Η αντεπίθεση της MBDA στα αντιαρματικά όπλα και οι συνεργασίες με την Ελλάδα
Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία και συγκεκριμένα ο πολυεθνικός κολοσσός MBDA, προσπαθεί πλέον να κερδίσει μερίδιο από την αγορά των σύγχρονων αντιαρματικών πυραύλων, κυρίως Πεζικού, έναν τομέα όπου διεθνώς κυριαρχεί η ισραηλινή οικογένεια Spike. Η διείσδυση των Ισραηλινών στην Ευρώπη ειδικά είναι εντυπωσιακή και υψηλού κύρους, δεδομένου ότι οι πλείστοι επιχειρησιακοί χρήστες ανήκουν σε κράτη μέλη του ΝΑΤΟ. Με καθυστέρηση, η MBDA έχει περάσει στην αντεπίθεση και χάρη στις διαφορετικές επιχειρησιακές απαιτήσεις που εκφράζονται στα “εθνικά” παρακλάδια της, προσφέρει πλέον τα πρώτα αντιπροσωπευτικά όπλα.
H ανάπτυξη της οικογενείας πυραύλων Spike από την ισραηλινή Rafael, ανάγεται στην δεκαετία του 1970, όταν αποφασίστηκε η σταδιακή κάλυψη των αντιαρματικών όπλων εγχωρίως. Από το 2007, έχει εμφανιστεί η 4η γενιά όπλων της οικογενείας, που περιλαμβάνει όπλα από το φορητό εκ του ώμου εκτοξευόμενο Spike SR μέχρι το μεγάλο SPIKE NLOS που πλέον έχει βεληνεκές 50 χλμ.! Τα βασικά σύγχρονα χαρακτηριστικά των όπλων αναπτύχθηκαν στην δεκαετία του 1990, περίοδος κατά την οποία άρχισε η μεγάλη εμπορική επιτυχία.
Στην Ευρώπη, ήδη από το 1997 είχε δημιουργηθεί η Κοινοπραξία EuroSpike μεταξύ Rafael Ltd, Diehl Munitionssysteme GmbH (DMS) και Rheinmetall Defence Electronics GmbH (RDE), για την εμπορική προώθηση και την δημιουργία εφοδιαστικής υποδομής. Το 2004 πλέον, τα τρία μέρη (20%, 40%, 40% αντιστοίχως) ίδρυσαν την EuroSpike GmbH, που λειτούργησε ως κύριος ανάδοχος της τότε οικογενείας EuroSpike (Spike MR, LR, ER) για πωλήσεις σε χώρες της Ευρώπης. Το 2008, ακολούθησε ανάθεση συμβάσεως από την Γερμανία, για την προμήθεια των πρώτων πυραύλων. Σήμερα, η Ευρώπη έχει “πλημμυρίσει” στην κυριολεξία από την οικογένεια Spike, με 23 χώρες να τα έχουν προμηθευτεί (Βέλγιο, Βουλγαρία, Γερμανία, Δανία, Ελλάδα, Ελβετία, Εσθονία, Ιταλία, Ισπανία, Κροατία, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Μεγάλη Βρετανία, Ολλανδία, Ουγγαρία, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Τσεχία, Φινλανδία).
Η MBDA άρχισε να σχεδιάζει την ανάπτυξη αναλόγων όπλων, στην μορφή “οικογενείας”, στα τέλη της δεκαετίας του 2000, δηλαδή με χαρακτηριστική καθυστέρηση. Η MBDA France παρουσίασε τo “Όραμα Αντιλήψεως” το 2010. Το πρώτο δείγμα, η ανάπτυξη του οποίου ξεκίνησε το 2009, ήταν ο Πύραυλος Μέσου Βεληνεκούς (MPP) που προοριζόταν να αντικαταστήσει τα MILAN, FGM-148 Javelin και φυσικά Spike. To 2013, κατόπιν διαγωνιστικής διαδικασίας έναντι του αμερικανικού FGM-148 Javelin και του Spike, ανατέθηκε σύμβαση στην MBDA France για τον Γαλλικό Στρατό. Οι παραδόσεις ξεκίνησαν το 2017 και μέχρι το 2025 προβλέπεται η παράδοση 400 συστημάτων με περίπου 3.000 πυραύλους.
Σήμερα το όπλο είναι γνωστό ως Akeron MP. Με διάμετρο 140 mm, βάρος 11 κιλών εντός περιλήπτη, έχει διατρητική ικανότητα 1.000 mm Ελατού Ομογενούς Χάλυβα (RHA) ενώ το βεληνεκές ανέρχεται σε 5.000 μέτρα. Το όπλο αντιστοιχεί στο Spike LR 2 διαμέτρου 130 mm και βεληνεκούς 5.500 μέτρων.
