Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στις 10 Απριλίου, ο ΥΕΘΑ Νίκος Δένδιας συμμετείχε στο 9ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών (“DELPHI ECONOMIC FORUM ΙΧ”) και είχε συζήτηση με τον Καθηγητή Διεθνών Σχέσεων και Διευθυντή του Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων, Κωνσταντίνο Φίλη.
Ο ΥΕΘΑ ανέπτυξε ενδιαφέρουσες θέσεις όσον αφορά ζητήματα Δομής Δυνάμεων και εξοπλισμού των Ενόπλων Δυνάμεων, την στρατιωτική θητεία και την εκπαίδευση των στρατευσίμων, την δημιουργία νέων σχημάτων και τρόπων αξιοποιήσεων στρατευσίμων με ειδικές δεξιότητες, το υπό ίδρυση Ελληνικό Κέντρο Αμυντικής Καινοτομίας (ΕΛΚΑΚ) και την ικανότητα εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας. Αρκετά από αυτά τα σημεία απαιτούν περισσότερα στοιχεία και διευκρινίσεις, επιδέχονται κριτικής αλλά σίγουρα είναι ενδιαφέροντα. Τα συγκεκριμένα αποσπάσματα, είχαν ως εξής:
Έχουμε ξεκινήσει την μεγαλύτερη προσπάθεια μεταρρύθμισης των Ελληνικών [Ενόπλων] Δυνάμεων, την λέμε “[Ατζέντα] 2030”, που έχει γίνει ποτέ […] Πρέπει να έχουμε λιγότερες μονάδες, μεγαλύτερο αριθμό [μονάδων με] πληρότητα […] άνω του 70% για να μπορούν να κάνουν την δουλειά τους, διαφορετικά διατεταγμένες […]
Πήγα στην Φινλανδία […] να παρακολουθήσω μια μονάδα του Φινλανδικού Στρατού. Κατ’ αρχήν, ο λόχος αυτός ήταν λόχος νεοσυλλέκτων. Στις 4 εβδομάδες είχε ρίξει ο κάθε Φινλανδός στρατιώτης 40 γεμιστήρες με σφαίρες. Ο Έλληνας στρατιώτης σήμερα στους 9 μήνες που υπηρετεί, όταν τελειώσει είναι θέμα αν έχει ρίξει ένα γεμιστήρα με σφαίρες. Δεύτερον: Κάθε λόχος είχε 100 drones, και τα drones τα αντιμετώπιζε σαν αναλώσιμα. Δεν θέλω να σας πω και δεν πρέπει να σας πω πόσα drones έχει όλος ο Ελληνικός Στρατός μαζί. Όμως, αυτή η σχέση του drone με τον απλό στρατιώτη που έχει αποκτήσει τις ψηφιακές δεξιότητες για να το χρησιμοποιήσει, είναι κάτι τελείως ξένο σε εμάς. Ό δικός μας στρατιώτης κυρίως εκπαιδεύεται στο να φυλάει σκοπιά.
Πρέπει λοιπόν να αλλάξει και η δομή των μονάδων, πόσες μονάδες έχουμε, πού είναι σταθμευμένες. Έχουμε 400 στρατόπεδα. Έχουμε περισσότερα στρατόπεδα από τον Αμερικανικό Στρατό. Πώς θα γίνει αυτό; Κάτι λάθος έχουμε κάνει. Έχουμε αναλογία έναν αξιωματικό ανά έναν υπαξιωματικό. Ο Αμερικανικός Στρατός έχει έναν αξιωματικό ανά εννιά υπαξιωματικούς. Πάλι κάποιος από τους δύο κάνει λάθος.
Πρέπει λοιπόν όλο αυτό να το αναμορφώσουμε κι επίσης να επιλέξουμε τέτοια οπλικά συστήματα που να είναι χρήσιμα σε αυτό το μοντέρνο στράτευμα. Ανέφερα τα drones πριν, τα αντί drones. Οπουδήποτε κινούμαστε πια, θα πρέπει να έχουμε αντι drone ομπρέλα. Όλη η χώρα, δεν έχει αντιαεροπορικό θόλο, δεν καλύπτεται συνολικά από ένα ενιαίο αντιαεροπορικό σύστημα που να λειτουργεί σαν θόλος και να μην μπορεί να περάσει κανένας μέσα σε αυτόν. Το κύριο αντιαεροπορικό όπλο της πατρίδας μας είναι τα αεροπλάνα μας. Γιατί; Τα αντιαεροπορικά είναι πολύ πιο φθηνά. Άρα λοιπόν πρέπει να αλλάξουμε δομή, πρέπει να αλλάξουμε οπλικά συστήματα.
