Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Σε χθεσινή συνέντευξή του στα ΝΕΑ ο ΥΕΘΑ Νίκος Παναγιωτόπουλος ξεκίνησε αναφέροντας ότι η αυξημένη επαγρύπνηση των Ενόπλων Δυνάμεων δεν ήλθε με τα τελευταία γεγονότα του ORUC REIS αλλά υπάρχει από τον Νοέμβριο.
Όντως ήταν Νοέμβριος του 2019, όταν πρόσωπο σε θέση επιρροής μου ζήτησε συνάντηση και κυριάρχησε το βασικό σενάριο μιας ελληνοτουρκικής πολεμικής αντιπαραθέσεως που φαινόταν να ετοιμάζει η Τουρκία. Το ζήτημα ήταν οι δυνατότητες των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και ήθελε όπως φάνηκε να επιβεβαιώσει εάν ήταν σωστή η “εικόνα” που είχε ως προς τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των δύο πλευρών, από την άποψη αυστηρώς των οπλικών συστημάτων για μια αεροναυτική αντιπαράθεση σε ανοικτή θάλασσα που θα επέλεγε η Τουρκία. Η “εικόνα” που είχε ήταν σωστή αλλά του διέφευγε ένα σημείο.
“Δηλαδή υπερέχουμε ως προς τα υποβρύχια και τα Exocet των Mirage“, συνόψισε.
“Όχι απολύτως, ως προς το δεύτερο“, του απάντησα.
Ο συνομιλητής μου, θεωρούσε ότι η Τουρκική Αεροπορία δεν διαθέτει πύραυλο μεγάλου βεληνεκούς για επιθέσεις εναντίον πολεμικών πλοίων. Εξήγησα ότι από το 2007 η Τουρκία είχε παραγγείλει 48 πυραύλους AGM-84K SLAM-ER, που εξόπλισαν τα αναβαθμισμένα F-16 Block 40/50.
Επειδή το όπλο χαρακτηρίζεται Πύραυλος Επιθέσεως Ξηράς Εξ Αποστάσεως – Εκτεταμένης Αποκρίσεως (Standoff Land Attack Missiles – Expanded Response) συνήθως διαφεύγει το γεγονός ότι στο οπλοστάσιο του Ναυτικού των ΗΠΑ χρησιμοποιείται ως όπλο των μαχητικών F/Α-18 για επιθέσεις εναντίον πλοίων και σε αυτόν τον ρόλο άλλωστε δοκιμάσθηκε ήδη από το 1999 με βολή εναντίον του παροπλισμένου καταδρομικού USS DALE (CG-19).
Το ότι ο AGM-84K SLAM-ER αποκτήθηκε από την Τουρκική Αεροπορία για ναυτική κρούση, ενισχύεται από το γεγονός ότι για την ίδια ανάγκη εξοπλισμού των υπό αναβάθμιση τότε F-16, παραγγέλθηκαν παραλλήλως 50 πύραυλοι μακρού πλήγματος AGM-154A-1 JSOW και 54 AGM-154C JSOW. Βεβαίως το SLAM-ER υπερέχει σε ακτίνα δράσεως (270 χλμ.) έναντι του JSOW (130 χλμ.) ωστόσο, η πολλαπλότητα που προσφέρει για προσβολή είτε στόχων επιφανείας είτε πολεμικών πλοίων εξασφαλίζει επιχειρησιακή ευελιξία στην Τουρκική Αεροπορία.
Πράγματι, τα 48 AGM-84K SLAM-ER παραλήφθηκαν την διετία 2016-2017, όταν πλέον τα F-16 Block 40/50 είχαν αναβαθμισθεί πλήρως και ήταν εφικτή η εκπαίδευση ιπταμένων και σε αποστολές ΤΑΥΝΕ με το νέο όπλο. Ενδεχομένως κάποια καθυστέρηση να προέκυψε στην πρόοδο της εκπαιδεύσεως, εξαιτίας της αθρόας αποτάξεως ιπταμένων μετά το 2016, από τις πολεμικές μοίρες. Η παράδοση των πυραύλων άργησε, επειδή ένταξη νωρίτερα δεν είχε νόημα και θα εξαντλούσε άσκοπα τα χρονικά περιθώρια από προγραμματισμένες εργασίες επιθεωρήσεως κ.λπ.
Ο συνομιλητής με ρώτησε γιατί δεν είχε προτιμήσει η Τουρκική Αεροπορία τον εξοπλισμό των F-16 με πυραύλους Harpoon. Σαφή απάντηση δεν είχα, πέραν της ανεπιβεβαίωτης πληροφορίας στην δεκαετία του 2000 ότι οι αμερικανικές Αρχές είχαν αρνηθεί την παράδοση συγκεκριμένων πυραυλικών όπλων για F-16 στην Ελλάδα, απόφαση η οποία ασφαλώς ίσχυε αμοιβαίως και για την Τουρκία. Προφανώς επελέγη η εναλλακτική του AGM-84K SLAM-ER, που ήταν φθηνότερο του Harpoon αλλά επέτρεπε και αποστολές χερσαίας κρούσεως. Προσφάτως η πρεσβεία των ΗΠΑ στην Αθήνα προέβη σε δημοσία διάψευση ότι οι αμερικανικές Αρχές αρνούνται την διάθεση πυραύλων Harpoon στην Ελλάδα, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι τα πράγματα δεν ήταν διαφορετικά κατά το παρελθόν.
