Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Τον προσεχή Απρίλιο, πρόκειται να πραγματοποιηθεί η άσκηση ΗΝΙΟΧΟΣ 2019 της Πολεμικής Αεροπορίας, με ξένες συμμετοχές από τις ΗΠΑ (F-16), Ισραήλ (F-16) και Ιταλία (F-35 και Tornado). Η “επαφή” για πρώτη φορά των Ελλήνων με το F-35, στο πλαίσιο μιας τέτοιας ασκήσεως, έστω και σε “αποστειρωμένη” μορφή, εξάπτει το ενδιαφέρον και την φαντασία. Ωστόσο, σε ένα τέτοιο “διεθνές περιβάλλον”, περίπου κανείς και πολύ περισσότερο ο οικοδεσπότης, δεν έχει πρόθεση αποκαλύψεως των μυστικών του, δηλαδή των ειδικών αεροπορικών τακτικών που εξελίσσει, προκειμένου να αντιμετωπίσει καλύτερα τις προκλήσεις με τις οποίες βρίσκεται αυτός αντιμέτωπος. Και αν Αμερικανοί, Ισραηλινού και Ιταλοί κατά κανόνα ρίχνουν “σίδερα” σε υπανάπτυκτους αντιπάλους, οι Έλληνες αεροπόροι εκπαιδεύονται και προετοιμάζονται για να αντιμετωπίσουν έναν ισχυρό και εξελιγμένο αντίπαλο με παρεμφερείς ικανότητες.
Τα “μυστικά” της, η Πολεμική Αεροπορία τα εξελίσσει μέσω του Σχολείου Όπλων Τακτικής και τα δοκιμάζει κατά κανόνα στην εθνική άσκηση ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ, που έχει και διακλαδική μορφή. Μακριά από τον εχθρό, στο Ιόνιο, πραγματοποιούνται ειδικές ασκήσεις και ακονίζονται απαιτητικές τακτικές. Ωστόσο, ο εχθρός δείχνει ότι δεν στηρίζεται μόνο σε τακτικές με την συμμετοχή των “τυπικών” εναερίων μέσων αλλά αναπτύσσει και το οπλοστάσιό του, αποκτώντας νέα μέσα που εμπίπτουν στην κατηγορία των “πολλαπλασιαστών δυνάμεως”.
Τυπικό παράδειγμα αναλόγου προγράμματος που έχει δρομολογηθεί για την Τουρκική Αεροπορία, είναι αυτό της Αεροπορικής Πλατφόρμας Ικανότητος Ηλεκτρονικής Υποστηρίξεως & Ηλεκτρονικής Επιθέσεως εξ Αποστάσεως (HAVASOJ). Το πρόγραμμα αφορά 4 αεροσκάφη Global 6000 της Bombardier, ειδικά τροποποιημένα με εξοπλισμό αποστολής Ηλεκτρονικού Πολέμου (EW) που θα μπορεί με ισχυρές παρεμβολές (jamming) να παρεμβάλει ραντάρ αεράμυνας.
Τέτοια αεροσκάφη, προορίζονται να “ανοίξουν τον δρόμο” μέσα σε ένα ισχυρό δίκτυο αεράμυνας, για τα αεροσκάφη κρούσεως που θα επιδιώξουν την καταστροφή της αντιαεροπορικής αμύνης και την προσβολή τακτικών στόχων. Χάρη σε αυτά, η Τουρκική Αεροπορία θα επιτύχει την απόλυτη μεγιστοποίηση της αξιοποιήσεως των μαχητικών F-35, δεδομένου ότι όχι μόνο οι σταθμοί ραντάρ θα τα εντοπίζουν σε πολύ μικρότερες αποστάσεις, λόγω των χαρακτηριστικών stealth, αλλά μέσω των παρεμβολών “θορύβου”, η απόδοση των ραντάρ θα υποβαθμίζεται καίρια. Στις 15 Μαρτίου 2019 αφίχθησαν στις εγκαταστάσεις της Τurkish Aerospace τα πρώτα δύο αεροσκάφη του τύπου Global 6000 και ενημέρωση για την προϊστορία του προγράμματος και την εξέλιξή του παρέχεται στην ετήσια έκδοση του ΔΟΥΡΕΙΟΥ ΙΠΠΟΥ ALMANAC 2017-2018.
Η Τουρκία όμως ενισχύει και τις ικανότητες συλλογής πληροφοριών από την παρακολούθηση και καταγραφή με ηλεκτρονικά μέσα των εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Οι Πληροφορίες Σημάτων (SIGINT) περιλαμβάνουν παρακολούθηση των ηλεκτρονικών εκπομπών (ELINT) και των Επικοινωνιών (COMINT) από τις οποίες “διαβάζει” κανείς τον τρόπο διεξαγωγής ασκήσεων, εξάγοντας συμπεράσματα για τις εφαρμοζόμενες τακτικές αλλά και τις επιχειρησιακές δυνατότητες των μονάδων.
