Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Το ότι η Τουρκία έχει στείλει από τις 4 Μαΐου το πλωτό γεωτρύπανο FATIH στην ΑΟΖ της Κύπρου, σημαίνει πολύ απλά ότι η Κυπριακή Δημοκρατία δεν εξέπεμψε Αποτροπή. Παρά το ότι αποτελεί κράτος μέλος της ΕΕ, η Άγκυρα δεν απετράπη από την κίνησή της, την οποία η ίδια η κυπριακή κυβέρνηση χαρακτήρισε ως θαλάσσια “εισβολή”. Η πιθανότητα επιβολής κυρώσεων ή λήψεως μέτρων από την ΕΕ, δεν πτόησε τον Ερντογάν.
Πέραν του πολιτικού επιπέδου όμως, η Κυπριακή Δημοκρατία δεν εξέπεμψε Αποτροπή ούτε σε στρατιωτικό επίπεδο. Προφανώς όχι μόνο επειδή η διαφορά στο ισοζύγιο ισχύος είναι μεγάλη αλλά και επειδή από το 1974 η Λευκωσία ποτέ δεν έδειξε ότι σκοπεύει να χρησιμοποιήσει την στρατιωτική ισχύ της για να θέσει φραγμό στην οποιαδήποτε, μικρή ή μεγάλη, τουρκική επεκτατική κίνηση.
Αυτό βεβαίως δεν σημαίνει ότι η Τουρκία δεν λαμβάνει στρατιωτικά μέτρα για την ασφάλεια του FATIH και του YAVUZ, κατά την παρουσία τους στην ΑΟΖ της Κύπρου. Ενδεικτικώς, το FATIH παραμένει σε απόσταση 42 ν.μ. (75 χλμ.) στο όριο του βεληνεκούς των επακτίων πυραυλικών συστοιχιών MM40 Exocet Block 2 που διαθέτει η Εθνική Φρουρά ενώ η προστασία φρεγατών, κορβετών και προφανώς υποβρυχίων, εξασφαλίζει ικανότητα αντιμετωπίσεως αεροναυτικών απειλών.
Δυνητικών απειλών, προφανώς όχι από το μοναδικό Περιπολικό Ανοικτής Θαλάσσης (ΠΑΘ) της Εθνικής Φρουράς ή τα επιθετικά ελικόπτερα Mi-35P. Αλλά από το Πολεμικό Ναυτικό και την Πολεμική Αεροπορία της Ελλάδος. Σε αντίθεση με την Κυπριακή Δημοκρατία, η Ελλάδα έχει Αποτρεπτική Ικανότητα.
Βεβαίως, αυτά όλα παραμένουν στο επίπεδο της θεωρίας, εφόσον ακόμη και όταν ο εχθρός κινηθεί στρατιωτικά εκεί που υποτίθεται υπάρχουν “κόκκινες γραμμές”, ούτε και τότε η κυβέρνηση αποφασίζει να χρησιμοποιήσει την ένοπλη ισχύ της αλλά καταφεύγει στις ΗΠΑ, την ΕΕ κ.λπ. Η Αθήνα λοιπόν εκπέμπει Αποτροπή, όσο ακόμη η ελληνική κυβέρνηση δεν ενεργεί σαν την κυπριακή…
Τί μας είπαν λοιπόν αυτές τις ημέρες οι αρμόδιοι της ελληνικής κυβερνήσεως;
Μετά το ΚΥΣΕΑ, ο πρωθυπουργός δήλωσε ότι η Ελλάδα θα ζητήσει την λήψη μέτρων από την ΕΕ, εφόσον επιβεβαιωθεί ότι η Τουρκία πραγματοποιεί γεωτρήσεις στην ΑΟΖ της Κύπρου. Μερικές ημέρες μετά, ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας ανακοινώνει δημοσίως ότι το FATIH πραγματοποιεί γεωτρήσεις και οι Ευρωπαίοι που συνεδριάζουν στην συνέχεια, ανακοινώνουν απλώς ότι “θα” λάβουν μέτρα σε έναν μήνα.
