Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Ένας από τους εν εξελίξει διαγωνισμούς για την προμήθεια τεθωρακισμένων οχημάτων σε στρατό του ΝΑΤΟ, είναι αυτός της Πολωνίας που έπειτα από κάποιες καθυστερήσεις επανεκκίνησε τον Ιούνιο του 2019 και πλέον πέρασε στο στάδιο της επιλογής 4 τύπων οχημάτων για την λεγομένη “short list”, δηλαδή τις επικρατέστερες υποψηφιότητες από τις οποίες θα γίνει η τελική επιλογή. Απορρίφθηκαν 8 προτάσεις άλλων εταιρειών.
Το πρόγραμμα αφορούσε αρχικώς 280 οχήματα για την Στρατονομία και τις Δυνάμεις Ειδικών Επιχειρήσεων, με προοπτική επομένης προμήθειας μερικών εκατοντάδων για τις λοιπές ανάγκες του Πολωνικού Στρατού. Αξίζει να δει κανείς τις προδιαγραφές και απαιτήσεις που έχουν τεθεί, επειδή κατά πρώτον αναφερόμαστε σε έναν στρατό του ΝΑΤΟ και κατά δεύτερον σε έναν στρατό με εμπειρία από συμμετοχές σε πολεμικές επιχειρήσεις. Το τελευταίο είναι κρίσιμο, επειδή ενδεχομένως αποκαλύπτει την διαφορά με άλλους στρατούς της Συμμαχίας, οι οποίοι όμως στερούνται πολεμικής εμπειρίας.
Το όχημα εξετάζεται με επτά βασικά κριτήρια: κινητικότητα, προστασία πληρώματος εναντίον πυρών όπλων, ναρκών και Αυτοσχεδίων Εκρηκτικών Μηχανισμών, ικανότητες μάχης, ικανότητες πυρών υποστηρίξεως, ικανότητα πολλαπλών χρήσεων, ικανότητα υποστηρίξεως Διοικήσεως και ικανότητα χρήσεως ως μέσο μεταφοράς προσωπικού και υλικού.
Οι 4 τύποι οχημάτων που έχουν προκριθεί, είναι οι παρακάτω:
- Fortress Mk2 της γαλλικής Arquus (πρώην Renault) που προσφέρεται για συμπαραγωγή στο εργοστάσιο της πολωνικής H. Cegielski-Poznan και είναι βάρους 14,5 τόννων ενώ κινείται από κινητήρα ισχύος 340 ίππων.
- Hawkei της γαλλικής Thales Group, βάρους 7 τόννων με κινητήρα ισχύος 268 ίππων.
- Patriot II της πολωνικής Huta Stalowa Wola από κοινού με την τσέχικη Tatra Export, βάρους 13-17 τόννων και ισχύος 363-402 ίππων.
- TUR V της πολωνικής AMZ Kutno βάρους 9 τόννων με κινητήρα ισχύος 322 ίππων.
Τα οχήματα είναι διαφορετικής μεταφορικής ικανότητος σε προσωπικό, συμπεριλαμβανομένων οδηγού και συνοδηγού. Το Fortress Mk2 μπορεί να μεταφέρει 11 άνδρες, ακολουθεί το Patriot II που μπορεί να φιλοξενήσει 8 άνδρες ενώ τα δύο σαφώς μικρότερα, το Hawkei δέχεται 3, 5 ή 6 άνδρες αναλόγως εκδόσεως ενώ το TUR V τυπικά 4 άτομα.
Aπό τις γενικές προδιαγραφές, καθίσταται αντιληπτό ότι δύο από τα οχήματα είναι μεγαλύτερα, ικανά για μεταφορά περισσότερου προσωπικού και με ανώτερο επίπεδο προστασίας. Το Patriot II διαθέτει βαλλιστική προστασία καμπίνας Επιπέδου 4 και προστασία κατά ναρκών Επιπέδου 3 σύμφωνα με την STANAG 4569 ενώ το Fortress Mk2 φέρει θωράκιση Επιπέδου 3.
Τα άλλα δύο οχήματα είναι σαφώς ελαφρύτερα και πιο μικρών δυνατοτήτων. Το Hawkei από την πλευρά του, που ούτως ή άλλως χαρακτηρίζεται ως Ελαφράς Προστασίας, παρέχει περιορισμένη αντιβαλλιστική προστασία στην καμπίνα και καθόλου στο συγκρότημα ισχύος. Το TUR V, που δείχνει σαφώς επηρεασμένο από την σχεδιαστική αντίληψη του Hawkei, ως μεταγενέστερο, είναι πιο καλά προστατευμένο. Η καμπίνα φέρει βαλλιστική προστασία Επιπέδου 2 και το σκάφος θωράκιση εναντίον ναρκών Επιπέδου 3a ωστόσο, ο κατασκευαστής μπορεί να προσφέρει το όχημα με προστασία Επιπέδου 3, κατά STANAG 4569.
