Από Δρ. Βασίλειος Σιταράς
Η Σοβιετική Ένωση ήταν ένα αποτυχημένο πείραμα, που κράτησε 69 μόνο έτη (Δεκέμβριος 1922 – Δεκέμβριος 1991), μολονότι ο δεύτερος Εθνικός της Ύμνος, αυτός που ίσχυσε από το 1944, μας έλεγε ότι θα διαρκούσε «για πάντα». Εντούτοις, εάν έδωσε μία προσφορά στην Ιστορία, ήταν η τεράστια συνεισφορά της στη συμμαχική νίκη επί του Άξονα στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Από τη νίκη αυτή, αναδείχτηκε παγκόσμια Υπερδύναμη, έστω και με τεράστιο κόστος. Είναι, επομένως, φυσιολογικό η ανάμνηση της λήξης του επονομαζόμενου «Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου», κάθε έτος στις 9 Μαΐου, να αποτελεί έτσι κι αλλιώς μια βαρύνουσα ημερομηνία, «συγκολλητική ουσία ενός ολόκληρου έθνους», όπως έγραψε πριν τρία χρόνια ένας Ρώσος αρθρογράφος στους MOSCOW TIMES.
Κι όμως, την πρώτη εικοσαετία μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η επέτειος της νίκης δεν εορταζόταν με μεγαλειώδη λαμπρότητα και φανφάρες. Ο πόνος ήταν ακόμη σχετικά νωπός και οι όποιες τελετές πολύ σεμνές, απλά μνημόσυνα ενός σφαγείου που κόστισε στην ΕΣΣΔ 27 εκατομμύρια νεκρούς. Ο Λεονίντ Μπρέζνιεφ, Γενικό Γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος Σοβιετικής Ένωσης από το 1964 έως το 1982 και υπεύθυνος σε μεγάλο βαθμό για τη «στασιμότητα» και συνακόλουθη παρακμή της, ήταν εκείνος που εισήγαγε μια μυθολογικών διαστάσεων λατρεία της επετείου, ξεκινώντας από την 9η Μαΐου 1965. Τότε ξεκίνησαν οι μεγαλειώδεις παρελάσεις στην Κόκκινη Πλατεία, ως επίδειξη ισχύος του καθεστώτος. Αυτό δεν πρέπει να μας διαφεύγει, όπως επισημαίνει σε πρόσφατο άρθρο της η ελβετική LE TEMPS (“Le mythe russe de la Grande Guerre Patriotique et ses manipulations”, 2/5/2022).
Καθώς σιγά-σιγά η επανάσταση «ξέμενε από ατμό» και η χώρα εισερχόταν στην προαναφερθείσα «στασιμότητα», έπρεπε να σφυρηλατηθεί ένας «Θεμελιώδης Μύθος» που θα έκανε όλους τους Σοβιετικούς πολίτες υπερήφανους. Εννοείται ότι σε κάθε προπαγάνδα, η έννοια του «Μύθου» δεν είναι κατανάγκη ψευδής, όπως ψευδής δεν ήταν η νίκη στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και η θυσία 27 εκατομμυρίων Σοβιετικών.
Ο Μπρέζνιεφ, ανίκανος να προσδώσει μέλλον και προοπτική στο σοβιετικό λαό, στράφηκε στο παρελθόν και δη σε ένα σχετικά πρόσφατο γεγονός, βαθειά χαραγμένο στη συλλογική συνείδηση (αφού πολλοί βετεράνοι ζούσαν ακόμη και όλες σχεδόν οι οικογένειες είχαν χάσει κάποιον στον πόλεμο). Μπορεί από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 και εξής η Δύση να είχε αφήσει πολύ πίσω, σε βιοτικό επίπεδο, την ΕΣΣΔ, αλλά η τελευταία την ξεπερνούσε σε Δόξα, υπενθύμιζε πλέον το σοβιετικό αφήγημα.