Ο ΥΕΘΑ, στην συνέντευξη που παραχώρησε στις 20 Ιουνίου στον τηλεοπτικό σταθμό ALPHA, ήταν αναλυτικότερος, θίγοντας ζητήματα πολιτικής και στρατιωτικής ισχύος. Ως προς το πολιτικοδιπλωματικό πεδίο, ο ΥΕΘΑ εμφανίσθηκε ενημερωμένος από τον πρωθυπουργό ότι οι Ευρωπαίοι “θα πουν για κάποια μέτρα, τα οποία θα ληφθούν στη συνέχεια, εάν δεν αλλάξει κάτι από τις κινήσεις της Τουρκίας“. Είδαμε δηλαδή ότι ενώ οι ίδιοι οι Τούρκοι επιβεβαιώνουν πως πραγματοποιούν γεωτρήσεις, η ΕΕ τους έδωσε μια χρονική παράταση, πριν ανακοινώσει μέτρα…
Κατά τον κ. Αποστολάκη, το θετικό είναι ότι οι Ευρωπαίοι, “είναι η πρώτη φορά που κουβεντιάζουν για μέτρα, γιατί έχετε υπόψη σας και μετά τα Ίμια δεν είπε κανείς για μέτρα, αυτό που μας είπαν είναι πηγαίνετε να τα βρείτε“. Εδώ ο ΥΕΘΑ παρουσιάζει ως θετική εξέλιξη (μέτρα) κάτι που αφορά την Κύπρο, φέρνοντας ως παράδειγμα την εμπειρία του παρελθόντος, η οποία όμως αφορά την… Ελλάδα. Φαίνεται να ξεχνά ότι σε αντίθεση με την Κυπριακή Δημοκρατία, το 1996 η Ελλάδα είχε κινητοποιηθεί στρατιωτικώς αλλά υπαναχώρησε και δεν χρησιμοποίησε την ένοπλη ισχύ της, αποδεχόμενη μια συμφωνία που πρότειναν οι ΗΠΑ και άνδρωσε τις “γκρίζες ζώνες”. Εφόσον τότε η Ελλάδα δεν κατέφυγε στην ένοπλη ισχύ της, αυτονοήτως οι σύμμαχοι και εταίροι συνέστησαν “να τα βρείτε“.
Όλα αυτά, δεν φαίνονται και τόσο Αποτρεπτικά.
Εν συνεχεία, ο ΥΕΘΑ αναφέρθηκε στην διαφαινόμενη μη αποστολή του YAVUZ στην περιοχή Καστελορίζου, την οποία η Αθήνα θεωρεί ότι ανήκει στην υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ της. Πράγματι, όπως ανακοινώθηκε από την Τουρκία, το YAVUZ θα λάβει θέση στην θαλάσσια περιοχή Καρπασίας, εντός βεβαίως της ΑΟΖ της Κύπρου αλλά στο ύψος των κατεχομένων εδαφών. Ο ΥΕΘΑ εξήγησε στον ALPHA γιατί μάλλον δεν επρόκειτο να “απειληθεί” το Καστελόριζο: “Η εκτίμηση, όμως, είναι ότι είναι τόσα τα θέματα που πρέπει να συνδυαστούν και τόσα τα προβλήματα που πρέπει να λύσουν [οι Τούρκοι], που δεν φαίνεται να έχουν πρόθεση να το κάνουν“.
Ο ΥΕΘΑ δήλωσε ότι δεν μπορεί να επιτρέψει και να αφήσει η Αθήνα να γίνει στο Καστελόριζο, αυτό που γίνεται στην ΑΟΖ της Κύπρου. Κι επειδή αυτό προφανώς το λαμβάνει υπ’ όψιν της η Τουρκία, καταλήγει στο συμπέρασμα – εκτίμηση ότι δεν θα γίνει κάτι στο Καστελόριζο.
Πρόκειται μάλλον για υπεραπλουστευτική ερμηνεία και θεώρηση των πραγμάτων. Δεν είναι τόσο οι πολλοί “μπελάδες” που έχει αυτή την στιγμή ο Ερντογάν στο κεφάλι του, ώστε να μην θέλει να προκαλέσει και την Ελλάδα. Απλώς η Τουρκία δεν έχει κανέναν λόγο να “φέρει” την Ελλάδα στην ΑΟΖ της Κύπρου, εφόσον ούτε η ίδια η Λευκωσία έχει απευθύνει επισήμως τέτοιο αίτημα στην Αθήνα. Η Τουρκία μπορεί να βιάζει ανέτως την ΑΟΖ της Κύπρου (αμφισβητώντας ευθέως ότι αυτή συνορεύει με την ΑΟΖ της Ελλάδος) όσο η Λευκωσία μένει στρατιωτικώς απομονωμένη από την Ελλάδα και βεβαίως την ΕΕ. Για ποιον λόγο, προκαλώντας στο Καστελόριζο στην παρούσα συγκυρία, να “ξυπνήσει” την Ελλάδα, συνεγείροντας ενδεχομένως και την ΕΕ;
Εξάλλου, σε μια εντυπωσιακή ένδειξη κυνικού ρεαλισμού, ο ΥΕΘΑ μας κάλεσε να αντικρύσουμε την πραγματικότητα ότι “το ενιαίο αμυντικό δόγμα δεν υφίσταται πλέον“. Υπάρχει μεν “διαρθρωμένη αμυντική συνεργασία“, αλλά η Κύπρος πρέπει να αιτηθεί από την Ελλάδα στρατιωτική επέμβαση και αυτή να αξιολογήσει κατά πόσο μπορεί ή όχι να το αναλάβει αυτό. Έτσι, ενώ η Λευκωσία μιλάει για “εισβολή” στην ΑΟΖ της, κατά τον ΥΕΘΑ, “δεν έφτασαν οι κινήσεις στο να πρέπει να αντιμετωπιστούν αυτή τη στιγμή με στρατιωτικά μέτρα“. Με απλά λόγια, οι τουρκικές κινήσεις στην ΑΟΖ της Κύπρου δεν αξιολογούνται ως τέτοιες που απαιτούν την λήψη στρατιωτικών μέτρων αλλά εάν γίνει κάτι στο Καστελόριζο, τότε το πράγμα αλλάζει. “Εκεί πλέον δεν υπάρχουν επιλογές“, είπε.