Στις 9 Φεβρουαρίου 2019, αποκαλύφθηκε στην διάρκεια της σχετικής τελετής καθελκύσεως, το “μυστηριώδες” Πλοίο Δοκιμών & Αξιολογήσεως UFUK (A591), το οποίο προγραμματίζεται να ενταχθεί σε υπηρεσία τον Ιούλιο του 2020. Πρόκειται για ένα πλοίο “κατασκοπείας”, που όπως φαίνεται θα αντικαταστήσει τα παλαιότερα ÇEŞME (A-599) και ÇANDARLI (A588) του Τουρκικού Ναυτικού.
Το UFUK μπορεί να επιχειρεί με πλήρωμα του ναυτικού ωστόσο, η επιχειρησιακή του αξιοποίηση γίνεται από την Τουρκική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΜΙΤ) δεδομένου ότι το 2012 η Διοίκηση Ηλεκτρονικών Συστημάτων, αρμόδια για αποστολές EW, υπήχθη από το Γενικό Επιτελείο Ενόπλων Δυνάμεων στην ΜΙΤ. Φυσιολογικώς, στο πλοίο θα εγκατασταθεί η “τελευταία λέξη” της τεχνολογίας, σε συστήματα ηλεκτρονικής παρακολουθήσεως.
Η παρουσία των τουρκικών πλοίων συλλογής ηλεκτρονικών πληροφοριών είναι σχεδόν καθημερινή στο Αιγαίο, ιδίως στις περιόδους γυμνασίων. Η λήψη μέτρων “προστασίας”, στηρίζεται περίπου στην αυστηρή τήρηση κανόνων και πρακτικών που καθορίζονται αλλά στην ρουτίνα τις καθημερινότητος πολλές φορές αυτά παραβιάζονται. Ιδίως δε στις αεροπορικές ασκήσεις, η χρήση ασφαλών επικοινωνιών μεταξύ των αεροπορικών μέσων και του Εθνικού Κέντρου Αεροπορικών Επιχειρήσεων, είναι κρίσιμης σημασίας.
Πάντως εάν το UFUK μπορεί να πλεύσει στο Ιόνιο και να προβεί στο έργο του, ιδίως στις εθνικώς ευαίσθητες περιπτώσεις ασκήσεων της Πολεμικής Αεροπορίας, η ηγεσία πρέπει να μεριμνήσει περισσότερο για την λήψη μέτρων. Όχι μόνο προστασίας, που δεν μπορεί παρά να είναι παθητικά, αλλά και ενισχύσεως των μέσων που μπορούν να προσφέρουν ανάλογο έργο.
- Τα περίφημα “πρωθυπουργικά” αεροπλάνα Embraer, που κάποτε λεγόταν με ελαφρότητα ότι θα πωληθούν, μήπως θα ήταν καλύτερο να αξιοποιηθούν για τους σκοπούς κάποιου προγράμματος τροποποιήσεως σε αεροσκάφη EW;
- Γιατί στο πρόγραμμα αναβαθμίσεως των Ρ-3Β δεν επιδείχθηκε ενδιαφέρον ώστε να αποκτήσουν ενισχυμένη ικανότητα EW; Μήπως επειδή δεν υπήρξε καμμία διακλαδική αντίληψη;
- Τί μπορούμε να πράξουμε με τα υφιστάμενα ΑΣΕΠΕ EMB-145H, στο πλαίσιο ενός προγράμματος αναβαθμίσεως;
Η Πολεμική Αεροπορία πρέπει να ασχοληθεί πιο σοβαρά με τον EW. Ακόμη και αν τα διαθέσιμα κονδύλια είναι περιορισμένα, πάντα μπορεί να εφαρμοσθεί κάποιο πρόγραμμα που θα υλοποιηθεί σταδιακώς, ώστε να διαιρεθεί το κόστος σε βάθος χρόνου. Όταν όμως τα αναβαθμισμένα F-4E δεν διαθέτουν ηλεκτρονικό σύστημα αυτοπροστασίας, μόλις πρόσφατα επιλύθηκε το ζήτημα με το ASPIS II των F-16, τα μελλοντικά F-16V δεν ξέρουμε αν θα καλύπτονται με το υφιστάμενο σύστημα και για τις ανάγκες του ΗΝΙΟΧΟΥ δανειζόμαστε από το ΝΑΤΟ ειδικά ατρακτίδια προσομοιώσεως ηλεκτρονικών παρεμβολών, η ηγεσία, διαχρονικώς, δείχνει ότι ο EW δεν είναι το “δυνατό της σημείο”.
