Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στις 26 Ιανουαρίου, η Υπηρεσία Άμυνας Ασφαλείας και Συνεργασίας (DSCA) του Υπουργείου Αμύνης των ΗΠΑ ανακοίνωσε την έγκριση από το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ της πιθανής Στρατιωτικής Πωλήσεως Αλλοδαπής (FMS) στην Ελλάδα ως 40 μαχητικών F-35A και σχετικού εξοπλισμού, εκτιμώμενου δυνητικού κόστους 8,6 δισ. $.
Το ενδιαφέρον στοιχείο με την ανακοίνωση, είναι ότι επιβεβαιώνεται ότι η ελληνική πλευρά έχει ζητήσει αντισταθμιστικά από την κατασκευάστρια εταιρεία, ανεξαρτήτως του ότι όπως είχε γράψει ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ, απορρίφθηκε η πρόταση της Lockheed Martin για ανάθεση και συμφωνίας Ασφαλείας Εφοδιασμού και Πληροφοριών (Security of Supply and Information) ύψους 600-800 εκατ. $ κατ’ εκτίμηση. Έτσι, στην ενημέρωση της DSCA αναφέρεται συγκεκριμένα: «Ο αγοραστής, τυπικώς ζητεί αντισταθμιστικά. Οποιαδήποτε συμφωνία αντισταθμιστικών (offsets) θα προσδιοριστεί σε διαπραγματεύσεις μεταξύ αγοραστή και του αναδόχου».
Για το ελληνικό αίτημα προς την Lockheed Martin, είχε μιλήσει ο τότε ΥΕΘΑ Νίκος Παναγιωτόπουλος, απαντώντας στις 7 Απριλίου 2023 σε σχετική ερώτηση κοινοβουλευτικού ελέγχου. Προς τούτο, ο ΥΕΘΑ είχε ζητήσει από την ΓΔΑΕΕ και αυτή είχε αποστείλει την προηγουμένη (6 Απριλίου 2023) επιστολή στην αμερικανική εταιρεία, με την οποία μεταξύ άλλων την καλούσε να προσδιορίσουν από κοινού όρους συμμετοχής ελληνικών εταιρειών.
Προκύπτει έτσι το ερώτημα, για ποιον λόγο οι ελληνικές κυβερνήσεις σε άλλες πρόσφατες συμβάσεις προμήθειας αμυντικού υλικού που ανέθεσαν προσφάτως, δεν ζήτησαν το ίδιο, με αποτέλεσμα να μην εξασφαλισθεί καμμία παροχή αντισταθμιστικών. Τέτοιες περιπτώσεις, είναι ενδεικτικώς η προμήθεια των ελικοπτέρων MH-60R όσο και η πρόσφατη ενημέρωση εγκρίσεως για προμήθεια μέχρι 35 ελικοπτέρων UH-60M, αμφότερα από την Lockheed Martin.
Στην επίσημη έγκριση των MH-60R όσο και στην αντίστοιχη για τα UH-60M αναφερόταν συγκεκριμένα η τυποποιημένη φράση: «Δεν υφίστανται γνωστές συμφωνίες αντισταθμιστικών, σχετικών με αυτήν την πιθανή πώληση».
