Από αναγνώστη με εμπειρία ως προς το πλαίσιο, τις προβλέψεις και διαδικασίες των εξοπλιστικών προγραμμάτων στην χώρα μας, λάβαμε την παρακάτω διευκρινιστική τοποθέτηση, αναφορικώς με δημοσίευμα που αναρτήθηκε στις 27 Οκτωβρίου και επιχειρεί να “εξηγήσει” ορισμένα πράγματα επί του θέματος. Το εν λόγω δημοσίευμα με τίτλο “ΜΕΚΟ200ΗΝ, MLRS και ελικόπτερα CSAR, απευθείας ανάθεση ή διαγωνισμός, μύθοι και πραγματικότητα”, που δεν φέρει επώνυμη υπογραφή, κατά την άποψη του αναγνώστη μας, προκαλεί σύγχυση και μπορεί να παραπλανήσει. Έχοντας αφαιρέσει κάποιον εισαγωγικό σχολιασμό του αναγνώστη για το άρθρο, παρουσιάζουμε την ουσία της τοποθετήσεώς του, υπό τύπον σχολιασμού συγκεκριμένων “προβληματικών” σημείων, όπως μας εστάλησαν.
———-
Ξεκινάμε από τα βασικά:
ΣΗΜΕΙΟ 1
«Υπάρχουν 4 τρόποι “χοντρικά” για να γίνει μια προμήθεια, αμυντική ή δημόσια.
Διαγωνισμός
Απευθείας ανάθεση
Διακρατική Συμφωνία
Νομοθετική ρύθμιση»
ΑΝΑΚΡΙΒΕΙΑ 1: Σύμφωνα με το άρθρο 38 του ν.3978/11, ισχύουν τα ακόλουθα:
Οι συμβάσεις του παρόντος Μέρους συνάπτονται σύμφωνα με τις ακόλουθες διαδικασίες:
α) την κλειστή διαδικασία, σύμφωνα με το άρθρο 39,
β) τη διαδικασία διαπραγμάτευσης με δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, σύμφωνα με το άρθρο 40,
γ) τη διαδικασία του ανταγωνιστικού διαλόγου, σύμφωνα με το άρθρο 41 και
δ) σε ειδικές περιπτώσεις, τη διαδικασία διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης διαγωνισμού, σύμφωνα με το άρθρο 42.
Η Διακρατική Συμφωνία αποτελεί εξαίρεση του νόμου, σύμφωνα με το άρθρο 17θ(αα) του ν.3978/11:
“Ο παρών νόμος πλην του πρώτου Μέρους δεν εφαρμόζεται στις ακόλουθες περιπτώσεις:
…θ) στις συμβάσεις που ανατίθενται από μια κυβέρνηση σε άλλη κυβέρνηση σχετικά με:
αα) την προμήθεια στρατιωτικού εξοπλισμού ή ευαίσθητου εξοπλισμού”.
Επομένως, η Διακρατική Συμφωνία δεν αποτελεί τρόπο προμήθειας αλλά εξαίρεση του νομικού πλαισίου. Όπως και η Νομοθετική ρύθμιση άλλωστε.
ΣΗΜΕΙΟ 2
«Οι μόνες συμβάσεις που έχουν γίνει σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία περί δημοσίων συμβάσεων, είναι των Ρ-3 (εκσυγχρονισμός), των F-16V (εκσυγχρονισμός) και των ελικοπτέρων MH-60R (αγορά και εν συνεχεία υποστήριξη των S-70B/B6)».
ΑΝΑΚΡΙΒΕΙΑ 2: Μιλάμε για συμβάσεις FMS, δηλαδή για Διακρατικές Συμφωνίες, οι οποίες αποτελούν εξαίρεση του ν.3978/11, βάσει του άρθρου 17 αυτού. Επομένως, ίσως εμπίπτουν στο ευρύτερο πλαίσιο του νόμου αλλά επί της ουσίας δεν ακολουθούν καμμία ιδιαίτερη πρόβλεψη αυτού.