Χαρακτηριζόμενος ως 5ης γενιάς, ο πύραυλος κατευθύνεται με τρεις διαμορφώσεις: Fire and Forget, με ανάμειξη του σκοπευτή (Man In The Loop) μέσω ζεύξης δεδομένων οπτικής ίνας και Εγκλωβισμού μετά την Εκτόξευση (LOAL) για εμπλοκές εκτός γραμμής θέας (NLOS) με κατάδειξη στόχου από άλλον παρατηρητή.
Προκειμένου να διευρυνθεί η οικογένεια και το φάσμα καλύψεως απαιτήσεων, υπό ανάπτυξη βρίσκεται η από αέρος εκτοξευόμενη έκδοση μεγάλου βεληνεκούς Akeron LP. Το βάρος ανέρχεται σε 30-40 κιλά και η επίδοση βεληνεκούς θα κυμαίνεται μεταξύ 8-20 χλμ. με χρήση ζεύξης δεδομένων RF ενώ η κατεύθυνση διευκολύνεται από αλγορίθμους επεξεργασίας εικόνας, αρχές Τεχνητής Νοημοσύνης και σύντηξη δεδομένων.
60 οχήματα Enok AB για εποχούμενα στοιχεία SPIKE LR2 της Εθνικής Φρουράς
Στο μεταξύ, η MBDA Deutschland GmbH προσέθεσε ένα νέο, μικρότερο μέλος στην οικογένεια. To Enforcer είναι ελαφρύ αντιαρματικό, βολής Fire and Forget, αφού ο σκοπευτής εγκλωβίζει τον στόχο πριν την βολή (LOBL) επιτρέποντάς του να καλυφθεί, καθώς δεν απαιτείται από αυτόν να διατηρεί οπτική επαφή με τον στόχο. Ο πύραυλος διαμέτρου 89 mm είναι βάρους μικρότερου των 7 κιλών, με το συνολικό βάρος συμπεριλαμβανομένου εκτοξευτού και σκοπευτικού (2 κιλά), να κυμαίνεται κάτω των 12 κιλών. Αν και δεν αναφέρεται, το βάρος της πολεμικής κεφαλής υπολογίζεται σε 1 κιλό. Το βεληνεκές ανέρχεται σε 2.000 μέτρα. Ο πύραυλος συνδυάζει αισθητήρες, υπέρυθρο και τηλεοράσεως, που δύναται να επιλέγει ο σκοπευτής, όπως και μεταξύ μεθόδων εκτονώσεως του εκρηκτικού γεμίσματος. Αυτά τα χαρακτηριστικά προσδίδουν αυξημένη επιχειρησιακή ευελιξία, την οποία ενισχύει η ικανότητα βολής εντός περιορισμένων χώρων.
Το όπλο προορίζεται για χρήση εναντίον ελαφρών τεθωρακισμένων οχημάτων σε στάση ή εν κινήσει, εναντίον στόχων υπό κάλυψη και προσφέρεται για χρήση σε αγώνα εντός κατοικημένων τόπων. Ο κατασκευαστής αναφέρει ότι η τμηματική σχεδίαση, επιτρέπει εύρος μελλοντικών δυνητικών επιλογών εξελίξεως, μεταξύ των οποίων ποικιλίας πυρομαχικών για χρήση εναντίον χερσαίων, εναερίων και ναυτικών στόχων.
Στις 20 Δεκεμβρίου 2019 το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Γραφείο Εξοπλισμού, Πληροφοριών Τεχνολογίας και Υποστηρίξεως Εν Υπηρεσία Ενόπλων Δυνάμεων (BAAINBw) ανέθεσε σύμβαση στην MBDA Deutschland GmbH για την προμήθεια πυραύλων Enforcer στις Bundeswehr, μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας αξιολογήσεως, που αφορούσε απαίτηση για ένα όπλο της κατηγορίας με δραστικό βεληνεκές άνω των 1.800 μέτρων (απαίτηση ‘Leichtes Wirkmittel 1800+’). Στα μικρά κλιμάκια μονάδων Πεζικού, ο Enforcer θα συμπληρώσει τον φορητό αντιαρματικό εκτοξευτή Wirkmittel 90 (RGW 90) μη κατευθυνόμενων βλημάτων, μικρού βεληνεκούς.