Από τα παραπάνω, μπορούμε να πούμε ότι ο διαγωνισμός του Πολωνικού Στρατού εξετάζει δύο διαφορετικές “αντιλήψεις” τεθωρακισμένου οχήματος 4×4, μία πιο μεγάλων, καλύτερα προστατευμένων και μεγαλύτερων ικανοτήτων και μία πιο μικρών, ελαφρύτερων και ασφαλώς φθηνότερων. Ωστόσο, εάν ληφθεί υπ’ όψιν ότι μόνο ένα από τα μικρά οχήματα διακρίνεται από ελαφρά θωράκιση, είναι εμφανής η διεθνής τάση για αυστηρότερες απαιτήσεις ως προς τον τομέα της προστασίας του μεταφερόμενου προσωπικού. Αυτό ευνοεί αυτομάτως τις πιο σύγχρονες σχεδιάσεις, που είναι και μεγαλύτερες, διακρίνονται από μεγαλύτερα περιθώρια προσαρμογής σε διαφορετικές αποστολές, δύνανται να μετατραπούν ευχερέστερα σε φορείς βαρέων όπλων και τέλος, υπερέχουν στον τομέα της κινητικότητος. Ως προς το τελευταίο, δεν είναι τυχαίο ότι οι περισσότεροι κατασκευαστές δεν εμφανίζουν στα τεχνικά χαρακτηριστικά την εδαφική ανοχή του οχήματος, που δείχνει πολλά ως προς τα επίπεδα κινητικότητος του οχήματος. Ενδεικτικώς, εκ των ανωτέρω, μόνο το Fortress Mk2 αναφέρεται ότι έχει εδαφική ανοχή 42 εκατοστών.
Τέλος, αυτό που αξίζει να προσεχθεί είναι ότι από τις 12 αρχικές προτάσεις που εξέτασαν οι Πολωνοί, στην “short list” περιλαμβάνεται τουλάχιστον μία αμιγώς εγχώρια πρόταση, αυτή του TUR V. Άξιο προσοχής είναι το γεγονός ότι δύο από τις προτάσεις αφορούν γαλλικά οχήματα, ένα για κάθε μία από τις δύο κατηγορίες, που μπορεί να θεωρηθεί ότι θέτουν κατά μία έννοια το “μέτρο συγκρίσεως” για πολιτικούς λόγους.
Εάν θα θέλαμε να προβούμε σε σχολιασμό ως προς την ελληνική πραγματικότητα, με βάση τις μέχρι τώρα πληροφορίες που υπάρχουν για το νωπό ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε από πλευράς ΓΕΣ για ένα σύγχρονο τεθωρακισμένο όχημα 4×4, δύο σημεία πρέπει να επισημανθούν.
Το ελληνικό ενδιαφέρον εκδηλώθηκε κατόπιν πολιτικής “αποφάσεως” και με απευθείας υπόδειξη του προμηθευτή “εθνικού” οχήματος από το… εξωτερικό. Προκειμένου να εξυπηρετηθεί η πολιτική εντολή, οι προδιαγραφές εμφανίζονται κατά πληροφορίες “χαμηλές” εν σχέσει με τις διεθνείς τάσεις, προκαλώντας υποθέσεις στον καθένα για τους λόγους. Προστασία Επιπέδου 1 κατά STANAG 4569 ή εδαφική ανοχή από το έδαφος 25 εκατοστών, όταν ενδεικτικώς το VBL κινείται επίσης σε προστασία Επιπέδου 1 αλλά με εδαφική ανοχή 35 εκατοστών, παραπέμπουν σε οχήματα περασμένων εποχών, που δεν έχουν θέση σε σύγχρονους στρατούς προσανατολισμένους για συμβατική αναμέτρηση υψηλής εντάσεως.
Το δεύτερο σημείο σχετίζεται με την πρόταση της ελληνικής EODH για το τεθωρακισμένο όχημα ΟΠΛΙΤΗΣ. Οι προδιαγραφές του δείχνουν ότι θα μπορούσε να σταθεί απολύτως στον διαγωνισμό του Πολωνικού Στρατού από όλες τις απόψεις. Με μέγιστο μεικτό βάρος 12 τόννων, μεταφορική ικανότητα 4+4 ανδρών με μεγάλη άνεση καμπίνας, προστασία Επιπέδου 3, εδαφική ανοχή 48 εκατοστών και μεγάλη ευελιξία προσαρμογής για την κάλυψη αποστολών, το ελληνικό όχημα κινείται στην “μεγαλύτερη” κατηγορία που αξιολογούν οι Πολωνοί. Εάν ήταν εγκαίρως έτοιμο ώστε να λάβει μέρος στον διαγωνισμό, ο ΟΠΛΙΤΗΣ θα απολάμβανε και ενός άλλου πλεονεκτήματος, αυτό της ανταγωνιστικής τιμής. Το συνολικό πακέτο τεχνικών προδιαγραφών, δείχνει ότι οι άνθρωποι που σχεδίασαν το όχημα, παρακολουθούν στενά τις διεθνείς τάσεις της αγοράς αλλά και την διαμόρφωση των επιχειρησιακών απαιτήσεων που καθορίζει το σύγχρονο πεδίο μάχης. Το θέμα είναι εάν στην Ελλάδα, υπάρχει βούληση και πολιτική για να στηριχθούν εγχώριες λύσεις από ελληνικά μυαλά ή υπάρχει σταθερή προτίμηση σε αντιπροσώπους ξένων.
