Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Τις τελευταίες ημέρες εμφανίστηκαν αρκετά δημοσιεύματα σχετικώς με την πρόθεση προμήθειας των πυραύλων SPIKE NLOS από το Ισραήλ, η οποία “πήγε πίσω” μετά την ενημέρωση που έγινε στον πρωθυπουργό στις 8 Δεκεμβρίου και την σύσκεψη του ΚΥΣΕΑ στις 20 Δεκεμβρίου.
Στα δημοσιεύματα από διάφορα μέσα, αναφέρθηκαν ονομαστικώς ή “φωτογραφίζονται” πρόσωπα στο ΥΠΕΘΑ και την ΓΔΑΕΕ που προωθούσαν συγκεκριμένα συμφέροντα κι ως εκ τούτου περιεπλάκη η διαδικασία. Επίσης, σε κάποια από αυτά έγινε “παιχνίδι” ηρωοποιήσεως – καταγγελίας προσώπων αλλά με αντιστροφή ρόλων από την πραγματικότητα, πολύ πιθανώς για λόγους σκοπιμότητος και όχι αγνοίας από πλευράς αρθρογράφου.
Το ότι κάτι πήγαινε περίεργα, φάνηκε από νωρίς, όταν η ΓΔΑΕΕ απέστειλε στις αρχές του χρόνου, πρώτες ημέρες Ιανουαρίου, δύο επιστολές ενδιαφέροντος σε δύο διαφορετικές ισραηλινές εταιρείες, πρώτα στην Plasan και κατόπιν στην Rafael, ενώ κατασκευάστρια του συστήματος είναι η δεύτερη. Το πρόγραμμα είχε παρουσιασθεί κι εγκριθεί στις 6 Οκτωβρίου 2021 από την Βουλή. Έκτοτε, δεν έγινε κάτι γνωστό για την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων.
Στις 9 Νοεμβρίου, ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ αποκάλυψε την ύπαρξη σοβαρών ζητημάτων στις διαπραγματεύσεις. Από τις απαντήσεις της ισραηλινής πλευράς διαπιστωνόταν υπέρβαση κόστους συντηρήσεως, διαφορετικό πακέτο FOS από αυτό που ζητούσε το ΓΕΣ ενώ δεν γινόταν δεκτή η ανάληψη συντηρήσεως των συστημάτων από εταιρείες της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας, ούτε εδίδετο δυνατότηα Συντηρήσεως 4ου και 5ου Κλιμακίου, για επισκευές κρισίμων υποσυστημάτων.
Όσον αφορά την περίπτωση των πυραύλων SPIKE NLOS που προβλέπεται να αποκτηθούν για να εφοδιάσουν ελικόπτερα AH-64A Apache, τα οποία θα αναβαθμιστούν μερικώς από την ισραηλινή Elbit, καθώς και άλλα ισραηλινά όπλα που προορίζονται για την Πολεμική Αεροπορία, όπως αποκαλύψαμε, υπήρχε ζήτημα πιστοποιήσεως αξιοπλοΐας. Αυτό όμως διευθετήθηκε.
Στο όλο σκηνικό, παρουσιάσθηκε και απροθυμία να τεθεί στις διαπραγματεύσεις ζήτημα εναλλακτικών επιλογών για το όχημα φορέα των 17 εποχουμένων συστημάτων που προορίζονται για το Πεζικό, σύμφωνα με παρατηρήσεις του ΓΕΣ.
Ακολούθησαν επισκέψεις του Ισραηλινού υπουργού Αμύνης (18 Νοεμβρίου) και του γενικού διευθυντή του ισραηλινού Υπουργείου Αμύνης (30 Νοεμβρίου). Υποτίθεται ότι στο υψηλότερο επίπεδο, γίνονται ευρύτερες συνεννοήσεις και ασφαλώς από ελληνικής πλευράς θα έγινε υπενθύμιση ότι μεταξύ των Υπουργείων Αμύνης των δύο χωρών υφίσταται από το 2020 συμφωνία, με συγκεκριμένες πρόνοιες ως προς τις αμυντικές προμήθειες, που δεν μπορεί να μένει κενό γράμμα.