Το όπλο, αναφέρεται ότι παραγγέλθηκε για τις Ειδικές Δυνάμεις (KSK), που ήταν και ο επιχειρησιακός φορέας ο οποίος εξέφρασε την σχετική επιχειρησιακή απαίτηση για την ανάπτυξή του. Στα τέλη του 2023 βρισκόταν σε εξέλιξη η φάση τελικής πιστοποιήσεως, ούτως ώστε να αρχίσουν οι παραδόσεις το 2024. Δημοσιεύματα αναφέρουν ότι η παραγγελθείσα ποσότητα δεν ξεπερνά τα 3.000 όπλα και σε υπηρεσιακή ταξινόμηση θα αναφέρεται ως Wirkmittel 1800+. Ο τυποποιημένος φόρτος μεταφοράς από οπλίτη, ανέρχεται σε 20 κιλά και αφορά δύο πυραύλους με το σκοπευτικό.
O Enforcer αντιστοιχεί στον Spike SR, βάρους 9,6 κιλών και βεληνεκούς 1.500 μέτρων. Ο καθορισμός της απαιτήσεως ‘Leichtes Wirkmittel 1800+’ στην γερμανική διαδικασία, πρέπει να θεωρείται ότι υπέκρυπτε σκοπιμότητα αποκλεισμού του ισραηλινού όπλου.
Την σημασία για την συμπλήρωση του χαρτοφυλακίου της σε αντιαρματικά πυραυλικά συστήματα, σημείωσε ο διευθύνων σύμβουλος της MBDA Έρικ Μπερανζέρ: «Με την προσθήκη του εκ του ώμου εκτοξευόμενου Enforcer, η MBDA έχει ξεκινήσει πλέον σταθερά την πλήρη ανανέωση της οικογένειας των όπλων εμπλοκής πεδίου μάχης που ξεκίνησε με τα Brimstone 3 και MMP, έναν πύραυλο Μέσου Βεληνεκούς που εισήχθη πέρυσι στον Γαλλικό Στρατό. Οι Enforcer, MMP και Brimstone αποτελούν πλέον τον πυρήνα ενός χαρτοφυλακίου που ελπίζουμε ότι θα γνωρίσει πολλές περαιτέρω εξελίξεις».
Τον Φεβρουάριο του 2024 εξάλλου, έγινε γνωστή η υπογραφή της πρώτης εξαγωγικής συμβάσεως για το όπλο, σε μη κατονομαζόμενο πελάτη. Αναφέρθηκε πάντως ότι τα όπλα συνοδεύονται από το σύστημα σκοπεύσεως Dynahawk Hensoldt, την ίδια διαμόρφωση δηλαδή σε γερμανική υπηρεσία.
Στις 15 Μαρτίου τέλος, σημειώθηκε μια πολύ σημαντική εξέλιξη, δεδομένου ότι ανακοινώθηκε η έγκριση της προτάσεως Εκστρατείας Επαυξήσεως Παραγωγής Enforcer (EPIC) από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο της Πράξης Υποστηρίξεως Παραγωγής Πυρομαχικών (ASAP). Η πρόταση είχε κατατεθεί από την MBDA Deutschland GmbH και τις θυγατρικές της BAYERN-CHEMIE GMBH και TDW GMBH και κέρδισε επιδότηση ύψους 10 εκατ. € που θα χρησιμοποιηθεί για την ενίσχυση των εταιρικών υποδομών παραγωγής στο Σρομπενχάουζεν της Γερμανίας και των θυγατρικών της.
Ο Μπερανζέρ, δήλωσε σχετικώς με την εξέλιξη: «Το έργο EPIC της ASAP, είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να αυξηθεί η παραγωγή πυραύλων Enforcer, καθιστώντας την πιο ανθεκτική και ταχύτερη. Η σειριακή παραγωγή του Enforcer βρίσκεται πλέον σε καλό δρόμο και οι πρώτες παραδόσεις στις Γερμανικές Ένοπλες Δυνάμεις θα ακολουθήσουν εφέτος. Επίσης έχει συναφθεί σύμβαση εξαγωγής. Αυξάνουμε την παραγωγή πυραύλων Enforcer για να καλύψουμε τη ζήτηση των πελατών για τα επόμενα χρόνια».
H MBDA έχει εξασφαλίσει ήδη τις πρώτες παραγγελίες και για το Akeron MP, που έχει επιλεγεί από Λουξεμβούργο και Βέλγιο ενώ διεξάγονται διαπραγματεύσεις και με άλλους πελάτες, σε Ευρώπη και Ασία. Στο πλαίσιο όμως μιας επιθετικότερης πολιτικής, προσπαθεί να δημιουργήσει ελκυστικότερο περιβάλλον με την ανάπτυξη συνεργασιών.