ΣΗΜΕΙΟ 3
«Έκανε απευθείας ανάθεση; όχι, κάθε άλλο, έκανε όμως κάτι απολύτως νόμιμο. Ζήτησε Διακρατική Συμφωνία με το Αμερικανικό Ναυτικό…».
ΑΝΑΚΡΙΒΕΙΑ 3: Η Διακρατική Συμφωνία στην πράξη ισοδυναμεί με Απευθείας Ανάθεση, αφού γνωρίζουμε εκ των προτέρων που θα αποτανθεί η αμερικανική κυβέρνηση. Δηλαδή, εάν κάποιος ζητήσει μέσω FMS (Διακρατική Συμφωνία) αγορά ή υποστήριξη F-16, σε ποιον θα απευθυνθεί η αμερικανική κυβέρνηση, εκτός από τον κατασκευαστή;
ΣΗΜΕΙΟ 4
«Η Πολεμική Αεροπορία, απλά δεν μπορεί να αγοράσει C-390 με τις παρούσες συνθήκες! Για να το αγοράσει, θα έπρεπε να είχε κάνει διαγωνισμό, δεν υπάρχει άλλη επιλογή! Αντίθετα, τα C-130J μπορούν να αγοραστούν νομίμως από την Αμερικανική Αεροπορία, με πρόγραμμα FMS, δηλαδή διακρατική συμφωνία».
ΑΝΑΚΡΙΒΕΙΑ 4: Όπως εξηγήσαμε μόλις πιο πάνω, η Διακρατική Συμφωνία αποτελεί έμμεση Απευθείας Ανάθεση. Μπορούμε κάλλιστα να κάνουμε Διακρατική Συμφωνία με την Βραζιλία, για αγορά του C-390, αν θέλουμε, όπως συνάπτουμε Διακρατικές Συμφωνίες με το Ισραήλ. Η Πολεμική Αεροπορία, μια χαρά μπορεί να αγοράσει C-390 και χωρίς διαγωνισμό. Το λέει άλλωστε και ο ίδιος ο ανώνυμος συγγραφέας, λίγο πιο κάτω: «Οι διακρατικές συμφωνίες είναι εφικτές και με κράτη πλην ΗΠΑ αρκεί αυτά να θέλουν όπως π.χ. με το Ισραήλ…».
ΣΗΜΕΙΟ 5
«Πολλοί θα “τολμήσουν” να πουν πως οι Διακρατικές Συμφωνίες ευνοούν τις ΗΠΑ αλλά είναι ίσως το μεγαλύτερο λάθος που θα μπορούσε να ειπωθεί».
ΑΝΑΚΡΙΒΕΙΑ 5: Γιατί είναι λάθος; Ποιος είναι ο μεγαλύτερος προμηθευτής μας; Δεν είναι οι ΗΠΑ; Οι Διακρατικές Συμφωνίες, ασφαλώς και ευνοούν τις ΗΠΑ, τελευταίως δε και το Ισραήλ, αλλά σε κάθε περίπτωση πετάνε απ’ έξω την ΕΕ, λόγω της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2009/81/ΕΚ (αν και μπορούμε να επικαλεστούμε το άρθρο 346 της Συνθήκης Λειτουργίας ΕΕ).
ΣΗΜΕΙΟ 6
«Δηλαδή, το Ελληνικό Κράτος έκανε νέους νόμους, για να ξεπεράσει την τρέχουσα νομοθετική γραφειοκρατία (που το ίδιο έχει ψηφίσει), για να μπορέσει να αγοράσει κάποια οπλικά συστήματα (FDI, Rafale, τορπίλες, FOS Mirage 2000)».
