Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Το ενδιαφέρον για την προμήθεια μαχητικών F-35A που εξέφρασε και επισήμως στις 7 Ιανουαρίου ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ενώπιον του προέδρου Τραμπ, σηματοδοτεί την έναρξη των διαδικασιών μέχρι την τελική ανάθεση συμβάσεως.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας αποκάλυψε ότι το ελληνικό ενδιαφέρον αφορά 24 αεροσκάφη, σημειώνοντας ότι ξεκινούν άμεσα διαπραγματεύσεις από το ΥΠΕΘΑ με σκοπό σε διάστημα 18 μηνών (Ιούνιος 2021) να έχει συμφωνηθεί το συνολικό “πακέτο” από πλευράς τεχνικών προδιαγραφών, προγραμματισμού εκπαιδεύσεως και απαιτουμένων προμηθειών σε υλικά και υποδομές υποστηρίξεως, συνεπώς να υπάρχει και σαφής εικόνα για την τελική δαπάνη. Το ύψος της τελευταίας, εκτιμάται ότι θα αγγίξει τα 3,5 δισ. $.
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος τοποθέτησε την υλοποίηση του προγράμματος μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος εκσυγχρονισμού των F-16, αναφέροντας συγκεκριμένα ως ορόσημο το 2024, ένας εύλογος χρόνος σε περίπτωση υπογραφής συμβάσεως εντός του 2021. Ο χρόνος είναι συμβατός και από απόψεως προγραμματισμού παραγωγής και παραδόσεων της Lockheed Martin, συνεπώς διαφαίνεται ότι υπάρχει ήδη πλήρης ενημέρωση από τον κατασκευαστή προς το ΥΠΕΘΑ. Δικαιολογημένα, η ελληνική κυβέρνηση εκτιμά ότι εκείνη την εποχή θα υφίσταται δημοσιονομική ευχέρεια ώστε να υποστηριχθεί η χρηματοδότηση του προγράμματος, δεδομένου ότι οι εξοπλιστικές δαπάνες υπολογίζονται ως προς το Έλλειμμα, κατά την διάρκεια παραλαβής των παραγγελθέντων υλικών και όχι κατά την καταβολή των ετησίων δόσεων αποπληρωμής.
Πάντως οι δηλώσεις των πολιτικών προσώπων που θέλουν το F-35 να ακολουθεί μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος F-16, προκαλούν ερωτηματικά. Η έναρξη παραδόσεων εκσυγχρονισμένων F-16V από το 2021, θα κινηθεί με ρυθμό 8 αεροσκαφών ανά έτος, με δυνατότητα αυξήσεως σε 12. Συνεπώς, μέχρι το 2024, θα έχουν παραδοθεί το μέγιστο 48 αεροσκάφη από τα 84, αν και για το 2021 πληροφορίες αναφέρουν ότι έχει προγραμματισθεί η αναβάθμιση 4 αεροσκαφών, αμέσως μετά το “005” που θα είναι το πρωτότυπο.
Μείζον ζήτημα που δεν έχει αποσαφηνισθεί ακόμη, είναι η φράση “συμμετοχή της Ελλάδας στο πρόγραμμα του F-35“. Ως γνωστόν, πέραν των ΗΠΑ, στο κατασκευαστικό έργο του προγράμματος συμμετέχουν μόνο οι οκτώ χώρες που εντάχθηκαν αρχικώς στο πρόγραμμα με καθεστώς Συνεργάτη Επιπέδων 1 (Μεγάλη Βρετανία), 2 (Ιταλία, Ολλανδία) και 3 (Αυστραλία, Δανία, Καναδάς, Νορβηγία, Τουρκία). Εξαίρεση αποτελεί μέχρι σήμερα η Ιαπωνία, στην οποία θα κατασκευάζονται δομικά μέρη, καθώς και μέρη του κινητήρα και του ραντάρ. Είναι ερώτημα κατά πόσο σε περίπτωση οριστικού αποκλεισμού της Τουρκίας από το πρόγραμμα, το μερίδιο κατασκευής των τουρκικών αμυντικών βιομηχανιών, θα διανεμηθεί μεταξύ και χωρών άνευ καθεστώτος Συνεργάτη Επιπέδου 1-3, ώστε θεωρητικώς να μπορεί να διεκδικήσει μέρος της παραγωγής η Ελλάδα. Διευκρινίζεται δε ότι κανείς μέχρι σήμερα, πλην των ΗΠΑ, δεν θα έχει οποιαδήποτε πρόσβαση στους πηγαίους κωδικούς του λογισμικού του F-35.
Ο υπουργός Ανάπτυξης & Επενδύσεων Άδωνις Γεωργιάδης, απέδωσε την “στρατηγική” διάσταση της ελληνικής προμήθειας του F-35, ως κίνηση η οποία επειδή αντιπροσωπεύει έναν νέο αγοραστή του αεροπλάνου, εμμέσως ενισχύει την βούληση των ΗΠΑ να λάβουν αρνητικές αποφάσεις εν σχέσει με την Τουρκία, το “ειδικό βάρος” της οποίας προέκυπτε από το ενδιαφέρον της για προμήθεια τουλάχιστον 100 αεροσκαφών, που οπωσδήποτε αντιπροσωπεύουν μεγάλο αριθμό. Εμμέσως, η τοποθέτηση του υπουργού, επιβεβαιώνει εν μέρει ότι η Τουρκία δεν έχει αποκλεισθεί οριστικώς από το πρόγραμμα F-35.
Εν κατακλείδι, το ενδιαφέρον στην διαπραγμάτευση που ξεκινάει άμεσα, θα είναι τι ανταλλάγματα θα εξασφαλίσει η χώρα για την Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία, διά της συμμετοχής της σε βιομηχανικά προγράμματα που θα αναθέσει η Lockheed Martin. Η δημόσια διακήρυξη ενδιαφέροντος από ελληνικής πλευράς, αδυνατίζει την διαπραγματευτική της θέση, επειδή είναι σαφές ότι η προμήθεια νέου μαχητικού εξελίσσεται στην τρίτη κατά σειρά απευθείας ανάθεση στην ίδια εταιρεία μετά τα προγράμματα εκσυγχρονισμού Ρ-3 και F-16, όπως και στην τέταρτη συνολικώς απευθείας ανάθεση, εφόσον δεν διεξαχθεί διεθνής διαγωνισμός ούτε στο πρόγραμμα νέων φρεγατών…
Οι εξοπλισμοί από τον ΑΒΕΡΩΦ μέχρι σήμερα – Συνεχίζοντας να “το ρισκάρουμε”