Μειονέκτημα του AGM-84K SLAM-ER έναντι του Harpoon είναι ότι κατά τα φαινόμενα, δεν προσεγγίζει τον στόχο με πολύ χαμηλή πτήση από την επιφάνεια της θαλάσσης (sea skimming) αλλά από μεγαλύτερο υψόμετρο, ως τυπικός πύραυλος πτήσεως (cruise). Αυτό σημαίνει ότι θεωρητικώς μπορεί να εντοπισθεί από ραντάρ σε πολύ μεγαλύτερη απόσταση και να ενεργοποιηθεί η αντιπυραυλική άμυνα του πλοίου νωρίτερα.
Το συμπέρασμα που προβλημάτισε τον συνομιλητή μου, ήταν ότι τα τουρκικά F-16 μπορούν να εκτελέσουν αφέσεις πυραύλων εναντίον πλοίων από πολύ μεγαλύτερες αποστάσεις εν σχέσει με τα Mirage 2000EGM και τον μέγιστης ακτίνος δράσεως 70 χλμ. πύραυλο AM39 Exocet Block2. Συνοψίζοντας, θα ήταν αφελές να θεωρηθεί ότι οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις θα παρέβλεπαν την απόκτηση ικανότητος αεροπορικής προσβολής ναυτικών στόχων εξ αποστάσεως, όταν μια αναμέτρηση με την Ελλάδα θα είναι υποχρεωτικώς και αεροναυτική.
O συνομιλητής μου, προερχόμενος από τον Στρατό, έθεσε το ερώτημα εάν το τουρκικό πυροβολικό είχε δυνατότητα προσβολής πολεμικών πλοίων. Το ερώτημά του αφορούσε κατά βάση τους τακτικούς βαλλιστικούς πυραύλους Bora. Τον καθησύχασα ότι αυτό δεν ίσχυε προς το παρόν, επειδή για την προσβολή πλοίων, το όπλο έπρεπε να έχει ικανότητα προσβολής κινούμενων στόχων και δεν είχε γνωστοποιηθεί κάτι τέτοιο. Αυτό όμως δεν μπορούσε να αποκλεισθεί στο μέλλον, δεδομένης της διαρκούς προόδου της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας που ήδη είχε παρουσιάσει κατευθυνόμενες ρουκέτες.
Το ερώτημα απεδείχθη προφητικό.
Δέκα μήνες μετά, στις 30 Αυγούστου 2020, για πρώτη φορά επιδείχθηκε φωτογραφικό υλικό και βίντεο από δοκιμαστική βολή της ρουκέτας κατευθύνσεως λέιζερ TRLG-230 των 230 mm μέγιστου βεληνεκούς 70 χλμ. Η βολή εκτελέσθηκε από φορτηγό όχημα με εξαπλό σύνολο περιληπτών με ρουκέτες, με χώρο για δεύτερο που μπορεί να προστεθεί δίπλα.
Όπως έγινε γνωστό, το συγκεκριμένο πρόγραμμα ξεκίνησε από την Roketsan τον παρελθόντα Απρίλιο και στην εν λόγω βολή μάλιστα, τον στόχο κατέδειξε UAV τύπου Bayraktar TB2. Η συγκεκριμένη ρουκέτα έχει παρουσιασθεί ήδη με κατεύθυνση συνδυασμού GPS/INS και τώρα αναπτύσσεται με ερευνητή λέιζερ στην κεφαλή, επιτυγχάνοντας μεγαλύτερη ακρίβεια πλήγματος και ικανότητα προσβολής κινούμενων στόχων. Χάρη στην τελευταία, η ρουκέτα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για την προσβολή πολεμικών πλοίων.
Είναι δεδομένο ότι ο εχθρός παρακολουθεί στενά τις τεχνολογικές εξελίξεις, υιοθετώντας αντιλήψεις, δόγματα και τακτικές που θα μπορούσαν να θεωρηθούν προνόμιο των “μεγάλων δυνάμεων”.
Είναι αυτονόητο τι πρέπει να πράξουν οι ελληνικές κυβερνήσεις. Το ερώτημα είναι εάν θα επιδοθούν σε μια “κούρσα πανικού” για εσπευσμένη προμήθεια οπλικών συστημάτων που λείπουν ή εάν θα επιδιώξουν και μια μελετημένη συμμετοχή – επένδυση στην Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία.