Ο κ. Αποστολάκης, ενημέρωσε ότι όλα αυτά έχουν εξετασθεί με την κυπριακή κυβέρνηση: “αυτά έχουν συζητηθεί αρκετό καιρό πριν και με την Κύπρο και έχουμε κουβεντιάσει και τα πιθανά σενάρια και τις πιθανές αντιδράσεις. Δεν έχουμε ξαφνιαστεί, είναι κάτι που το περιμέναμε. Το περιμέναμε και έχουμε κάνει και τις ανάλογες προετοιμασίες“.
Ποιες είναι οι ανάλογες προετοιμασίες; Αναφερόμενος ο ΥΕΘΑ στην διεθνή βοήθεια από ΗΠΑ και άλλους φίλους, είπε ότι προσβλέπει στο να αποτρέψουν την Τουρκία να προχωρήσει σε ενέργειες και στο Καστελόριζο. Γιατί αν αφεθεί να φτάσει εκεί, τότε η Ελλάδα δεν θα έχει άλλες επιλογές, πλην του πολέμου. Η διεθνής βοήθεια που ζητεί η χώρα, είναι σε πολιτικοδιπλωματικό επίπεδο, ώστε να μην οδηγηθεί σε μια κατάσταση στην οποία θα είναι αναπόφευκτη μία πολεμική αναμέτρηση με την Τουρκία. Στην οποία βεβαίως, “θα είμαστε μόνοι”.
Τί στρατιωτικές “προετοιμασίες” όμως έκαναν Ελλάδα και Λευκωσία, γι’ αυτό το ενδεχόμενο; Στην Κύπρο, προφανώς η ένταξη σε υπηρεσία ενός ΠΑΘ, δεν μπορεί να θεωρηθεί επαρκής ανταπόκριση. Στην Ελλάδα, ο ΥΕΘΑ παραδέχθηκε ότι “η αναλογία δυνάμεων έχει διαταραχθεί“, εις βάρος της αλλά, “τηρουμένων των αναλογιών, οι Ένοπλες Δυνάμεις είναι σε εξαιρετική κατάσταση“. Πρόκειται για την τυπική πολιτική διαβεβαίωση – “ευχή”…
Συνοψίζοντας, είναι σαφές ότι στην ΑΟΖ της Κύπρου απαιτείται στρατιωτική απάντηση στην τουρκική στρατιωτική παρουσία – συνοδεία των FATIH και YAVUZ αλλά Αθήνα και Λευκωσία έχουν εναπωθέσει τις ελπίδες σε ΗΠΑ και ΕΕ για διακοπή της τουρκικής δραστηριότητος. Σε περίπτωση “σκηνικού” στο Καστελόριζο, αν αυτό δεν αποφευχθεί σε πρώτη φάση από την διεθνή αντίδραση, η Ελλάδα που έχει την δυνατότητα, θα είναι υποχρεωμένη να απαντήσει μόνη της δυναμικώς.
Για ποιον λόγο ο ΥΕΘΑ τονίζει διαρκώς ότι σε περίπτωση πολέμου θα είμαστε μόνοι; Προφανώς απευθύνεται στην ελληνική κοινή γνώμη. Όμως η ιστορία διδάσκει ότι τα ΟΧΙ, δεν τα λέει ο λαός αλλά ο υπεύθυνος κυβερνήτης. Και από το 1964 μέχρι σήμερα, οι ελληνικές κυβερνήσεις, δεν θέλουν να πουν ΟΧΙ ακόμη και όταν η Τουρκία κάνει πόλεμο. Και εκεί κάπου, ακυρώνεται η όποια Αποτροπή της Ελλάδος.
Σε ποιο άτομο με στοιχειώδη λογική και αίσθηση των πραγμάτων, όλα αυτά ηχούν πειστικά, εκπέμπουν κάτι αισιόδοξο, κάτι θετικό για Ελλάδα και Κύπρο;
“Διχοτόμηση” της κυπριακής ΑΟΖ σε ενεργή και αδρανή επιδιώκει η Τουρκία