Η Ιστορία επαναλαμβάνεται επί Πούτιν, ο οποίος εισήγαγε την επίδειξη βαρέως οπλισμού το 2008 (ένα έτος μετά την ιστορική ομιλία του Μονάχου και τη διάρρηξη των σχέσεων με τη Δύση): «Εμείς σας απελευθερώσαμε όλους», είπε ο Πούτιν στην παρέλαση της 9ης Μαΐου 2012, λίγο αφότου επανήλθε στην Προεδρία και εισήγαγε έναν κύκλο σκληρής καταστολής.
Σημειωτέον πως δεν υπάρχει πλέον παρά ΜΙΑ μόνο Ιστορία, η επίσημη: το 2012, ιδρύθηκε η Ρωσική Εταιρεία Στρατιωτικής Ιστορίας, κυβερνητικός οργανισμός που περνάει από «κρισάρα» όλα τα γεγονότα. Το δε 2014 άλλαξε ο Ποινικός Κώδικας και εισήχθη ως αυτοτελές αδίκημα η παραποίηση των γεγονότων και η απόπειρα αποκατάστασης του ναζισμού, άρθρο 354.1.
Μετά το 2013, οπότε το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ρωσίας ανήλθε σε ιστορικό υψηλό, οι αναπτυξιακές προοπτικές της χώρας έχουν εξανεμιστεί, οπότε το ένδοξο παρελθόν γίνεται ακόμη πιο αναγκαίο. Τα γεγονότα μετά την 24η Φεβρουαρίου 2022 και η Δυτική αντίδραση τις εξανεμίζουν σε βάθος χρόνου και η χώρα αναμένεται να εισέλθει σε ένα «βαθύ χειμώνα», καθιστάμενη οιονεί Βόρεια Κορέα. Καθώς, λοιπόν, η ηγεσία της Ρωσίας έχει επιλέξει, συνειδητά, την αντιπαράθεση με τη Δύση, εκείνο τον κακό «άλλο» που πρέπει να τον αντιμετωπίσει πάση θυσία, οφείλει να θυμίζει διαρκώς στο μέσο Ρώσο ότι είναι φτωχός μεν, αλλά ένδοξος. Διέπεται διαχρονικά από μια μοναδική Ιστορική Αποστολή/ Πεπρωμένο: Αυτό συνίσταται στο να είναι ο «ελευθερωτής του κόσμου» από το ναζισμό. Το όλο αφήγημα Πούτιν δεν έχει κανένα θετικό ή δημιουργικό στοιχείο για τη χώρα: προσδιορίζεται αρνητικά (εξ αντιδιαστολής) ως η Νέμεσις του απόλυτου κακού. Εν κατακλείδι, όπως λέει η LE TEMPS, η Ρωσία αδυνατεί να παρουσιάσει στον κόσμο τον εαυτό της ως οτιδήποτε άλλο, πλην… αντιναζιστικής δύναμης!
Τέλος, όπως και ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, έτσι και ο τωρινός προσλαμβάνει τάχα Υπαρξιακό Χαρακτήρα για τη Ρωσία, κι ας πρόκειται, στην πράξη, περί επίθεσης και εισβολής. Η δραματική εικόνα μιας Ρωσίας ως “πολιορκημένου οχυρού”/ Fortress Russia στερείται μεν ουσιαστικής βάσης, αλλά σίγουρα δρα νομιμοποιητικά υπέρ της ηγεσίας, γύρω από την οποία συσπειρώνεται ο πολύς λαός, όπως συνέβη και με το Στάλιν στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Συμπερασματικά, η μάχη για την Ουκρανία με αντίπαλο ολόκληρη τη Δύση δεν είναι παρά η συνέχεια του «Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου», γνωστού επίσης ως «Ιερού Πολέμου»…. Πλήρης εργαλειοποίηση της Ιστορίας, όπως εργαλειοποιείται και η Ορθοδοξία με το αφήγημα περί «Ρωσικού Κόσμου».
Δρ. Βασίλειος Σιταράς
Η “ενέδρα” εναντίον του Στρατηγού Γερασίμωφ και η εξέλιξη του πολέμου στην Ουκρανία