Εκ των ανωτέρω, το εύλογο ερώτημα είναι, με ποια κριτήρια κάθε φορά το Ελληνικό Δημόσιο ζητεί ή όχι στην σύναψη συμβάσεων, να περιληφθεί πρόνοια εμπλοκής ελληνικών εταιρειών σε κατασκευαστικό έργο ή αντισταθμιστικά στην μορφή συγκεκριμένων παροχών προς τον επιχειρησιακό φορέα. Ο ενδιαφερόμενος επιχειρησιακός φορέας, έχει πάγια εντολή να επιδιώκει την συμπερίληψη αντισταθμιστικών προς όφελος της υπηρεσίας και να το διατυπώνει ρητώς σε κάθε μελέτη προγράμματος; Ο ΥΕΘΑ και η ΓΔΑΕΕ, εφαρμόζουν τυποποιημένες διαδικασίες που απορρέουν από θεσμικά κείμενα όπως η Εθνική Αμυντική Βιομηχανική Στρατηγική ή πράττουν ανά περίπτωση και κατ’ εξαίρεση; Τέλος, είναι δόκιμο και πόσο εξυπηρετεί τα συμφέροντα του Ελληνικού Δημοσίου, η πρακτική πρώτα να αποφασίζεται η απευθείας ανάθεση προγράμματος σε ανάδοχο και μετά, χωρίς κανένα περιβάλλον ανταγωνισμού, να ζητείται από αυτόν συμφωνία αντισταθμιστικών;
Τέλος, πρέπει να επισημανθεί ότι σε τέτοιες περιπτώσεις προμήθειας μειζόνων οπλικών συστημάτων, πέραν του κατασκευαστή, υπάρχουν και άλλες μεγάλες εταιρείες που εμπλέκονται, όπως οι εταιρείες κατασκευής κινητήρων. Τόσο στις προμήθειες μαχητικών όσο και ελικοπτέρων των τελευταίων ετών, η ελληνική πλευρά δεν ζητεί αντισταθμιστικά ούτε από τους κατασκευαστές των κινητήρων.
ΥΕΘΑ στην Βουλή για SSI F-35 και 8% έργο εγχώριας συμμετοχής στα SPIKE NLOS
Το πλήρες κείμενο της ενημερώσεως της DSCA για τα F-35A, έχει ως εξής:
ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ, 26 Ιανουαρίου 2024 – Το Υπουργείο Εξωτερικών αποφάσισε την έγκριση πιθανής Στρατιωτικής Πωλήσεως Αλλοδαπής στην ελληνική κυβέρνηση αεροσκαφών F-35 Διακλαδικού Μαχητικού Κρούσεως Συμβατικής Απογειώσεως και Προσγειώσεως (CTOL) και σχετικού εξοπλισμού εκτιμώμενου κόστους 8,6 δισ. $. H Υπηρεσία Άμυνας Ασφαλείας και Συνεργασίας παρέδωσε σήμερα στο Κονγκρέσο την απαιτούμενη πιστοποίηση ειδοποιήσεως αυτής της πιθανής πωλήσεως.
Η ελληνική κυβέρνηση αιτήθηκε την αγορά ως και σαράντα (40) αεροσκαφών F-35 JSF Συμβατικής Απογείωσης και Προσγείωσης (CTOL) και σαράντα δύο (42) κινητήρων Pratt & Whitney F135-PW-100 (40 εγκατεστημένοι, 2 εφεδρικοί). Περιλαμβάνονται επίσης Φορτωτές Μονής Κλείδας AN/PYQ-10, ενσωματωμένες συσκευές ασφαλούς επικοινωνίας KGV-135A, πυροτεχνικές συσκευές (CAD/PAD), φυσίγγια ωθήσεως, αερόφυλλα και θερμοβολίδες, Εξομοιωτές Πλήρους Αποστολής και εκπαιδευτικά συστήματα, συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου και υποστήριξη Εργαστηριακού Επαναπρογραμματισμού, συστήματα διαχειρίσεως και υποστηρίξεως εφοδιασμού, συστήματα εντοπισμού, ιχνηλατήσεως και στοχεύσεως απειλών, Υποστήριξη Εφοδιασμού Αναδόχου (CLS), διαβαθμισμένο λογισμικό και υποστήριξη αναπτύξεως, παραδόσεως και ολοκληρώσεως λογισμικού, υποστήριξη μεταφοράς, διεκπεραιώσεως και ανεφοδιασμού, εμπορευματοκιβώτια όπλων, υποστήριξη και εξοπλισμός υποστηρίξεως αεροσκαφών και πυρομαχικών, εξοπλισμός, ολοκλήρωση και υποστήριξη δοκιμών, υποστήριξη προγράμματος βελτιώσεως εξαρτημάτων κινητήρα αεροσκάφους (CIP), ασφαλείς επικοινωνίες, πλοήγηση ακριβείας και κρυπτογραφικά συστήματα και εξοπλισμός, εξοπλισμός Αναγνώρισης Φίλου ή Εχθρού (IFF), ανταλλακτικά και απάρτια επισκευών, υποστήριξη αναλωσίμων, παρελκομένων, επισκευών και επιστροφών, υποστήριξη μικρών τροποποιήσεων, συντηρήσεως και υποστήριξη συντηρήσεως, εξοπλισμός εκπαιδεύσεως και εκπαιδεύσεως προσωπικού, διαβαθμισμένες και μη διαβαθμισμένες εκδόσεις και τεχνικά έγγραφα, εγγυήσεις, υπηρεσίες μηχανικής, τεχνικής και εφοδιαστικής υποστηρίξεως, μελέτες και έρευνες της κυβέρνησης των ΗΠΑ και άλλα συναφή στοιχεία υποστηρίξεως εφοδιασμού και προγράμματος. Το εκτιμώμενο συνολικό κόστος είναι 8,6 δισ. $.
