Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Η πρόσφατη δράση που ανέπτυξαν τα τουρκικά UAV στην Συρία εναντίον των δυνάμεων του Συριακού Στρατού, προβλήθηκε από τα εγχώρια ΜΜΕ αλλά και τα διεθνή (συμπεριλαμβανομένων των ελληνικών) ως εντυπωσιακή απόδειξη των επιχειρησιακών δυνατοτήτων των εν λόγω συστημάτων. Τουρκικά δημοσιεύματα, έφθασαν μέχρι του σημείου να υποστηρίξουν ότι χάρη στην δράση του Bayraktar, εξαναγκάστηκε ο πρόεδρος Πούτιν, περίπου… τρομοκρατημένος, να ζητήσει συνομιλίες για να σώσει τον Άσαντ. Προφανώς ο… “τρόμος” του Πούτιν, προέκυψε όταν τα τουρκικά οπλισμένα UAV, απέδειξαν μέσω και σχετικών βίντεο που δημοσιοποιήθηκαν, ότι μπορούν να καταστρέψουν μονάδες αντιαεροπορικού πυρός ακόμη και του προηγμένου ρωσικού συστήματος Pantsir S-1. Στις 10 Μαρτίου, ο ίδιος ο Ερντογάν υποστήριξε στο τηλεοπτικό δίκτυο NTV, ότι καταστράφηκαν 8 μονάδες Pantsir με αυτό τον τρόπο. Ασχέτως των όποιων υπερβολών των ΜΜΕ, η εκμετάλλευση των επιτυχιών για την διαφήμιση των τουρκικών αμυντικών προϊόντων, είναι αναμενόμενη όπως δεδομένα είναι και τα στοιχεία στο πεδίο της μάχης.
Η περίπτωση είναι όντως ενδιαφέρουσα αλλά για λόγους που είναι προφανές ότι αγνοούν τα μη εξειδικευμένα ΜΜΕ ενώ αναδεικνύουν και μία επιχειρησιακή διάσταση η οποία διαφεύγει συχνά από τις συμβατικά σκεπτόμενες στρατιωτικές ηγεσίες.
Τα περιστατικά τουρκικών επιθέσεων σε συστήματα Pantsir S-1, υποτίθεται ότι αποκαλύπτουν πως ενώ το ραντάρ των μονάδων πυρός βρίσκεται σε λειτουργία, δεν αντιλαμβάνεται την παρουσία του UAV, που από μικρή απόσταση εκτοξεύει ανέτως το όπλο του. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι στον δεδομένο χρόνο, τα ραντάρ των ρωσικών συστημάτων είχαν “τυφλωθεί” από ηλεκτρονικές παρεμβολές των συστημάτων Ηλεκτρονικής Υποστηρίξεως & Ηλεκτρονικής Επιθέσεως Koral που βρίσκεται σε υπηρεσία με την Τουρκική Αεροπορία. Τέτοια συστήματα έχουν μεταφερθεί στο μέτωπο, όπως έχουν αναφέρει εδώ και καιρό τουρκικά δημοσιεύματα. Το Koral δύναται να εντοπίζει εκπομπές ραντάρ και να κατευθύνει εναντίον τους ηλεκτρονικές παρεμβολές, υποβαθμίζοντας την απόδοσή τους ή και αδρανοποιώντας πλήρως την αντίδραση των αντιαεροπορικών.
Στην περίπτωση των επιθέσεων στην περιοχή του Ιντλίμπ, τα συστήματα Pantsir βρίσκονται σε υπηρεσία με τον Συριακό Στρατό, το προσωπικό του οποίου δεν είναι γνωστό σε τι επίπεδο βρίσκεται από πλευράς εκπαιδεύσεως και εμπειρίας ασκήσεων. Επιπλέον, τα χρησιμοποιούμενα συστήματα, ως ανήκοντα σε έκδοση για εξαγωγές, είναι πιθανώς υποβαθμισμένων επιδόσεων σε ικανότητες αντοχής σε επιθέσεις Ηλεκτρονικού Πολέμου, σε σχέση με τα συστήματα που βρίσκονται σε υπηρεσία με τις Ρωσικές Ένοπλες Δυνάμεις.
