Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Σε μερικά χρόνια, με τις συμβάσεις που ετοιμάζεται να αναθέσει η κυβέρνηση, ένας σημαντικός αριθμός φρεγατών και κορβετών θα ενταχθεί στην δύναμη του Στόλου, επιτρέποντας την απόσυρση μονάδων παλαιών αλλά, το σημαντικότερο, ελλιπώς συντηρημένων. Δεν είναι μόνο η παλαιότητα ενός πολεμικού πλοίου, η οποία σήμερα προσδιορίζεται κατά βάση από το τεχνολογικό επίπεδο των όπλων, συστημάτων μάχης και των αισθητήρων του. Η συντήρηση είναι αυτή που επιτρέπει ακόμη και σε ένα λιγότερο προηγμένο πλοίο να επιχειρεί και, πολύ περισσότερο, να μπορεί να πολεμήσει. Γιατί η συντήρηση αφορά όχι μόνο την καλή κατάσταση λειτουργίας οπλικών συστημάτων και συστημάτων μάχης αλλά και τα σχετιζόμενα με την ικανότητα ασφαλούς και μακράς διαρκείας πλου. Αν ένα πολεμικό πλοίο έχει πρόβλημα στις μηχανές, δεν λειτουργούν πυξίδες, συστήματα ασφαλείας και ελέγχου, δορυφορικές επικοινωνίες κ.λπ. λόγω ανεπαρκούς συντηρήσεως – επισκευών, είναι σαφές ότι ακόμη και αν φέρει τα καλύτερα όπλα και αισθητήρες, μπορεί να πλέει απλώς στο νερό αλλά δεν μπορεί να λογίζεται ως μονάδα μάχης.
Όλα αυτά πρέπει να ληφθούν πάρα πολύ σοβαρά υπ’ όψιν, τώρα που το Πολεμικό Ναυτικό (ΠΝ) ετοιμάζεται να περάσει στην εποχή των “ψηφιακών φρεγατών” υπερσύγχρονης τεχνολογίας, που δεν θα έχουν καμμία σχέση με τις σημερινές τεχνολογικώς απαρχαιωμένες φρεγάτες του Στόλου. Οι απαιτήσεις στην συντήρηση και υποστήριξη, θα είναι σαφώς αυξημένες και αν δεν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα, με πρωταρχική συνθήκη την σοβαρή αύξηση του λειτουργικού προϋπολογισμού του ΓΕΝ, και αυτές οι υπερσύγχρονες μονάδες δεν θα αργήσουν να περιέλθουν σε κατάσταση υπολειτουργίας.
Ως μέτρο συγκρίσεως και μια ιδέα των χρημάτων που απαιτούνται σε σύγχρονα ναυτικά για την επιχειρησιακή εκμετάλλευση κυρίων μονάδων κρούσεως, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κάποια ενδεικτικά στοιχεία που έχουν αποδεσμευθεί τα τελευταία έτη για το Βασιλικό Ναυτικό (RN). Στις 17 Αυγούστου 2015 το βρετανικό Υπουργείο Αμύνης απάντησε σε ερώτηση για το κατά μέσον όρο ετήσιο κόστος επιχειρησιακής χρήσεως των πολεμικών μονάδων του RN. Στην απάντηση, αναφέρεται ετήσιο κόστος 11,735 εκατ. £ ανά φρεγάτα Type 23 (κλάση DUKE) και 14,764 εκατ. £ για κάθε αντιτορπιλικό Type 45 (κλάση DARING).
Διευκρινίζεται ότι το κόστος περιλαμβάνει μόνο τα στοιχεία που διαμορφώνονται από το πλήρωμα, το καύσιμο, τις επισκέψεις λιμένων, τις ημέρες στην θάλασσα κ.λπ. Στο κόστος ΔΕΝ περιλαμβάνεται η συντήρηση, η καταβολή επιδομάτων, η εκπαίδευση κ.λπ. Έχουμε δηλαδή ένα “βασικό” λειτουργικό κόστος που διαμορφώνεται κατά βάση από τις ημέρες που συμπληρώνουν τα πλοία σε ταξίδια.
Στοιχεία για τις ημέρες που συμπληρώνουν ετησίως τα πλοία του RN, δόθηκαν σε άλλη απάντηση του Υπουργείου Αμύνης, με ημερομηνία 2 Ιουνίου 2020. Σε αυτήν αναφέρονται αναλυτικά στοιχεία ανά πλοίο, για τα έτη από το 2015 μέχρι το 2018. Διαπιστώνεται ότι οι φρεγάτες Type 23 συμπλήρωσαν το 2015 κατά μέσον όρο 107 ημέρες στην θάλασσα, το 2016 ήταν 117, το 2017 μειώθηκαν σε 91 και το 2018 ήταν 121. Αντιστοίχως, τα αντιτορπιλικά Type 45 ταξίδευσαν το 2015 κατά μέσον όρο 92 ημέρες, το 2016 μειώθηκαν στις 87, το 2017 επανήλθαν στις 91 και το 2018 αυξήθηκαν σε 128.
