Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Η ανταρσία του Εβγκένι Πριγκόζιν και της Wagner στις 23 Ιουνίου, που διευθετήθηκε με συμφωνία αργά την επομένη ημέρα, εξακολουθεί να απασχολεί τα διεθνή μέσα ως προς τα κίνητρα, τις παρασκηνιακές διεργασίες, τις πραγματικές επιδιώξεις και την κατάληξη. Σε αυτή την ταχέως εξελισσόμενη κατάσταση, το ενδιαφέρον συγκέντρωσε για άλλη μια φορά η καλπάζουσα φαντασία αναλυτών και τα σενάρια που ανέπτυξαν, για δήθεν υποκίνηση του Πριγκόζιν από μυστικές υπηρεσίες χωρών της Δύσεως ή και για τον κίνδυνο κλοπής πυρηνικών όπλων από το ρωσικό οπλοστάσιο… Ανεξαρτήτως όμως αυτών των ανεδαφικών “αναλύσεων” που μόνο σύγχυση για την ουσία προκαλούν, υπάρχουν κάποια αναμφισβήτητα γεγονότα ως πραγματικότητα, που επιτρέπουν επικεντρωμένο σχολιασμό σε τακτικά κι επιχειρησιακά θέματα.
Οι φάλαγγες της Wagner που κατέλαβαν το ρωσικό στρατηγείο στο Ροστόβ επί του Ντον και κινήθηκαν απειλητικώς προς Μόσχα, δέχθηκαν αεροπορικές επιθέσεις στις οποίες ανταπέδωσαν. Σύμφωνα με αξιόπιστα στοιχεία που καταγράφηκαν από διάφορες πηγές, οι απώλειες της Ρωσικής Αεροπορίας από αντιαεροπορικά πυρά ήταν επτά ελικόπτερα κι αεροπλάνα. Αναλυτικώς:
- 1 επιθετικό ελικόπτερο Ka-52.
- 1 επιθετικό ελικόπτερο Mi-35M.
- 3 ελικόπτερα Ηλεκτρονικού Πολέμου Mi-8MTPR.
- 1 ελικόπτερο μεταφορών Mi-8.
- 1 αεροπλάνο Διοικήσεως IL-22 VZPU.
Οι αναφορές κάνουν λόγο για 15 νεκρούς ιπταμένους, ως προς το έμψυχο δυναμικό στις συγκεκριμένες καταρρίψεις.
«Οι της Wagner κατέστρεψαν εξαιρετικώς ακριβό και σπάνιο εξοπλισμό της Ρωσικής Αεροπορίας. Μιλάμε για δύο ελικόπτερα μάχης (Ka-52 και Mi), ένα ελικόπτερο τακτικών μεταφορών Mi-8 καθώς και το πιο πολύτιμο ελικόπτερο Mi-8 με εξοπλισμό ραδιο-ηλεκτρονικού πολέμου, λίγα από τα οποία βρίσκονται σε υπηρεσία», σχολίασε ο εκπρόσωπος της Ουκρανικής Αεροπορίας. Ωστόσο, πέραν της όποιας ποιοτικής σημασίας έχουν οι τύποι των καταρριφθέντων ελικοπτέρων και αεροπλάνου, από πλευράς αριθμού και μόνο, οι απώλειες αυτές, μπορούμε να πούμε ότι αναλογούν σε απώλειες επιχειρήσεων δύο μηνών τουλάχιστον, στο Θέατρο Πολέμου της Ουκρανίας! Η αιμορραγία της Ρωσικής Αεροπορίας στον πόλεμο αυτόν, κινείται σε ρυθμό απωλειών μηνιαίως δύο-τριών αεροσκαφών κατά μέσον όρο. Υπ’ αυτό το πρίσμα, οι απώλειες που προκάλεσε η Wagner σε μία μόνο ημέρα στην Ρωσική Αεροπορία, μπορούν να χαρακτηριστούν βαρύτατες.
Για ποιον λόγο όμως συνέβη αυτό και σε τί συμπεράσματα οδηγούμαστε;
Κατ’ αρχάς, είναι σαφές ότι οι μισθοφόροι είχαν λάβει μέτρα αντιαεροπορικής αμύνης στις φάλαγγές τους, επειδή ανέμεναν δυναμική αντίδραση. Στιγμιότυπα με άρματα επί αρματοφορέων, να είναι επανδρωμένα από τα πληρώματά τους, δείχνουν μια εικόνα ετοιμότητος για άμεση απάντηση με πυρ έναντι τυχόν απειλής. Οι χειριστές στα πυραυλικά αντιαεροπορικά συστήματα, ανεξαρτήτως του αν αντέδρασαν με δική τους πρωτοβουλία ή όχι, έδειξαν ότι έκαναν καλά την δουλειά τους. Παρόλο που αυτονοήτως, μόνο τα επιθετικά ελικόπτερα ή αεροπλάνα, μπορούσαν να απειλήσουν τις δυνάμεις της Wagner, προφανώς δεν υπήρχε διάθεση για διάκριση ταυτοτήτων, ούτε φυσικά απασχολούσε η αναγνώριση, αφού όλα τα ίχνη εθεωρούντο αυτομάτως “εχθρικά”, με αποτέλεσμα το αντιαεροπορικό πυρ να είναι αδιάκριτο έναντι κάθε υπόπτου.