Όλο αυτό το διάστημα, εμφανίστηκε στα διάφορα δημοσιεύματα επιχειρηματολογία περί “δυσαρέσκειας” της ισραηλινής πλευράς για την καθυστέρηση των διαπραγματεύσεων, η οποία μεταφέρθηκε στην ελληνική. Γράφτηκε επίσης ότι υπήρξε “προειδοποίηση” ότι θα χάσει η Ελλάδα την σειρά της και την τιμή που έχει προσφερθεί, όπως και κάποια έτοιμα προς παράδοση βλήματα. Είχαμε πει ότι πρόκειται για αστειότητες, που υποτιμούν την νοημοσύνη. Δεν είναι ευρύτερα γνωστός άλλος ενδιαφερόμενος για προμήθεια SPIKE NLOS ενώ η απόφαση που ανακοίνωσε στις 9 Δεκεμβρίου το Υπουργείο Αμύνης της Φινλανδίας, αφορά άλλες εκδόσεις, πυραύλων SPIKE SR, LR2 και ER2. Bεβαίως, πάντα θα μπορεί να γίνεται επίκληση της περιπτώσεως της Ουκρανίας, λόγω της σημερινής συγκυρίας. Το να έχουν κατασκευαστεί ήδη για την Ελλάδα πύραυλοι, πριν ανατεθεί σύμβαση, είναι τουλάχιστον αβάσιμο.
Η κατάσταση όπως διαμορφώνεται, δείχνει ότι ο πρωθυπουργός έχει πλήρη εικόνα για τα πάντα. Γνωρίζει τους υπεύθυνους που, όπως έχει λεχθεί “αντί να διαπραγματεύονται για την χώρα, διαπραγματεύοντο για τον εαυτό τους”, πιθανώς όμως δεν κρίνονται σκόπιμες αντικαταστάσεις στον παρόντα χρόνο, λόγω του γενικότερου πολιτικού σκηνικού. Προφανώς έχουν ειδικό βάρος οι επερχόμενες εκλογές και οι φυσιολογικές επιθέσεις της αντιπολιτεύσεως, εάν γίνει άλλη μία προμήθεια χωρίς ουσιώδη ανταλλάγματα, συνοδευόμενη και με αποπομπές προσώπων. Καθώς όλα έδειχναν πως υπήρχε ένα κλίμα “βιασύνης” να κλείσει το θέμα και η σύμβαση, χωρίς διαφοροποίηση των ισραηλινών όρων, η καθυστέρηση που επέβαλε ο πρωθυπουργός μπορεί να δικαιολογηθεί ως ευθύ μήνυμα προς την άλλη πλευρά, ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό. Διαφορετικά, δεν θα έχει κανένα νόημα και η ελληνική πλευρά απλώς θα εξευτελισθεί.
Δεν είναι κατανοητό, για ποιον λόγο εάν δεν υλοποιηθεί προμήθεια του SPIKE NLOS, αυτό θα σημάνει την “συντέλεια του κόσμου” για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις. Αντιθέτως, μπορεί να εκκινήσει μία διαδικασία αξιολογήσεως των εναλλακτικών επιλογών, που μέχρι τώρα δεν απασχόλησαν, με συνέπεια να μην υπάρχει κανένα στοιχείο ανταγωνισμού στις διαπραγματεύσεις. Όπως διαμορφώθηκε η κατάσταση, το εν λόγω πρόγραμμα έχει καταστεί περίπου “υπόθεση τιμής” για την ελληνική πλευρά, αφού αφενός επιβάλλεται η αποπομπή όσων κρίνεται πως έχουν ενεργήσει για προσωπικά συμφέροντα, αφετέρου δεν μπορεί η σχέση συνεργασίας με το Ισραήλ στους εξοπλισμούς, να στηρίζεται στην χαριστική διάθεση της ελληνικής πλευράς.
Υπόθεση εργασίας SPIKE NLOS: αν υπήρχε φορέας Αμυντικής Βιομηχανίας
