Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Απαντώντας σε ερώτηση περί της πιθανότητος αποσύρσεως των ρωσικής προελεύσεως οπλικών συστημάτων στις 15 Δεκεμβρίου, ο ΥΕΘΑ Ν. Παναγιωτόπουλος απάντησε ότι δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα, επειδή ακριβώς δεν υπάρχουν σχετικές προτάσεις από συμμαχικές χώρες, για πιθανή ανταλλαγή με αντίστοιχα δυτικής προελεύσεως.
Η τοποθέτηση ήταν γενική, καθώς γενική ήταν και η ερώτηση, αφορούσα βεβαίως κατά βάση τα κυριότερα ρωσικής προελεύσεως οπλικά συστήματα, που είναι τα αντιαεροπορικά OSA-AK, Tor M1 και S-300PMU1. Καθώς η ελληνική πλευρά δεν μπορεί να δεχθεί την οποιαδήποτε απόσυρση άνευ αντικαταστάσεως από ανάλογο σύστημα, είναι δεδομένο ότι η όποια συζήτηση γίνει, θα έχει αυτή την βάση. Όμως ο ΥΕΘΑ αποσαφήνισε ότι δεν έχουν γίνει τέτοιες προτάσεις, επομένως δεν υπάρχει αντικείμενο εξετάσεως.
Ενώ δεν υφίσταται κάποιο θέμα, εμφανίσθηκαν δημοσιεύματα που μετέφεραν την “είδηση” ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να εξετάσει την παραχώρηση των S-300PMU1 στην Ουκρανία, εφόσον οι ΗΠΑ προσέφεραν για την αντικατάστασή τους Patriot. Η “είδηση” αναπαρήχθη και σε ξένα μέσα, με αποτέλεσμα στην Ελλάδα να ενισχυθεί η εντύπωση ότι υπάρχει σχετική συζήτηση και κινητικότητα, την στιγμή που δεν υφίσταται καν αμερικανική πρόταση.
Η απουσία σχετικών προτάσεων από συμμαχικές χώρες για άμεση ανταλλαγή των ρωσικών οπλικών συστημάτων της Ελλάδας, αναδεικνύει τον κίνδυνο να παραμείνουν αυτά σε ελληνική υπηρεσία και να τερματισθεί ο πόλεμος στην Ουκρανία ή να μην είναι πλέον απαραίτητα, εάν προχωρήσει ο εξοπλισμός της με δυτικής προελεύσεως όπλα. Αυτό θα καταστήσει την επιχειρησιακή τους αξία αμφίβολη για την Ελλάδα, καθώς η πτωχή προοπτική ικανοποιητικής υποστηρίξεώς τους μεσοπροθέσμως, θα τα οδηγήσει βαθμιαίως σε απαξίωση.
Καθώς οι ΗΠΑ δεν έχουν δυνατότητα ή πρόθεση άμεσης παραχωρήσεως Patriot στην Ελλάδα, η αναζήτηση εναλλακτικών επιλογών θα πρέπει να απασχολεί με κάθε τρόπο, εάν δεν θέλουμε να μείνουμε με τους S-300PMU1.
Θα μπορούσε να αναλάβει η ελληνική πλευρά την πρωτοβουλία ώστε να “εκβιάσει” την επίτευξη του στόχου της, μέσω άλλων μεθόδων; Ναι, αν υπήρχε ευρύτερη και πιο σύνθετη αντίληψη εκμεταλλεύσεως της περίφημης “διπλωματίας των εξοπλισμών”, η έννοια της οποίας μάλλον έχει παρεξηγηθεί στην χώρα μας. Ενδεικτικώς, υπό μία τέτοια αντίληψη, το ΥΠΕΘΑ θα έσπευδε να εκμεταλλευθεί την ευμενή συγκυρία που δημιουργεί η προσδοκία αναθέσεως ενός μείζονος εξοπλιστικού προγράμματος, αυτού των νέων κορβετών για το Πολεμικό Ναυτικό, ζητώντας από ανταγωνιζόμενες Γαλλία και Ιταλία να συμπεριλάβουν στις προτάσεις τους ταχεία μεταβίβαση ενός μεταχειρισμένου συστήματος SAMP/T Mamba, προς άμεση αντικατάσταση των S-300PMU1. Η προοπτική παραχωρήσεως των τελευταίων στην Ουκρανία, θα “μετρούσε” ιδιαιτέρως σε πολιτικό επίπεδο και στο πλαίσιο της Συμμαχίας, προσφέροντας πολλαπλά στην χώρα. Καθώς οι διαπραγματεύσεις για τις κορβέτες παρατείνονται, υπάρχει περιθώριο εισαγωγής ελληνικής απαιτήσεως περί SAMP/T.
