Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Ο ΥΕΘΑ Ν. Παναγιωτόπουλος απάντησε σήμερα 25 Ιουνίου σε επίκαιρη ερώτηση του Βουλευτή Β’ Δυτικής Αττικής Γιώργου Τσίπρα με θέμα «Ποια κριτήρια έχει θέσει η Κυβέρνηση για αγορά νέων φρεγατών; Έχει αλλάξει την αμυντική μας στρατηγική σε ό,τι αφορά την ικανότητα υπεράσπισης των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο»;
Οι απαντήσεις, προσδιορίζουν με επίσημο τρόπο μεταβολές στην τακτική των χειρισμών που έχουν διαρρεύσει ενώ επιβεβαιώνουν παλαιότερες αντιλήψεις καθοριστικής επιδράσεως για την τελική λήψη αποφάσεως.
Κατά την πρωτολογία του ο ΥΕΘΑ αναφέρθηκε στην πρόσφατη παρουσίαση στον πρωθυπουργό της επιχειρησιακής αξιολογήσεως των υφισταμένων δεδομένων και προτάσεων «στη βάση των Επιχειρησιακών και των Τεχνικών δεδομένων που έχουμε στα χέρια μας» και διευκρίνισε για κάποιες εκ των προτάσεων που αποκλείστηκαν: «Οι προτάσεις που αποκλείστηκαν, αυτή της Ισπανίας και μία από τις δύο της Γερμανίας, ήταν για τεχνικούς λόγους. Τα καράβια ξέφευγαν σε κόστος από τις δυνατότητες που έχουμε γιατί πληρούσαν τις προϋποθέσεις όπως καταλαβαίνετε της επιχειρησιακής αρτιότητας (όλα περίπου τις πληρούν) και κατά δεύτερο λόγο ήταν πολύ μεγαλύτερα απ’ αυτό που ζητεί το Πολεμικό Ναυτικό».
Η αναφορά στο μέγεθος των φρεγατών F110 και ΜΕΚΟ Α300 ως αίτιο αποκλεισμού είναι μάλλον συζητήσιμη, δεδομένου ότι από πλευράς εκτοπίσματος η δεύτερη τουλάχιστον, όπως έχει αποκαλύψει ο ΔΟΥΡΕΙΟΣ ΙΠΠΟΣ κινείτο στα ίδια πλαίσια περίπου με την βρετανική A140 Arrowhead. Επομένως ελήφθησαν υπ’ όψιν και άλλα στοιχεία.
Από εκεί και πέρα, τρία ήταν τα σημαντικότερα “νέα” στοιχεία στις απαντήσεις που έδωσε ο ΥΕΘΑ.
- Καθώς η διαδικασία εισέρχεται στην τελική της φάση, προσδιορίσθηκε ως εκτίμηση χρόνου «ότι θα υπάρξουν αποτελέσματα προς το τέλος του καλοκαιριού».
- Αναφερόμενος στην πρόσκτηση των δύο πλοίων “ενδιάμεσης λύσεως”, ο ΥΕΘΑ μίλησε για αυτά «που προκρίνει το Πολεμικό Ναυτικό», επιβεβαιώνοντας ότι οι δύο μεταχειρισμένες φρεγάτες έχουν αποδεσμευθεί από την πρόταση για νέα φρεγάτα. Εξάλλου, διευκρινίσθηκε ότι κάποιες εκ των προτάσεων νέας φρεγάτας δεν έχουν υποβάλει ακόμη πρόταση για “ενδιάμεση λύση” και ο φάκελός τους παραμένει “ατελής”. Εν πάση περιπτώσει, έχουμε εγκαίρως επισημάνει ότι το ενδιαφέρον του Πολεμικού Ναυτικού προσέλκυαν ανέκαθεν περισσότερο οι φρεγάτες τύπου Μ του Ολλανδικού Ναυτικού.
