ιδίως των γερμανικών ηγετών της, διά των πωλήσεων χερσαίων οπλικών συστημάτων, προσδένοντας αυστηρώς στο αμερικανικό άρμα τους “διαθέσιμους” συμμάχους. Αυτή η αμερικανική πολιτική δεν συνοδεύεται από βιομηχανικές επενδύσεις και ανταλλάγματα ουσίας, όπως διαπίστωσαν οι Πολωνοί όταν πιέστηκαν φορτικώς να επιλέξουν το Μ1Α2 Abrams αντί του Leopard 2A7 που έδειχνε φυσιολογική συνέχεια, δεδομένου ότι το γερμανικό άρμα βρίσκεται ήδη σε υπηρεσία με τον Πολωνικό Στρατό. Προκειμένου να ικανοποιήσουν την αμερικανική απαίτηση αλλά και να υποστηρίξουν την πολιτική αναπτύξεως της αμυντικής βιομηχανίας τους, οι Πολωνοί κατέφυγαν στην επιλογή και άλλου τύπου άρματος, το K2 Black Panther από την πρόθυμη για βιομηχανική συνεργασία Νότιο Κορέα. Καθώς οι ΗΠΑ δεν προσφέρουν βιομηχανική συνεργασία ούτε σε συστήματα αυτοκινούμενου πυροβολικού ή πολλαπλών εκτοξευτών πυραύλων, συνέδεσαν την πτυχή αυτή με αντίστοιχα συστήματα από την Σεούλ. Έτσι όμως, όπως και στην περίπτωση των αρμάτων, οι Πολωνοί δεν απέφυγαν την προμήθεια δύο τύπων ίδιας κατηγορίας και στο πυροβολικό: περιέκοψαν την απαίτηση για 500 HIMARS σε 200 και παρήγγειλαν ταυτοχρόνως 288 K239 Chunmoo από την Νότιο Κορέα, τα οποία μάλιστα θα φέρονται επί φορτηγών Jelcz 88 πολωνικής κατασκευής.
Η γερμανική πρόταση και η “επένδυση που δεν θέλουν στην Ελλάδα”
Η γερμανική πρόταση των Rheinmetall και KMW – KNDS προς την Αθήνα, ειναι η μόνη περίπτωση που συνδυάζει συμβάσεις προμήθειας αμυντικού υλικού με πραγματοποίηση σοβαρής επενδύσεως στην χώρα. Η βιομηχανική μονάδα που προτείνεται για την Βόρειο Ελλάδα με αρχική πρόθεση μεταφοράς έργου της τάξεως των 100 εκατ. € ετησίως από τον ήδη υφιστάμενο όγκο των γερμανικών εταιρειών, θα εξασφαλίσει όχι μόνο προφανή οικονομικά οφέλη για την χώρα αλλά θα την φέρει και στο προσκήνιο των εξελίξεων της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας. Συν αυτό, θα εμπλέξει σε πολύ μεγάλη κλίμακα μεγάλο αριθμό ελληνικών εταιρειών της αμυντικής βιομηχανίας ως υποκατασκευαστών, όπως απέδειξε και η εμπειρία της προμήθειας των αρμάτων Leopard 2 HEL.
Ουσιώδης διαφορά στις γερμανικές προτάσεις είναι ότι δίνουν πολύ συγκεκριμένα ανταλλάγματα, που αφορούν μείζονα οπλικά συστήματα για τον επιχειρησιακό χρήστη, αντί της γνωστής τακτικής αντισταθμιστικών υπό μορφήν υπερκοστολογημένων προγραμμάτων κι εφαρμογών λογισμικού ή υποστέγων κ.λπ. που εξυπηρετούν κυρίως άλλους σκοπούς.
Αυτά φυσικά, δεν “αρέσουν” ή είναι αδιάφορα για τις ΗΠΑ, που δεν έχουν δυνατότητα και δεν ενδιαφέρονται για ανάλογες επενδύσεις, με αποτέλεσμα οι εταιρείες τους να υστερούν σε ανταγωνισμό. Στην ελληνική περίπτωση, απώτερος στόχος με την κίνηση των ΤΟΜΑ, είναι και η ανακατεύθυνση των κονδυλίων σε προμήθειες άλλου αμερικανικού υλικού, που προωθείται εντατικώς και σε άλλους Κλάδους.
Συνοψίζοντας, οι δύο προσεγγίσεις στα ΤΟΜΑ, δεν αποκλείουν εξ ορισμού η μία την άλλη όμως είναι σαφές ότι η αμερικανική “σφήνα” αντιμάχεται την γερμανική συνδυασμένη πρόταση με αναπτυξιακό – επενδυτικό χαρακτήρα. Η τελευταία όμως προέκυψε επειδή η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη ήταν η μόνη που επέδειξε ενδιαφέρον και καλή πρόθεση για αμοιβαίως επωφελή διευθέτηση προκειμένου να αποφευχθούν έντοκες αποζημιώσεις από δικαστικές αποφάσεις, διασφαλίζοντας παραλλήλως την υποστήριξη μειζόνων οπλικών συστημάτων γερμανικής προελεύσεως.