Το δεύτερο δίδαγμα που εξάγεται, σχετίζεται με την σχέση επιχειρησιακής αξίας προς επιβιωσιμότητα των UAV. Στις περιπτώσεις αντιανταρτικών επιχειρήσεων, όπου πτωχά εξοπλισμένες ανταρτικές δυνάμεις υφίστανται τις επιθέσεις οπλισμένων UAV, δεν υπάρχει δυνατότητα ανταποδόσεως. Τα πράγματα όμως αλλάζουν, όταν ο αντίπαλος διαθέτει έστω και στοιχειώδη ικανότητα αντιαεροπορικής αμύνης μέσων υψών. Τα UAV τύπου Bayraktar και Anka, επιχειρούν σε μέσα ύψη, εντός του φακέλου εμπλοκής αντιαεροπορικών πυραυλικών συστημάτων βραχέως και μέσου βεληνεκούς.
Με τέτοια συστήματα βρίσκονται αντιμέτωποι οι Τούρκοι τόσο στην Λιβύη, όπου οι δυνάμεις του στρατάρχη Χαφτάρ υποστηρίζονται από αντιαεροπορικά συστήματα που έχουν αναπτύξει τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, όσο και στην Συρία, όπου ο Συριακός Στρατός διαθέτει ανάλογη ικανότητα. Τα UAV δε, είναι ευάλωτα σε συστήματα Ηλεκτρονικού Πολέμου που παρεμβάλοντας, μπορούν να διακόψουν την σύνδεση της ζεύξεως με τον επίγειο σταθμό ελέγχου. Ως εκ τούτου, είναι σαφές ότι η επιβιωσιμότητα τακτικών συστημάτων UAV είναι λίαν αμφίβολη σε περιβάλλον εντόνων επιχειρήσεων σε μια συμβατική αναμέτρηση τακτικών δυνάμεων. Εξάλλου οι απώλειες τουρκικών UAV σε Λιβύη και Συρία, το αποδεικνύουν. Παρά ταύτα, πρόκειται για απώλειες άνευ αίματος…
Οι ελληνικές δυνάμεις στην Θράκη και τα νησιά του Αιγαίου, απολαμβάνουν ικανής αντιαεροπορικής προστασίας, χάρη σε συστήματα υψηλής τακτικής ευκινησίας όπως τα Tor-M1, OSA-AK και ASRAD Hellas, αλλά και τα παλαιότερα πλην όμως αναβαθμισμένα Improved HAWK, που μπορούν να εντοπίσουν και να καταρρίψουν απειλές UAV. Το αυτό ισχύει με τις μεγάλες μονάδες επιφανείας του Στόλου, που διαθέτουν αντιαεροπορικούς πυραύλους Aspide και ESSM.
Όπως όμως αποδεικνύεται στην Συρία, τους Έλληνες επιτελείς πρέπει να απασχολεί σοβαρά η δυνητική υποβάθμιση των δυνατοτήτων αποκαλύψεως στόχων από την ελληνική αντιαεροπορική ασπίδα. Ο εχθρός διαθέτει σύγχρονα συστήματα Ηλεκτρονικού Πολέμου για ισχυρές παρεμβολές εξ αποστάσεως ενώ βρίσκεται προ της αποκτήσεως εξειδικευμένων αεροσκαφών Ηλεκτρονικού Πολέμου για την συνοδεία σύνθετων τακτικών σχηματισμών μαχητικών αεροσκαφών. Ως εκ τούτου, ο εχθρός διαθέτει ικανότητες αδρανοποιήσεως της αντιαεροπορικής αμύνης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται από πλευράς εκθέσεως των ελληνικών χερσαίων δυνάμεων σε αεροπορικές επιθέσεις. Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο, ακόμη και τακτικά UAV με χαμηλή ταχύτητα πτήσεως που επιχειρούν σε μέσα ύψη, μπορούν να αναλάβουν δράση, είτε για σκοπούς επιτηρήσεως ή και για προσβολές χερσαίων στόχων.
Συνοψίζοντας, ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος στον οποίο ο εχθρός έχει σημειώσει σοβαρή πρόοδο, ενισχύει τις επιχειρησιακές δυνατότητες ευπαθών οπλικών συστημάτων, όπως τα τακτικά συστήματα UAV, επιτρέποντάς τους να έχουν ρόλο. Θα πρέπει λοιπόν να θεωρείται δεδομένη από πλευράς εχθρού η ικανότητα εκτελέσεως αποστολών UAV υπό προϋποθέσεις, σε επιχειρήσεις εναντίον ικανών συμβατικών χερσαίων δυνάμεων.