- Ανοικτή όμως είναι πλέον και η προοπτική αναθέσεως σε διαφορετικό ανάδοχο του προγράμματος εκσυγχρονισμού των 4 φρεγατών ΜΕΚΟ 200ΗΝ. «Η “πακετοποίηση” δεν είναι απόλυτη. Εξετάζουμε και την δυνατότητα ευελιξίας όσο αφορά στη διαχείριση του προγράμματος εκσυγχρονισμού, το οποίο αγγίζει το ύψος των 450 εκατομμυρίων ευρώ», ήταν τα ακριβή λόγια του ΥΕΘΑ. Καθώς κάτι τέτοιο αντίκειται στο ορθολογικό κριτήριο της μεγιστοποιήσεως της τυποποιήσεως σε συστήματα μάχης και αισθητήρες μεταξύ των νέου τύπου φρεγατών και των εκσυγχρονισμένων ΜΕΚΟ 200ΗΝ, ως πιθανότερη εξήγηση διαφαίνεται η πρόθεση της κυβερνήσεως να ικανοποιήσει περισσότερους από έναν υποψηφίους, για πολιτικούς λόγους.
Στο ζήτημα της “πακετοποίησης” των τριών περιπτώσεων, μαζί με την αναμενόμενη επένδυση στα ναυπηγεία, οι απαντήσεις του ΥΕΘΑ ουσιαστικώς αναγνώρισαν ως ορθή την κριτική του ερωτώντος βουλευτού ότι οδηγεί σε χρονική καθυστέρηση και στα τέσσερα ζητήματα και αύξηση του κόστους.
Ως προς το ζήτημα των ναυπηγείων, ο ΥΕΘΑ παρουσίασε ως αυτονόητο το κυβερνητικό ενδιαφέρον για εμπλοκή όχι μόνο της ναυπηγικής βιομηχανίας αλλά ευρύτερα της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας. Για την τελευταία, σημειώθηκε: «Έχουμε διασυνδέσει μέσω των αρμοδίων υπηρεσιών τους υποψηφίους ανάδοχους με εταιρείες της εγχώριας Αμυντικής Βιομηχανίας. Ήδη έχουν γίνει πάρα πολλές επαφές, διερευνητικές περισσότερο, προκειμένου να δούμε κατά πόσο μπορεί η Εθνική Αμυντική Βιομηχανία να εμπλακεί».
Στο σημείο αυτό μπορούμε να σχολιάσουμε ότι εφόσον ακόμη όλοι οι υποψήφιοι έχουν περιορισθεί σε περισσότερο διερευνητικού τύπου επαφές με ελληνικές εταιρείες, οι ουσιαστικές συμφωνίες θα οριστικοποιηθούν μόνο μετά την ανακοίνωση του αναδόχου του προγράμματος νέας φρεγάτας. Σε μια τέτοια περίπτωση όμως, όταν ο ανάδοχος έχει επιλεγεί, είναι φυσιολογικό ότι αδυνατίζει η διαπραγματευτική θέση της ΓΔΑΕΕ, στην προσπάθεια εξασφαλίσεως των μέγιστων δυνατών ανταλλαγμάτων σε αυτό το επίπεδο. Το φυσιολογικό θα ήταν να καταρτισθεί πλήρης φάκελος για κάθε υποψήφιο, με συγκεκριμένες δεσμεύσεις συνεργασίας σε βιομηχανικό επίπεδο.
Στην υπόθεση των ναυπηγείων, ο ΥΕΘΑ παραδέχθηκε ότι «Το μέλλον και των δύο εξαρτάται ενδεχομένως από μία επενδυτική πρωτοβουλία η οποία θα αλλάξει κυριολεκτικά το μέλλον τους προς το καλύτερο. Εκτιμούμε ότι υπάρχουν κινήσεις προς την κατεύθυνση αυτή. Δεν είναι δική μας δουλειά να υποδείξουμε τους επενδυτές».