Οι μισθοφόροι στα πυραυλικά αντιαεροπορικά συστήματα, δεν θα μπορούσαν να ανοίξουν πυρ εάν τα αεροπορικά ίχνη δεν πλησίαζαν αρκετά. Καθώς διαπιστωμένα εκδηλώθηκαν αεροπορικές προσβολές, η κατάρριψη και επιθετικών ελικοπτέρων επιβεβαιώνει την προσέγγιση στις φάλαγγες της Wagner, επειδή το μέγιστο βεληνεκές των όπλων τους είναι της τάξεως των 8-10 χλμ. ενώ και τα άλλα καταρριφθέντα μέσα εισήλθαν στο βεληνεκές των αντιαεροπορικών συστημάτων, πιθανότατα κατηγορίας μέσου βεληνεκούς.
Τα ανωτέρω στοιχεία, μεταφερόμενα στο Θέατρο Επιχειρήσεων, επιβεβαιώνουν ότι η προσέγγιση των αεροπορικών μέσων στο Πρόσθιο Όριο Τοποθεσίας (ΠΟΤ) τα εκθέτει σοβαρά στα αντιαεροπορικά μέσα του αντιπάλου. Όπως έχουμε σημειώσει από νωρίς για την πολεμική αναμέτρηση στην Ουκρανία, οι ιπτάμενοι των δύο αεροποριών επιδιώκουν γενικώς την ελαχιστοποίηση του χρόνου παραμονής άνωθεν του ΠΟΤ ενώ αποφεύγονται αποστολές σε κάποιο βάθος από την γραμμή αντιπαραθέσεως. Οι αεροπορικές έξοδοι για αποστολές Εγγύς Αεροπορικής Υποστηρίξεως, κατά βάση με μη κατευθυνόμενα όπλα, καταλήγουν σε βιαστική άφεση όπλων με αμφίβολη δραστικότητα και συνολικώς μικρή απόδοση για το αεροπορικό όπλο. Εάν αυτό μπορεί να δικαιολογηθεί για την πλευρά του αδυνάτου, τους Ουκρανούς που συγκριτικώς διαθέτουν ελάχιστη δύναμη αεροπορικών μέσων, προκαλεί ζωηρή εντύπωση για την πλευρά του ισχυρού. Στατιστικά όμως, με αυτή την πρακτική, ελαχιστοποιούνται οι απώλειες σε αεροπορικό υλικό. Σε αντίθεση με αυτό, στην περίπτωση της Wagner, τα ρωσικά ελικόπτερα και αεροπλάνα προσέγγισαν τον “εχθρό” και ήταν αναπόφευκτες οι απώλειες που υπέστησαν.
Ωστόσο, όπως έχει φανεί και από την πιο πρόσφατη φάση του πολέμου, στην τρέχουσα περίοδο που οι Ουκρανοί εκτελούν προπαρασκευαστικές τρόπον τινά επιχειρήσεις για την εκτόξευση μείζονος επιθετικής ενεργείας, οι μονάδες στην πρώτη γραμμή δεν διαθέτουν επαρκή μέσα αντιαεροπορικής προστασίας, ακόμη και κατηγορίας πολύ βραχέως και βραχέως (V/SHORADS) βεληνεκούς. Καθώς δε τα πυραυλικά συστήματα μέσου και μεγάλου βεληνεκούς που έχει προσφέρει η Δύση, χρησιμοποιούνται κατά βάση για την προστασία των αστικών κέντρων και κρισίμων υποδομών, είναι φυσικό οι μονάδες στην πρώτη γραμμή να πάσχουν συνολικώς. Αυτό έχει επιτρέψει στην Ρωσική Αεροπορία να προκαλέσει αρκετές απώλειες όπου διαπιστώθηκαν ευκαιρίες, αναγκάζοντας και οι Δυτικοί αντιλήφθηκαν περισσότερο την κρισιμότητα της ανάγκης ενισχύσεως των Ουκρανών με συστήματα V/SHORDS.