Το 2023 υπεγράφη συμφωνία πλαίσιο μεταξύ Γαλλίας και Σουηδίας, για κοινές μελέτες, προμήθειες και περαιτέρω εξέλιξη του Akeron MP προς κάλυψη μελλοντικών αναγκών. Ο γαλλικός πύραυλος επιλέχθηκε να υιοθετηθεί από τον Σουηδικό Στρατό ως RBS 58, που θα αντικαταστήσει τον αντιαρματικό πύραυλο RBS 56 BILL, βρίσκοντας την Saab να συνεργάζεται με την MBDA France.
Στο στόχαστρο πιθανών νέων πελατών, είχαν τεθεί από τους Γάλλους η Ελλάδα και η Κύπρος.
To Akeron MP προωθήθηκε στην Κύπρο, με την οποία αναπτύχθηκε συνεργασία μέσω της στοιχειώδους συμμετοχής της στο έργο Έρευνας & Ανάπτυξης LynkEUs που εξελίσσεται στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Βιομηχανικής Ανάπτυξης (EDIDP). Με το LynkEUs η MBDA επιδιώκει να αναδείξει το σύστημα συνολικώς και ιδίως την ανοικτή αρχιτεκτονική του στην σύνδεση αισθητήρων και σκοπευτού, ώστε να αναπτυχθούν περαιτέρω συνεργασίες, όπως αυτή με την Σουηδία. Εν τούτοις, η Κύπρος επέλεξε στην αξιολόγησή της το Spike LR 2.
Σε παρόμοιο πλαίσιο, στις 6 Φεβρουαρίου 2024 η MBDA France υπέγραψε συμφωνίες συνεργασίας με δύο ελληνικές εταιρείες, για την ανάπτυξη συστημάτων σχετικών με τον Akeron MP. Η μεν Miltech Hellas ανέλαβε να αναπτύξει έναν εκτοξευτή του πυραύλου που θα προσαρμόζεται σε πυργίσκους τεθωρακισμένων οχημάτων ενώ η Altus LSA θα αναπτύξει μια σειρά τακτικών drone, αρχής γενομένης από το Atlas 8/H, που θα φέρουν ως οπλισμό πυραύλους Akeron MP. Το συγκεκριμένο οπλικό σύστημα θα ονομάζεται Kerveros, όπως ανέλυσε ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ ενώ μελλοντικώς θα μπορεί να ολοκληρωθεί και το Akeron LP.
Κατά την MBDA France, «στόχος όλων αυτών των έργων και συμβάσεων είναι η ενίσχυση των δεσμών μεταξύ της MBDA και της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανικής Βάσεως». Επιδιώκεται επομένως να προσδοθεί ελληνική προστιθέμενη αξία σε τυχόν προμήθεια του Akeron MP από τον Ελληνικό Στρατό, απολαμβάνοντας συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι προτάσεως για άλλο όπλο. Προφανώς συμμετοχή και άλλων εταιρειών σε τυχόν συμφωνία προμήθειας, θα μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο διαπραγματεύσεων.
Από πλευράς MBDA Deutschland δεν έχει επιδειχθεί ακόμη κάποια ανάλογη πρωτοβουλία με αντικείμενο το Enforcer. Εν τούτοις, είναι γνωστό ότι ο Ελληνικός Στρατός έχει ήδη καταρτίσει πρόγραμμα προμήθειας μιας αρχικής ποσότητας συστημάτων της κατηγορίας και ασφαλώς μπορούν να υπάρξουν γόνιμες διαπραγματεύσεις στο πνεύμα και συνεργασιών όπως αυτή της MBDA με την Saab ή με τις ελληνικές Altus και Miltech Hellas. Στις 8 Δεκεμβρίου 2023, το Συμβούλιο Αρχηγών Γενικών Επιτελείων (ΣΑΓΕ) ενέκρινε την ενεργοποίηση προγράμματος προμήθειας 100 αντιαρματικών φορητών πυρομαχικών νέας τεχνολογίας Spike SR για το Πεζικό. Εφόσον δεν υπάρχει διαγωνιστική διαδικασία, θα πρόκειται για απευθείας ανάθεση. Μία εξέλιξη που θα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον μετά τις νέες εξελίξεις που έχουν δρομολογήσει οι πρωτοβουλίες της MBDA και σε επίπεδο κορυφής, οι επίσημες δηλώσεις για περισσότερα κοινά ευρωπαϊκά προγράμματα προμηθειών και συνεργασίας αμυντικής βιομηχανίας.
