LAND ROVER DEFENDER 1948-2016
LAND ROVER DEFENDER 1948-2016
Κείμενο ΣΑΒΒΑΣ Δ. ΒΛΑΣΣΗΣ
Στις 29 Ιανουαρίου 2016, το τελευταίο Land Rover Defender εξήλθε από την γραμμή παραγωγής της Jaguar Land Rover στο Σόλιχαλ του Ουέστ Μίντλαντς. Επρόκειτο για ένα όχημα 4×4 της σειράς Heritage 90 ανοικτής καρότσας. Με αυτό, ο συνολικός αριθμός παραγωγής του διάσημου τύπου ανήλθε σε 2.016.933 οχήματα κι έκλεισε ένας κύκλος 68 ετών. Πνευματικό τέκνο του αρχιμηχανικού της Rover Μώρις Ουίλκς, ο οποίος μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο χρησιμοποιούσε ένα από τα διάσημα «τζιπ» που είχε δράσει εκτενώς με τους Συμμάχους, το όλο σχέδιο απέβλεπε στην κατασκευή ενός καλύτερου οχήματος του είδους. Ο Ουίλκς ξεκίνησε την σχεδίαση το 1947 και το επόμενο έτος άρχισε η κατασκευή του βρετανικού τζιπ που έμελλε να γίνει και αυτό θρύλος.
Το όχημα προοριζόταν να είναι παντοδαπού εδάφους, εξυπηρετώντας τον αγρότη, τον κτηματία ή να εκτελεί δύσκολες μεταφορές σε εργοτάξια. Η στιβαρή του κατασκευή το κατέστησε συνώνυμο της αντοχής και δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη, τα 3/4 της συνολικής παραγωγής εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται. Σήμερα, για την πολιτική αγορά το όχημα κρίνεται παρωχημένο και εκτός νομοθετικών προβλέψεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με αποτέλεσμα την υποχρεωτική διακοπή της παραγωγής του. Η JLR έχει ανακοινώσει ότι σκοπεύει να παρουσιάσει σε μερικά χρόνια τον διάδοχό του, ο οποίος θα διατηρεί την ονομασίαDefenderτης τελευταίας σειράς του οχήματος, χωρίς όμως να έχει καμμία μηχανολογική και σχεδιαστική σχέση με τον πρόγονο.
Το εμβληματικό όχημα, τέθηκε πολύ γρήγορα σε υπηρεσία με τις Βρετανικές Ένοπλες Δυνάμεις, οι οποίες συνολικώς προμηθεύτηκαν περί τα 200.000 διαφόρων εκδόσεων. Το Defender εμφανίσθηκε το 1990 κι απετέλεσε την βάση των εκδόσεων που αξιοποιήθηκαν έκτοτε σε στρατιωτικά καθήκοντα. Ιστορικώς πάντως, η πλέον εμβληματική μορφή και δράση του, υπήρξε αυτή ως εξοπλισμένο όχημα ειδικών επιχειρήσεων από τους άνδρες του 22ου Συντάγματος SAS.
Τα πρώτα Land Rover που χρησιμοποίησε το Σύνταγμα στα τέλη της δεκαετίας του 1950, ανήκαν στην Σειρά Ι και είχαν τροποποιηθεί καταλλήλως, με την προσθήκη πολυβόλων. Η απαίτηση για ένα όχημα μεγαλύτερης αυτονομίας, οδήγησε στην Σειρά ΙΙΑ με μακρύτερη καρότσα, που διακρινόταν από μεγαλύτερη μεταφορική ικανότητα. Οι SAS έβαψαν αυτά τα οχήματα ροζ, μια απόχρωση η οποία απεδείχθη ότι είχε πολύ καλά αποτελέσματα παραλλαγής στο περιβάλλον της ερήμου, οπότε καθιερώθηκαν και τα χαϊδευτικά “Pinkies” και «Ροζ Πάνθηρ». Τα οχήματα υπηρέτησαν από το 1967 μέχρι το 1985.
Το 1985 υιοθετήθηκε το Land Rover 110 HCPU που χαρακτηρίσθηκε Όχημα Περιπόλου Ερήμου (DPV). Διακρινόταν από βελτιωμένη ανάρτηση με σπειροειδή ελατήρια και ντιζελοκινητήρα V8 των 3,5 λίτρων. Διάφοροι συνδυασμοί οπλισμού μπορούσαν να μεταφερθούν, με πιο αποτελεσματικό το πολυβόλο βομβίδων Mk19 των 40 mm. Για αντιαρματική χρήση εφέρετο εκτοξευτής πυραύλων MILAN αλλά στην καρότσα μπορούσε να μεταφερθεί και μια ποικιλία για την ομάδα, που περιελάμβανε φορητό αντιαεροπορικό πύραυλο Stinger, όλμο των 81 mm, αντιαρματικούς εκτοξευτές, νάρκες κ.λπ. Αργότερα, στην καρότσα προστέθηκε συγκρότημα Rollbarμε περιστρεφόμενο δακτύλιο φιλοξενίας πολυβόλου των 12,7 mm. Ένα DPV μπορούσε να μεταφερθεί στο εσωτερικό της καμπίνας ελικοπτέρου Chinook και όντως, με αυτό τον τρόπο μεταφέρθηκαν εποχούμενες περίπολοι SAS στο Ιράκ το 1991, αναλαμβάνοντας δράση βαθιά στα εχθρικά μετόπισθεν. Η ευρύτητα του πολεμικού θεάτρου, υποχρέωσε την επιστράτευση και των παλαιοτέρων μικρότερων Land Rover 90, που επανεξοπλίσθηκαν γι’ αυτό τον σκοπό στην τελευταία φάση των επιχειρήσεων.