Σε γενικότερο πλαίσιο, η ανταρσία της Wagner και οι ανεμπόδιστες κινήσεις της, ενίσχυσαν την αίσθηση της απουσίας βαρέων ρωσικών δυνάμεων στην δυτική επικράτεια της χώρας, που θα μπορούσαν να αντιδράσουν. Μπορεί ασφαλώς να υπήρχαν κάποιες εντολές αυτοσυγκρατήσεως των ρωσικών δυνάμεων, προκειμένου να αποφευχθεί η αιμοτοχυσία, αν και οι αεροπορικές επιθέσεις εναντίον της Wagner δεν συνηγορούν προς τούτο. Στις 26 Ιουνίου πάντως, ο Βρετανός υπουργός Αμύνης Μπεν Ουάλλας αναφέρθηκε στην έλλειψη εφεδρειών από πλευράς Ρωσίας, δηλώνοντας: «Δεν υπάρχει ένδειξη ότι η Ρωσία διατηρεί μη χρησιμοποιημένα στρατεύματα, που απαιτούνται για την αντιμετώπιση των πολλαπλών απειλών της Ουκρανίας κατά μήκος της γραμμής 200 χλμ. από το Μπαχμούτ μέχρι την αριστερή όχθη του Δνειπέρου». Η κατάσταση στην ρωσική επικράτεια “ανιχνεύτηκε” από τις επιδρομές μικρών τμημάτων ρωσικών αντικυβερνητικών δυνάμεων από το έδαφος της Ουκρανίας, που εκδηλώθηκαν στα τέλη Μαΐου.
Αποκαλυπτική συνέντευξη του Ρώσου διοικητή των δυνάμεων εισβολής στην Ουκρανία
Με ενδιαφέρον παρατηρήθηκε ότι στην διάρκεια της σύντομης ενδορωσικής κρίσεως που προκάλεσε η Wagner, δεν φάνηκαν κινήσεις από την Ουκρανία ώστε να εκμεταλλευθεί ενδεχομένως την γενικότερη αναστάτωση. Επ’ αυτού, το CNN μόλις αποκάλυψε ότι η Δύση προειδοποίησε τον πρόεδρο Ζελένσκι να αποφύγει κάτι τέτοιο για λόγους ευρύτερης σκοπιμότητος: «Πριν υποχωρήσει ο επικεφαλής της Wagner Εβγκένι Πριγκόζιν το Σάββατο, υπήρξε επικοινωνία με Ουκρανούς αξιωματούχους από συμμάχους σε διάφορα επίπεδα, προειδοποιώντας τους να μην εκμεταλλευθούν το χάος για να χτυπήσουν στην Ρωσία, σύμφωνα με δυτικό αξιωματούχο. Η ανησυχία ήταν ότι η Ουκρανία και η Δύση θα εθεωρούντο ότι βοηθούν τον Πριγκόζιν και απειλούν την ρωσική κυριαρχία».
Κατά τον αξιωματούχο αυτόν, «Οι Ουκρανοί προειδοποιήθηκαν από τους συμμάχους να μην προκαλέσουν την κατάσταση. Δημιουργήστε ευκαιρίες στο ουκρανικό έδαφος, αλλά μην εμπλακείτε σε εσωτερικά θέματα ή μην χτυπήσετε επιθετικά στρατιωτικά μέσα εντός της Ρωσίας».
Η σύσταση αποφυγής αναλήψεως επιθετικής δράσεως εντός ρωσικού εδάφους, υπενθυμίζει την επισήμως εκφρασθείσα αντίθεση των ΗΠΑ σε αυτό, εξηγώντας ίσως και την διακοπή των επιδρομών από ρωσικά σώματα στην περιοχή του Μπελγκορόντ τον περασμένο Μάιο, πίσω από τα οποία είναι σαφές ότι βρισκόταν η Ουκρανία. Στην περίπτωση της κρίσεως που προκάλεσε η Wagner, αναδείχθηκε λοιπόν ακόμη περισσότερο η πολύ προσεκτική στάση της Ουάσιγκτον στην στρατιωτική συνδρομή προς την Ουκρανία, ώστε να μην “προκληθεί” με ενέργειες που μπορούν να εκληφθούν ως “κλιμάκωση”, η Μόσχα. Ο πρόεδρος Μπάιντεν συνεχίζει να μην εγκρίνει την χορήγηση πυραύλων εδάφους – εδάφους μεγάλου βεληνεκούς, μαχητικών αεροπλάνων κ.λπ. ενώ παρατηρείται η παραχώρηση κύριων μέσων χερσαίων ελιγμών, αρμάτων μάχης και τεθωρακισμένων οχημάτων εν προκειμένω, με το “σταγονόμετρο”, σε μικρούς αριθμούς.
Ο “αγώνας πυροβολικού” στην Ουκρανία και η απουσία της Ρωσικής Αεροπορίας