Νέα φρεγάτα και γιατί δεν “ακούγεται” τίποτα για τα ναυπηγεία
Καθώς το ΥΠΕΘΑ δεν είναι αρμόδιο για τα ναυπηγεία, άλλοι πιο αρμόδιοι έχουν τοποθετηθεί ήδη, υποδεικνύοντας και τους επενδυτές. Όπως τόνισε εξάλλου ο ερωτών βουλευτής Γιώργος Τσίπρας, από τον Δεκέμβριο ο υπουργός Ανάπτυξης έχει με δηλώσεις του προεξοφλήσει ότι το πρόγραμμα νέας φρεγάτας θα ανατεθεί στις ΗΠΑ, λόγω του υφισταμένου ενδιαφέροντος για επένδυση στα ναυπηγεία. Ο ίδιος εξάλλου, σε συνέντευξη στις 22 Ιουνίου στον Βαγγέλη Μανδραβέλη, ήταν κατηγορηματικός στην σύνδεση της διασώσεως των ναυπηγείων Ελευσίνος με την ανάθεση του προγράμματος νέας φρεγάτας, καθώς κανείς ιδιώτης επενδυτής δεν θα επωμισθεί διαφορετικά τα χρέη που ξεπερνούν τα 400 εκατ. ευρώ. Το ενδιαφέρον της αμερικανικής ΟΝΕΧ για τα δύο ναυπηγεία, με την υποστήριξη χρηματοδοτήσεως της αμερικανικής κρατικής DFC είναι υπαρκτό ενώ υφίστανται κάποιες αρχικές ενδείξεις ότι παρόμοιο ενδιαφέρον για ανάλογη κρατική υποστήριξη έχει αρχίσει να εμφανίζεται και από την Μεγάλη Βρετανία.
Καθώς ο ΥΕΘΑ δήλωσε ότι «θέλουμε να λυθούν τα προβλήματα της ναυπηγικής βιομηχανίας περίπου στον ίδιο χρόνο που θα λάβουμε την απόφασή μας (για τις φρεγάτες)», είναι βέβαιο ότι όπως έχουμε αναλύσει, τα δύο ζητήματα θα διευθετηθούν μετά την διαπίστωση της καταλήξεως του νέου διαγωνισμού για τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά όσο και της επενδυτικής προτάσεως της ΟΝΕΧ για τα ναυπηγεία Ελευσίνος. Αυτά όμως, τοποθετούνται χρονικώς στα τέλη καλοκαιριού με αρχές φθινοπώρου.
Πάντως, καθώς η διασύνδεση της διασώσεως των ναυπηγείων Ελευσίνος συνδέεται άμεσα με το πρόγραμμα νέας φρεγάτας και η πρόσφατη τοποθέτηση του υπουργού Ανάπτυξης δεν στερείται λογικής, ο τονισμός από πλευράς ΥΕΘΑ ότι «η επιλογή θα γίνει επί τη βάση των Επιχειρησιακών και Τεχνικών απαιτήσεων του Πολεμικού Ναυτικού, καθώς και των επιχειρησιακών διδαγμάτων από τις πρόσφατες κρίσεις του θέρους και του φθινόπωρου του 2020», στερείται πραγματικού βάθους.
Εξάλλου, καθώς δεν ακολουθείται τυπική διαγωνιστική διαδικασία, ο επιχειρησιακός φορέας δεν έχει κοινοποιήσει προς τους ενδιαφερόμενους συγκεκριμένα επιχειρησιακά κριτήρια και τεχνικές απαιτήσεις αλλά αυτοί παρουσίασαν γενικές προτάσεις, οι οποίες τυγχάνουν επιμέρους επεξεργασίας αναλόγως των όσων διαπιστώνονται στην πορεία από την επαφή με τους αρμοδίους Έλληνες επιτελείς. Όπως επεσήμανε άλλωστε μετά την απάντηση του ΥΕΘΑ ο Αναπληρωτής Τομεάρχης Άμυνας του ΣΥΡΙΖΑ, «Στο ερώτημα αν έχουν αλλάξει τα επιχειρησιακά κριτήρια των νέων φρεγατών που είχαν καθοριστεί από το Πολεμικό Ναυτικό επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, και αν τα κριτήρια και αντίστοιχες απαιτήσεις έχουν γνωστοποιηθεί στις ενδιαφερόμενες χώρες, δεν υπήρξε απάντηση».
Προσφυώς λοιπόν ο κ. Τσίπρας αναρωτήθηκε μεταξύ άλλων στο σχετικό δελτίο Τύπου που εκδόθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ: «Ο ΥΠΕΘΑ κ. Παναγιωτόπουλος επανέλαβε πολλές φορές στην πρωτομιλία και στη δευτερομιλία του ότι είναι οι ανάγκες και εισηγήσεις του Πολεμικού μας Ναυτικού που θα καθορίσουν την τελική επιλογή. Ο τονισμός αυτός και προφανής επανάληψη για κάτι θεσμικά αυτονόητο απευθύνεται εντέλει προς στον ερωτώντα βουλευτή της αντιπολίτευσης ή προς το Μέγαρο Μαξίμου»;