Ποια σύγκριση μπορούμε να κάνουμε με το ΠΝ; Λαμβάνοντας ως δεδομένη σε πολύ αδρές γραμμές μια χονδρική αντιστοιχία υπολογισμού του κόστους, δύο μεγέθη μπορούμε να παρουσιάσουμε γενικώς:
α) Οι φρεγάτες του Στόλου συμπληρώνουν ετησίως κατά μέσον όρο 160-180 ημέρες σε ταξίδι ενώ σε ειδικές περιπτώσεις, όπως με την κινητοποίηση του 2020, ξεπέρασαν κατά πολύ τις 200! Χρησιμοποιούνται δηλαδή πολύ εντονότερα από τις αντίστοιχες κύριες μονάδες κρούσεως του RN. Αυτό σημαίνει πρακτικώς, ότι καταπονούνται πολύ περισσότερο και ασφαλώς, ότι απαιτείται μεγαλύτερη προσπάθεια στην συντήρηση και υποστήριξή τους.
β) Εάν ληφθεί υπ’ όψιν ετήσιο κόστος 11-12 εκατ. £ για κάθε φρεγάτα Type 23, που βρίσκεται εγγύτερα στις προδιαγραφές των 13 φρεγατών του Στόλου μας, μπορούμε να υποθέσουμε ότι απαιτείται δαπάνη 143-156 εκατ. £ από το ΠΝ. Κάπου 170-180 εκατ. €. Μόνο για λειτουργία, χωρίς συντήρηση κ.λπ. Αλλά αυτό θα ίσχυε, εάν οι ελληνικές φρεγάτες ταξίδευαν το ίδιο με τις βρετανικές. Καθώς όμως ταξιδεύουν περισσότερο, η προηγουμένη τάξη δαπάνης, είναι ακόμη μεγαλύτερη!
Ακόμη κι αν δεχθούμε ότι σε γενικές γραμμές το λειτουργικό κόστος στην ελληνική περίπτωση είναι χαμηλότερο σε σχέση με τα δεδομένα του RN, τι λειτουργικό προϋπολογισμό έχει σε τελική ανάλυση το ΠΝ;
Για το 2022, στον προϋπολογισμό του ΓΕΝ, στην ενότητα “Αγορές αγαθών και υπηρεσιών”, που περιγράφουν τα λειτουργικά έξοδα ΟΛΟΥ του Στόλου, αναφέρονται 73.492.000 €. Το 2021, για τον ίδιο σκοπό είχαν προϋπολογισθεί 73.408.000 €, δηλαδή επί της ουσίας τα ίδια. Κάποιες έκτακτες χρηματοδοτήσεις, δεν μεταβάλλουν ουσιωδώς την εικόνα.
Επομένως, το συμπέρασμα που εξάγουμε είναι ότι το σύνολο του λειτουργικού προϋπολογισμού του ΓΕΝ, δεν επαρκεί σε καμμία απολύτως περίπτωση για την σωστή επιχειρησιακή εκμετάλλευση ούτε καν των φρεγατών του, πόσω δε μάλλον, του συνόλου των πλοίων. Μπορούμε να υποθέσουμε σε τι κατάσταση ικανότητος βρίσκονται στην πραγματικότητα τα πολεμικά μας πλοία από πλευράς συντηρήσεως και γιατί παρουσιάζουν ρημαγμένη εικόνα σε σχέση με καλοσυντηρημένα πλοία άλλων ναυτικών, εξαιτίας ενός ανεπαρκώς δομημένου και υποχρηματοδοτουμένου συστήματος συντηρήσεως-υποστηρίξεως. Επαναλαμβάνουμε: ένα πολεμικό πλοίο δεν αρκεί να πλέει στην θάλασσα αλλά πρέπει και να μπορεί να πολεμήσει, πράγμα που προϋποθέτει ότι το σύνολο των συστημάτων του πρέπει να βρίσκεται σε κανονική λειτουργική κατάσταση, εάν αναμένει κανείς από αυτό πλήρη επιχειρησιακή ικανότητα.
Παρά λοιπόν την γενναία αύξηση που έχει κάνει η παρούσα κυβέρνηση στις εξοπλιστικές δαπάνες για την προμήθεια νέων οπλικών συστημάτων και τον εκσυγχρονισμό των Ενόπλων Δυνάμεων, όπως έχουμε σημειώσει και παλαιότερα, δεν έχει αυξήσει αναλόγως τους λειτουργικούς προϋπολογισμούς των Γενικών Επιτελείων. Το αποτέλεσμα είναι λιγότερη εκπαίδευση και χαμηλότερη ετοιμότητα.
Οι Ένοπλες Δυνάμεις είναι “ακριβό σπορ”. Για να “πιάσουν τόπο” τα νέα οπλικά συστήματα που προμηθεύονται οι Ένοπλες Δυνάμεις, πρέπει να αυξηθούν σοβαρά και οι λειτουργικές δαπάνες τους. Είναι κάτι που πρέπει να ξεκινήσει η κυβέρνηση από τον επόμενο προϋπολογισμό.
Παρατηρήσεις στην ομιλία του ΥΕΘΑ – Στάσιμα τα κονδύλια για εκπαίδευση των Ενόπλων Δυνάμεων