Το “Φινλανδικό μοντέλο” και συγκρίσεις για θητεία και εφεδρεία
Για να αλλάξουμε δομή, πρέπει επίσης να βοηθήσει η εφεδρεία. Ο άνθρωπος που κατατάσσεται στον στρατό για ορισμένους μήνες […] Όμως πρέπει να τους εκπαιδεύσουμε για να κάνουν αυτά τα οποία χρειάζεται. Και εδώ υπάρχει ένα κέρδος γι’ αυτούς. Διότι αυτές οι δεξιότητες που θα αποκτήσουν για να υπηρετήσουν την πατρίδα, μπορούν να τους είναι εξαιρετικά χρήσιμες στην ζωή τους μετά.
Κι επίσης θα δημιουργήσουμε ειδικά Σώματα, με ειδικές δεξιότητες. Ας πούμε Πληροφορικής. Η Πληροφορική αυτή την στιγμή, οδηγείται από ανθρώπους 30, 35 ετών. Έχω την αίσθηση ότι στα 40 είσαι ήδη αρκετά μεγάλος και στα 45 είσαι πια απολιθωμένος. Πώς θα πείσουμε αυτούς τους ανθρώπους να μείνουν λίγο παραπάνω από τους 9 μήνες για να μας δώσουν αυτό το οποίο μπορούν. Θα δημιουργήσουμε προγράμματα λοιπόν, παιδιά με ταλέντα θα μπαίνουν στον στρατό, θα σπουδάζουν και θα δεσμεύονται για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα να υπηρετούν στις Ένοπλες Δυνάμεις και μετά να φεύγουν και να πηγαίνουν στην ελεύθερη αγορά όπου θα είναι περιζήτητοι.
Η Μονάδα 8200 του ισραηλινού στρατού, που κάνει το cyber security, είναι αφού κανείς φύγει από αυτήν, το μεγαλύτερο επαγγελματικό προσόν που μπορείς να έχεις παγκοσμίως σε αυτήν την αγορά. Εμείς λοιπόν έχουμε φτιάξει μια μονάδα περίπου σε αυτά τα πρότυπα, της έχουμε αναθέσει και κάποια διαφορετικά πράγματα, που λέγεται Μονάδα 1864. Θα θυμηθείτε κάποτε, μετά από όχι τόσα πολλά χρόνια, τι θα σημαίνει αυτό στο βιογραφικό ενός νέου ανθρώπου. Μπορούμε λοιπόν να δημιουργήσουμε τελείως καινούρια πράγματα.
Και από την άλλη, έχουμε ένα αμυντικό οικοσύστημα το οποίο αυτή την στιγμή είναι πάρα πολύ μικρό. Δηλαδή για να έχετε μια αίσθηση, το συνολικό αμυντικό μας οικοσύστημα παράγει λιγότερο από το 0,74% του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος. Δημιουργούμε ένα Κέντρο Καινοτομίας, με χρηματοδότηση, το οποίο εφοδιάζεται με τις ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων μέσα από μια Διεύθυνση Καινοτομίας των Ενόπλων Δυνάμεων που κατηγοριοποιεί τις ανάγκες και προκηρύσσουμε αυτές τις ανάγκες σε αυτό το οικοσύστημα. Ζητάμε δηλαδή από το οικοσύστημα αυτό, το οποίο σε μεγάλο βαθμό αποτελείται από startups και ανήκει σε νέα μυαλά, να μας δώσουν πρωτότυπες λύσεις που θα καλύψουν τις ανάγκες των Ενόπλων Δυνάμεων.
Εάν αυτή η πρωτότυπη λύση που προτείνεται είναι αποδεκτή από τις Ένοπλες Δυνάμεις, τότε χρηματοδοτούμε το πρωτότυπο. Κρατάμε τα δικαιώματα του πρωτοτύπου και αν το πρωτότυπο που θα δοκιμάσουν οι Ένοπλες Δυνάμεις ανταποκρίνεται, τότε το παραγγέλνουμε. Και αυτό το οποίο σας λέω είναι αυτό ως σύστημα -σας το είπα λίγο απλοποιημένα- που έκανε το Ισραήλ. Από μια αγροτική οικονομία που πολεμούσε με όπλα που είτε έφερνε λαθραία, είτε αγόραζε από τους Γάλλους και μόνο στην τελική φάση από τους Αμερικανούς, μετατράπηκε στη μεγαλύτερη εξαγωγική δύναμη σε απόλυτες τιμές προηγμένης αμυντικής τεχνολογίας στον πλανήτη. Δεν χρειάζεται να εφεύρεις τον τροχό, μπορείς κάλλιστα να τον αντιγράψεις, αφού τον προσαρμόσεις λίγο στις συνθήκες σου. Αυτό θα νομοθετηθεί στη Βουλή στις επόμενες μέρες. Έχω τεράστιες φιλοδοξίες για το ΕΛΚΑΚ, το Κέντρο αυτό της Αμυντικής Καινοτομίας και θα μου επιτρέψετε να σας πω την μεγάλη κουβέντα, αυτό μπορεί να αλλάξει και την οικονομία της χώρας σε έναν σημαντικό βαθμό στα χρόνια που έρχονται.