ΑΝΑΚΡΙΒΕΙΑ 6: Στις περιπτώσεις των 18 Rafale και FDI HN, το ευρύτερο πλαίσιο παραμένει ο ν.3978/11 και βεβαίως η ανάλογη Eυρωπαϊκή Oδηγία. Όπως μπορεί κανείς να διαπιστώσει στα συνοδευτικά έγγραφα του ν.4766/21, ο οποίος ενέκρινε τις αρχικές συμβάσεις των 18 Rafale, ισχύουν τα ακόλουθα:
“Αυτονόητο είναι ότι οι εν λόγω όροι δεν παρεκκλίνουν από τις διατάξεις της Οδηγίας 2009/81/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 13ης Ιουλίου 2009 (L 216), η οποία ενσωματώθηκε στο ελληνικό δίκαιο με τον ν. 3978/2011”.
Αντιθέτως, οι συμβάσεις FMS, βεβαίως και μπορούν να παρεκκλίνουν από την εν λόγω Eυρωπαϊκή Oδηγία.
Επίσης, σύμφωνα με την ίδια τη σύμβαση:
“ΑΡΘΡΟ 31- ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΟ ΔΙΚΑΙΟ
31.1 Η παρούσα Σύμβαση διέπεται και ερμηνεύεται σύμφωνα με τους νόμους της Ελληνικής Δημοκρατίας”.
Επομένως, η νομοθετική ρύθμιση έγινε για να ξεφύγουμε από ορισμένες προβλέψεις του ν.3978/11 αλλά όχι από το όλο θεσμικό πλαίσιο. Αντίστοιχη ήταν η προσέγγιση για την συμπληρωματική αγορά των 6 Rafale και των FDI HN, με τον ν.4891/22.
ΣΗΜΕΙΟ 7
«Ποια είναι η διαφορά της “Απευθείας Ανάθεσης” με τη “Διακρατική Συμφωνία”; Η διαφορά είναι απλή, τον διαγωνισμό, αν απαιτείται, τον κάνει το άλλο κράτος» […] «Το αστείο της υπόθεσης, είναι πως σήμερα, κάποια “Μέσα” φωνασκούν στα όρια της δημαγωγίας για “απευθείας αναθέσεις”, τη στιγμή που δεν είναι, αφού μιλάμε για Διακρατικές Συμφωνίες»!
ΑΝΑΚΡΙΒΕΙΑ 7: Κλασική περίπτωση μισής αλήθειας ή παιχνιδιού λέξεων, όπως εξηγήθηκε. Είναι αυτονόητο ότι το κράτος προμηθευτής που συμβλήθηκε στην Διακρατική Συμφωνία, όταν ένας είναι ο ΟΕΜ, θα απευθυνθεί απευθείας σε αυτόν. Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας.
ΣΗΜΕΙΟ 8
«…το ΠΝ ξέρει τις περιπέτειες του ΕΣ με τα ΝΗ-90. Εκτός του ότι είχαν διπλάσια τιμή (τα ναυτικά ΝΗ-90), η συντήρησή τους είναι στα… τάρταρα».
ΑΝΑΚΡΙΒΕΙΑ 8: Είναι δυνατόν να μην έχουμε υπογράψει σύμβαση FOS για τα ΝΗ-90 εδώ και 20 έτη και μετά να γκρινιάζουμε ότι δεν μας υποστηρίζουν και να παρουσιάζουμε ως… ανεξήγητο το ότι «η συντήρησή τους είναι στα… τάρταρα»; Έλεος! Δηλαδή τι έπρεπε να κάνει η εταιρεία; Να μας υποστηρίζει δωρεάν εσαεί; Ισχύει κάτι τέτοιο με οποιοδήποτε οπλικό σύστημα, π.χ. στα F-16; Μας έχουν χαρίσει κάποιο ανταλλακτικό μέχρι σήμερα ή μήπως έχουμε δαπανήσει πάνω από 3-4 δισ. $ όλα αυτά τα χρόνια για την υποστήριξη – συντήρηση του τύπου; Να υπενθυμίσουμε ότι βασική αρχή του FMS αποτελεί η ρήση “no profit, no loss”. Πόθεν προκύπτει λοιπόν η δωρεάν συντήρηση;
Αμερικάνικη “πόρτα” σε όπλα game changer: η σειρά τώρα των MLRS – PrSM;
