Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Τον περασμένο μήνα, ανανεώθηκε κατά ένα έτος, μέχρι τον Μάιο του 2024, η σύμβαση χρονομισθώσεως των δύο UAV τύπου Heron I που αξιοποιούν οι Ένοπλες Δυνάμεις. Όπως έγραψε ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ, η εξαγορά τους μετά την λήξη της χρονομισθώσεως, θεωρείται δεδομένη.
Στις 19 Ιουνίου μόλις, ανατέθηκε σύμβαση στην γαλλική Safran Electronics & Defense για την προμήθεια τεσσάρων Patroller στον Ελληνικό Στρατό.
Πέραν αυτών, ως γνωστόν από τις 4 Ιουλίου 2022 η αρμόδια επιτροπή της Βουλής έχει εγκρίνει το πρόγραμμα προμήθειας τριών MQ-9B SeaGuardian με δύο επίγειους σταθμούς ελέγχου, εκτιμώμενου κόστους 388 εκατ. €. Πρόκειται για ένα σύστημα σαφώς ανωτέρων επιδόσεων και δυνατοτήτων συγκριτικώς με το Heron I που εάν δεν αποφασιστεί η απόκτησή του μετά την λήξη της περιόδου χρονομισθώσεως, θα μπορούσε να το αντικαταστήσει.
Η 390 ΜΜΕΑ/Φ με την οποία επιχειρούν Heron I και ΠΗΓΑΣΟΣ ΙΙ, είναι μεν ενταγμένη στην δύναμη της Πολεμικής Αεροπορίας αλλά είναι διακλαδικής στελεχώσεως και λειτουργεί επ’ ωφελεία της 1ης Στρατιάς, του Αρχηγείου Τακτικής Αεροπορίας και του Αρχηγείου Στόλου. Ως γνωστόν, τα Patroller θα ενταχθούν στα 472 και 473 Τάγματα Επιτήρησης – Πληροφορικής (472, 473 ΤΕΠΠ) στην Περιοχή Ευθύνης της ΑΣΔΕΝ και του Δ΄ Σώματος Στρατού αντιστοίχως. Επομένως, τα δύο προγράμματα καλύπτουν τις απαιτήσεις των υψηλότερων κλιμακίων της ιεραρχίας. Δεδομένου ότι και τα MQ-9B SeaGuardian, εφόσον αποκτηθούν, θα προορίζονται να καλύψουν απαιτήσεις του ιδίου επιπέδου, είναι εμφανές ότι μέχρι σήμερα οι επιλογές των Γενικών Επιτελείων είναι στραμμένες στο Επιχειρησιακό επίπεδο, με UAV κατηγορίας Μέσου Υψομέτρου Μακράς Αυτονομίας (MALE), παρά στο Τακτικό.
Πέρα λοιπόν από τα μεγαλύτερης κατηγορίας MALE, προκύπτει φυσιολογικό το ερώτημα της καλύψεως των ευρυτέρων απαιτήσεων UAV σε Τακτικό επίπεδο, αφενός των Σχηματισμών και Μονάδων του Στρατού και των κυρίων μονάδων κρούσεως του Στόλου. Εκτός κάποιων μικρών προγραμμάτων που έχουν περισσότερο εμβαλωματικό χαρακτήρα επείγοντος, τίθεται ερώτημα κατά πόσο υπάρχουν ορισμένα βασικά στοιχεία “πολιτικής”, για μια οργανωμένη ανταπόκριση στρατιωτικής και πολιτικής ηγεσίας:
α) Υφίσταται Δόγμα Επιχειρήσεων UAV από πλευράς Ενόπλων Δυνάμεων;
β) Υφίσταται μελέτη προτάσεως προγράμματος Τακτικού UAV προς κάλυψη των προαναφερθέντων μεγάλων απαιτήσεων;
γ) Υφίσταται στρατηγική εγχωρίου αναπτύξεως Τακτικού UAV από την Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία;
Το τρίτο, είναι ίσως το μόνο ερώτημα στο οποίο μπορεί να γίνει κάποια εκτίμηση, βάσει της δραστηριότητος και προόδου που παρατηρούνται με βάση επίσημες ανακοινώσεις αλλά και πληροφορίες που προκύπτουν με ευκαιρίες όπως επί παραδείγματι η DEFEA 2023.