Αυτό το οποίο πρέπει να κάνουμε είναι να βοηθήσουμε να υπάρχει και εγχώρια παραγωγή και κυρίως εγχώρια δυνατότητα συντήρησης των συστημάτων. Παράδειγμα, το ελληνικό Ναυτικό χρειάζεται μια καινούργια φρεγάτα. Είναι πολύ λογικό να μπούμε στο πρόγραμμα Constellation του Αμερικανικού Ναυτικού που μας προσφέρεται ως επιλογή εξαιτίας της αναβάθμισης των σχέσεών μας, να το συνσχεδιάσουμε μαζί με το αμερικανικό ναυτικό. Να παράξουμε στην Ελλάδα τις φρεγάτες που χρειαζόμαστε, υπολογίζουμε περίπου 7. Αλλά κυρίως, όχι μόνο να υποστηρίξουμε μετά αυτές τις φρεγάτες, αλλά να υποστηρίξουμε και όλες τις άλλες φρεγάτες όλων των άλλων κρατών και των Ηνωμένων Πολιτειών που δρουν στην περιοχή και χρειάζονται service. Αυτό μόνο μπορεί να συντηρήσει για 40 χρόνια ενάμισυ με δύο ελληνικά ναυπηγεία από τα τέσσερα ή πέντε που υπάρχουν αυτή την στιγμή, που θα μπορούσαν να προσφέρουν μια τέτοια υπηρεσία.
Χρειάζεται να ναυπηγήσουμε καινούργια υποβρύχια. Χρειάζεται να συντηρήσουμε τα ταχύπλοα σκάφη μας. Σε όλα αυτά μπορούμε να έχουμε ελληνική προστιθέμενη αξία. Κι επίσης από εδώ και πέρα στα συστήματα τα οποία αποκτάμε, αν δεν είναι απολύτως επείγουσα η ανάγκη τους, θα πρέπει να φροντίζουμε ένα μεγάλο μέρος ή να κατασκευάζεται στην Ελλάδα ή τμήμα τους να κατασκευάζεται στην Ελλάδα.
Όσον αφορά δε την καινοτομία, αυτό το οποίο έχει αποφασίσει το Υπουργείο είναι το 1% ή 1,5% του αμυντικού προϋπολογισμού να δεσμεύεται υποχρεωτικά για να δαπανάται για συστήματα που προέρχονται από το περιβάλλον της ελληνικής καινοτομίας. Γιατί πρέπει να αλλάξουμε και την λογική, πάω και ψωνίζω από το ξένο ράφι. Πρέπει να δημιουργήσουμε μια λογική αναζήτησης και παραγωγής του προϊόντος στην Ελλάδα.
Καταλαβαίνω ότι μερικά από αυτά ακούγονται πολύ αισιόδοξα. Ίσως όχι οραματικά, αλλά ίσως και κάτι παραπάνω από αυτό. Θέλω να σας πω όμως το εξής και να το θυμάστε, το Ισραήλ έφτιαξε το Iron Dome μέσα σε πέντε χρόνια. From scratch. Ο μεγαλύτερος κινητήριος μοχλός είναι η ανάγκη. Και η πατρίδα αυτή την στιγμή έχει ανάγκη να παράξει αμυντικά συστήματα σε αυτό το περιβάλλον. Δεν μπορούμε μόνο αγοράζοντας από τα ξένα ράφια να επιβιώσουμε. Και πιστεύω ότι η ανάγκη μαζί με τα ελληνικά μυαλά και μια σωστή οργάνωση και μια καθολική στήριξη, διότι αυτό το πράγμα δεν μπορεί να γίνει ούτε από έναν Υπουργό προς Θεού, ούτε από μια Κυβέρνηση, ούτε από ένα κόμμα. Πρέπει να έχει συνολική στήριξη. Και πιστεύω ότι σε ένα βαθμό δημιουργείται ένα consensus από τα πολιτικά κόμματα στις λύσεις που πρέπει να προσφερθούν. Αν αυτό γίνει, λοιπόν, σας διαβεβαιώ ότι μπορούμε να πετύχουμε θαύματα.
Ο αποδεκατισμός ρωσικών πλοίων από USV, η κρίση των Ιμίων και η ΥΔΡΑ στην Ερυθρά