Το SAMP/T χρησιμοποιεί τον πύραυλο Aster 30 που πρόκειται να εξοπλίσει τις φρεγάτες FDI HN ενώ ως οπλικό σύστημα είναι ανώτερο του Patriot. Ενδεικτικώς, οι συστοιχίες του SAMP/T προσφέρουν κάλυψη εμπλοκών 360° κι όχι ενός τομέα 90 ή 120° όπως στο αμερικανικό σύστημα ενώ ανώτερο συνολικώς είναι και το βλήμα Aster 30, από πλευράς εμβελείας (100 χλμ.), επιδόσεων ελιγμών κ.λπ. Η διασύνδεση του συστήματος στο εθνικό δίκτυο αεράμυνας μέσω ζεύξεως Link 16, επιτρέπει πλήρη ολοκλήρωση με τις πυροβολαρχίες Patriot και άλλες αεροπορικές και εναέριες πλατφόρμες.
Τέτοιου τύπου προσεγγίσεις συνδυαστικής διαπραγματεύσεως παρουσιάζονται ρεαλιστικές εάν ληφθούν υπ’ όψιν το έντονο ενδιαφέρον Γαλλίας και Ιταλίας (που είναι και χρήστες του SAMP/T) για το πρόγραμμα κορβετών, η ύπαρξη συμφωνίας στρατηγικής συνεργασίας με την Γαλλία και η θετική προδιάθεση της Ρώμης για σύναψη ανάλογης με την Αθήνα. Μια τέτοια εξέλιξη, θα άνοιγε ευρύτερες εμπορικές προοπτικές για την MBDA αλλά και την κοινοπραξία Eurosam, καθιστώντας αμφότερες σε συνδυασμό με το νέο δυναμικό πελάτη που αντιπροσωπεύει για την πρώτη το Πολεμικό Ναυτικό, πιο ανοικτή σε συζητήσεις μελλοντικής συνεργασίας με ελληνικές εταιρείες, επί πυραυλικών συστημάτων.
Προοπτικές για βιομηχανικές συνεργασίες υπάρχουν από την ανάπτυξη βελτιωμένης εκδόσεως SAMP/T NG, στην οποία θα επιδιωχθεί να αναβαθμίσει το παραχωρούμενο σύστημα, δημιουργώντας δυναμική και για μελλοντικές συμβάσεις προμηθειών. Ως προς το SAMP/T NG, ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην περίπτωση της Γαλλίας, έχει η αντικατάσταση του υφισταμένου ραντάρ έρευνας και ιχνηλατίσεως ARABEL 90, εμβελείας 80 χλμ., με το GF 300 της Thales France. Αυτό φέρει μία περιστρεφόμενη πλήρως ψηφιακή κεραία 4D AESA και αρχιτεκτονική λογισμικού που αναπτύχθηκαν για το ραντάρ Sea Fire των φρεγατών FDI, με εμβέλεια επιτηρήσεως 400 χλμ. και ικανότητα ιχνηλατίσεως μέχρι 1.000 στόχων. Αντιστοίχως, το SAMP/T NG για τον Ιταλικό Στρατό, θα φέρει το ραντάρ Kronos GM HP (Ground Mobile High Power) που στηρίζεται στην οικογένεια της Leonardo, η οποία προτείνεται για τις κορβέτες FCX 30 του Πολεμικού Ναυτικού. Η κοινοπραξία Eurosam υποστηρίζει ότι χάρη στον νέο σταθμό ραντάρ και το βλήμα Aster 30 Block 1NT που θα έχει αντιβαλλιστικές ικανότητες, το SAMP/T NG θα διακρίνεται από εμβέλεια αποκαλύψεως στόχων πλέον των 300 χλμ. και εμβέλεια αναχαιτίσεως 150 χλμ.
Καταληκτικώς, εφόσον η ελληνική πλευρά έθετε απαίτηση μεταβιβάσεως συστήματος SAMP/T στο πλαίσιο του προγράμματος κορβετών, ειδικώς το Παρίσι θα ετίθετο προ της εντυπωσιακής προοπτικής εισαγωγής στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις ενός ακόμη κορυφαίου μείζονος οπλικού συστήματος, μετά τα μαχητικά Rafale F3R, τις φρεγάτες FDI HN και τις κορβέτες Gowind HN.