Είναι γνωστό ότι με πρωτοβουλία του τότε υπουργού Οικονομικών Χρήστου Σταϊκούρα, χρηματοδοτήθηκε το αναπτυξιακό πρόγραμμα ΑΡΧΥΤΑΣ της ΕΑΒ. Με έναρξη την 1η Σεπτεμβρίου 2021, από πλευράς προόδου, το ΑΡΧΥΤΑΣ αναμένεται να πετάξει το 2024. Εν τούτοις, η απουσία του ΥΠΕΘΑ από την πρώτη στιγμή εξαγγελίας του προγράμματος μέχρι τις μετέπειτα ενημερώσεις από τον υπουργό Οικονομικών αποκλειστικώς και χωρίς καμμία αναφορά σε στρατιωτικές εφαρμογές, δείχνει ότι οι Ένοπλες Δυνάμεις δεν ρωτήθηκαν για το τί θα ήθελαν από το συγκεκριμένο.
Οι πληροφορίες σε δεύτερο χρόνο για ανάπτυξη αμέσως μετά και μίας βελτιωμένης εκδόσεως, γνωστής ως ΑΡΧΥΤΑΣ Mk II, όπως μας την ονομάτισαν στην DEFEA 2023, δείχνουν ότι μάλλον η πολιτική ηγεσία προσανατολίστηκε αργότερα στην υιοθέτηση του UAV και από τις Ένοπλες Δυνάμεις. Εάν όλα εξελιχθούν απροβλημάτιστα στο πρόγραμμα, η “στρατιωτική” έκδοση ΑΡΧΥΤΑΣ Mk II θα πρέπει να αναμένεται ρεαλιστικά, από το 2025.
Το ΑΡΧΥΤΑΣ έχει εκπέτασμα πτερύγων 6,4 μέτρα, μήκος 3,5 μέτρα περίπου, βάρος τάξεως 200 κιλών, βάρος εξοπλισμού αποστολής μεταξύ 20-25 κιλών και η αυτονομία θα ανέρχεται σε 4 ώρες πτήσεως.
Άλλη παρουσία που αποκαλύφθηκε στην DEFEA 2023, είναι το AQUILA της UCANDRONE, μικρότερου μεγέθους. Με εκπέτασμα πτερύγων 2,64 μέτρα και μήκος 1,44 μέτρο, βάρος 13,6 κιλά, βάρος εξοπλισμού αποστολής 8,7 κιλά και αυτονομία περί τις 3 ώρες (160 λεπτά) πτήσεως, το AQUILA είναι ένα μικρό (mini) Τακτικό UAV που μπορεί να υιοθετηθεί σε ακόμη μεγαλύτερους αριθμούς από το κλιμάκιο Μονάδος ή και χαμηλότερο. Ως φθηνότερης κατασκευής, μπορεί να θεωρηθεί κατά μία έννοια και πιο “αναλώσιμο”, με βάση την επιχειρησιακή καθημερινότητα που έχει αποκαλυφθεί στον πόλεμο της Ουκρανίας.
ΑΡΧΥΤΑΣ και AQUILA, είναι ικανότητος καθέτου αποπροσγειώσεως (VTOL) κι από αυτή την άποψη διακρίνονται από αυξημένη τακτική ευελιξία, τόσο για μονάδες ξηράς όσο και πολεμικά πλοία.
Με βάση αυτές τις εξελίξεις, είναι εμφανές ότι οι απαιτήσεις των Ενόπλων Δυνάμεων σε Τακτικά UAV μπορούν να καλυφθούν με λύσεις που προσφέρει η Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία. Επόμενο ή παράλληλο βήμα που πρέπει να γίνει σε επίπεδο αποφάσεως για εγχώριες λύσεις, είναι η απαίτηση προμήθειας Αυτόνομων Πυρομαχικών (Loitering Munition) και όπως είδαμε στην DEFEA 2023, στο περίπτερο της INTRACOM Defense υπήρχε μοντέλο του ATTALUS, για την συγκεκριμένη κατηγορία.
Η αμερικανική σχέση και ο “ρομποτικός πόλεμος” της τουρκικής αεροπορίας