Η προτεινόμενο πώληση θα υποστηρίξει στόχους εξωτερικής πολιτικής και εθνικής ασφαλείας των Ηνωμένων Πολιτειών, βελτιώνοντας τις αεροπορικές ικανότητες και την διαλειτουργικότητα ενός Συμμάχου του ΝΑΤΟ που αποτελεί δύναμη πολιτικής και οικονομικής σταθερότητος στην Ευρώπη.
Η προτεινόμενη πώληση θα επιτρέψει στην Ελλάδα να εκσυγχρονίσει την αεροπορίας της και να βελτιώσει την ικανότητα της Ελλάδας να φροντίζει για την άμυνα του εναερίου χώρου της, να συμβάλει στις αποστολές του ΝΑΤΟ για την διατήρηση της περιφερειακής ασφαλείας και την άμυνα Συμμάχων του ΝΑΤΟ και θα διατηρήσει την διαλειτουργικότητα με δυνάμεις των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Το F-35 θα αντισταθμίσει την αυξανόμενη παλαιότητα άλλων αεροσκαφών της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας, όπως τα F-4 και Mirage 2000. Η Ελλάδα δεν θα δυσκολευτεί να απορροφήσει αυτά τα είδη και υπηρεσίες στις ένοπλες δυνάμεις της.
Η προτεινόμενη πώληση αυτού του εξοπλισμού και υποστηρίξεως δεν θα μεταβάλει το βασικό στρατιωτικό ισοζύγιο στην περιοχή.
Οι κύριοι ανάδοχοι θα είναι η Lockheed Martin Aeronautics Company, στο Φορτ Ουόρθ του Τέξας και η Pratt & Whitney Στρατιωτικοί Κινητήρες, Ηστ Χάρτφορντ του Κονέκτικατ. Ο αγοραστής, τυπικώς ζητεί αντισταθμιστικά. Οποιαδήποτε συμφωνία αντισταθμιστικών (offsets) θα προσδιοριστεί σε διαπραγματεύσεις μεταξύ αγοραστή και του αναδόχου.
Υλοποίηση αυτής της προτεινόμενης πωλήσεως δεν θα απαιτήσει την τοποθέτηση οποιωνδήποτε πρόσθετων εκπροσώπων της κυβερνήσεως των ΗΠΑ ή αναδόχου στην Ελλάδα.
Δεν θα υπάρξει αρνητικός αντίκτυπος στην ετοιμότητα άμυνας των ΗΠΑ, ως εκ της προτεινόμενης πωλήσεως.
Η περιγραφή και αξία σε δολάριο είναι για την υψηλότερη εκτιμώμενη ποσότητα και η αξία σε δολάριο βασίζεται στις αρχικές απαιτήσεις. Η πραγματική αξία σε δολάριο θα μειωθεί αναλόγως των τελικών απαιτήσεων, διαθέσιμου προϋπολογισμού και υπογεγραμμένων συμφωνιών πωλήσεως, εφόσον και όταν ολοκληρωθούν.
Όλες οι ερωτήσεις που αφορούν αυτή την προτεινόμενη Στρατιωτική Πώληση Εξωτερικού θα απευθύνονται στο Γραφείο Πολιτικοστρατιωτικών Θεμάτων, Θεμάτων Κονγκρέσου και Δημοσίου, του Υπουργείου Εξωτερικών.