Η μεγάλη επιτυχία των SAS με τα εξοπλισμένα Land Rover θα οδηγούσε τα επόμενα έτη στην εξάπλωση της χρήσεώς τους. Με αυτά εφοδιάσθηκαν όχι μόνο και άλλες βρετανικές μονάδες αλλά και μια σειρά μονάδων Ειδικών Δυνάμεων ξένων χωρών, οι οποίες αποφάσισαν να ακολουθήσουν το πρότυπο των SASστις μηχανοκίνητες επιχειρήσεις. Στους κόλπους του ΝΑΤΟ, αυτό συνέβη με ειδικές μονάδες της Ιταλίας, της Πορτογαλίας, της Τουρκίας αλλά και των ΗΠΑ. Στην τελευταία περίπτωση, η υιοθέτηση του οχήματος από το 75ο Σύνταγμα Ranger είχε μεγάλη συμβολική αξία. Με πιο εξειδικευμένες εκδόσεις δε, μία 4×4 και μία 6×6, εφοδιάσθηκε το Σύνταγμα SAS του Αυστραλιανού Στρατού, που τα χρησιμοποίησε εκτενώς στο Αφγανιστάν και το Ιράκ από το 2001.
Στο μεταξύ, το 1999 η Ricardo Vehicle Engineering ανέλαβε σύμβαση για την παραγωγή ενός Land Rover 110 με την Συλλογή Εγκαταστάσεως Βάσεως Οπλισμού (WMIK) που περιελάμβανε εγκατάσταση πλήρους συγκροτήματος Rollbar με περιστρεφόμενο κατά 360 μοίρες δακτύλιο, για πολυβόλο ή πολυβόλο βομβίδων. Με τα WMIK εφοδιάσθηκαν πέραν των SAS και SBS, αρκετές μονάδες και έδρασαν πλάι στα DPV στο Αφγανιστάν το 2001 όσο και στο Ιράκ το 2003. Πλέον όμως, λόγω των παρατεταμένων επιχειρήσεων, αναδείχθηκε η κύρια αδυναμία των οχημάτων, που ήταν η παντελής έλλειψη θωρακίσεως, με αποτέλεσμα αρκετά οχήματα να τίθενται εκτός ενεργείας και τα πληρώματα να υφίστανται απώλειες. Στο Ιράκ, όταν η αντίσταση άρχισε να τοποθετεί συστηματικά αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς (IED), οι βρετανικές περίπολοι υπέστησαν σοβαρές απώλειες. Ημίμετρα όπως η προσθήκη επιφανειών από Kevlarστα πιο τρωτά σημεία, δεν απέδωσαν ιδιαίτερα.
Το 2006 αναπτύχθηκαν στα Αφγανιστάν τα βελτιωμένα Land Rover EWMIK, που έφεραν πρόσθετη θωράκιση κάτω από το σασί, ηλεκτρονικό σύστημα αντιμέτρων κατά των IED και ευκολίες μεταφοράς δύο σταθμών ασυρμάτων HF και έναν VHF. Από το 2009 αναπτύχθηκε το ακόμη πιο βελτιωμένο RWMIK, με ανώτερη θωράκιση κατά ναρκών. Από τον Ιούνιο του 2010 η Ricardoάρχισε να παραδίδει την έκδοση RWMIK+ που έφερε το πλέον αναβαθμισμένο πακέτο θωρακίσεως, είχε αυξημένο βαθμό προστασίας από τα Rollbar, αυτόματη μετάδοση και κινητήρα 2,8 λίτρων ενώ διέθετε 4 καθίσματα.
Πέραν των Land Rover διαμορφώσεως ειδικών επιχειρήσεων, οι Βρετανοί χρησιμοποίησαν για περιπολίες και τις εκδόσεις με κλειστή θωρακισμένη καμπίνα, γνωστές ως “Snatch” και “Snatch 2”. Και σε αυτά όμως, το επίπεδο θωρακίσεως εναντίον ναρκών και IED ήταν ανεπαρκές, με αποτέλεσμα την σταδιακή είσοδο σε υπηρεσία ειδικών θωρακισμένων οχημάτων αναγνωρίσεως. Παρά ταύτα, σε έναν βαθμό τα οχήματα αυτά εξακολούθησαν να χρησιμοποιούνται σε καθήκοντα συνοδείας φαλάγγων. Ως προς την αξιοποίηση των οχημάτων σε Ειδικές Επιχειρήσεις, στην ουσία από τα τέλη της δεκαετίας του 2000 οι SAS είχαν σταματήσει να χρησιμοποιούν τις εκδόσεις των Land Rover. Το 2014 πλέον, αποφασίσθηκε η προκήρυξη διαγωνισμού για την προμήθεια ενός σύγχρονου οχήματος που θα μπορούσε να αντικαταστήσει επάξια το θρυλικό όχημα, στις τάξεις των SAS.
