Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Είναι γενική η εντύπωση ότι και οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις έχουν αρχίσει να εισέρχονται με μεγαλύτερη δυναμική στην εποχή των ανεπάνδρωτων συστημάτων με ικανότητες μάχης διά της πολιτικής του ΥΕΘΑ Νίκου Δένδια προς αυτή την κατεύθυνση. Ενώ όμως ακόμη μπορούμε να πούμε ότι βρισκόμαστε στην αρχή και σε πολλές εφαρμογές επιδιώκεται υιοθέτηση των “βασικών” ικανοτήτων που υπάρχουν εδώ και κάποια χρόνια στο πεδίο, πρέπει να αποδοθεί προσοχή σε ένα πολύ συγκεκριμένο ζήτημα: οι προσπάθειες στην Ελλάδα αφορούν μικρά και μέσου μεγέθους συστήματα και όχι μείζονες πλατφόρμες μάχης.
Οι προκηρύξεις ενδιαφέροντος του ΕΛΚΑΚ είναι ενδεικτικές ενώ τα ήδη υφιστάμενα ανεπάνδρωτα συστήματα σε ελληνική υπηρεσία, όπως αντιπροσωπευτικώς τα Heron I, δεν έχουν ικανότητες μάχης. Απεναντίας, η Τουρκία σημειώνει ταχεία πρόοδο και προηγείται σοβαρά για γνωστούς λόγους που δεν χρειάζονται ιδιαίτερη ανάλυση. Πρέπει όμως και εδώ, να σταθούμε σε ένα σημείο. Η εθνική πολιτική και δη σε ευαίσθητους τομείς όπως είναι η εγχώρια Αμυντική Βιομηχανία, δεν είναι κάτι αόριστο αλλά κάτι απολύτως δυναμικό, που εξελίσσεται και διαμορφώνεται αναλόγως των επιχειρησιακών απαιτήσεων των Ενόπλων Δυνάμεων.
Μόλις προ ημερών, στις 20 Νοεμβρίου, η τουρκική Bayrak ανακοίνωσε ότι το ανεπάνδρωτο μαχητικό Kizilelma πραγματοποίησε επιτυχώς δοκιμή προσομοιώσεως αναχαιτίσεως μαχητικού F-16, το οποίο εντοπίστηκε κι εγκλώβισε το ραντάρ MURAD-100 για να εμπλέξει βλήμα αέρος – αέρος Gökdoğan. Η πρόοδος είναι εντυπωσιακή και οφείλεται σε αποφάσεις που ελήφθησαν προ μερικών ετών από την αρμόδια Προεδρία Αμυντικής Βιομηχανίας (SSB).
Πώς η Τουρκία “αντάλλαξε” Φινλανδία και Σουηδία με ÖZGÜR 2 και F-16V από τις ΗΠΑ
Μετά την αποπομπή της Τουρκίας από το F-35, αποφασίσθηκε η επιτάχυνση των εθνικών αναπτυξιακών προγραμμάτων μαχητικού Kaan και ανεπάνδρωτων όπως το Kizilelma. Για να επιτευχθεί αυτό, απαιτήθηκε η συνεργασία των ΗΠΑ, ώστε να δοθεί η άδεια σε αμερικανικές εταιρείες να πωλήσουν τεχνολογία αεροπορικών συστημάτων στην Τουρκία. Η Άγκυρα εκμεταλλεύθηκε την συγκυρία της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και απαίτησε την έγκριση βιομηχανικών συνεργασιών από την Ουάσιγκτον, παρά το καθεστώς κυρώσεων CAATSA, ως ανταλλάγματα για να εγκρίνει την ένταξη της Φινλανδίας κι εν συνεχεία της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Το ραντάρ MURAD και ÖZGÜR 2 είναι από αυτά τα προγράμματα αμερικανοτουρκικής συνεργασίας, που επιτρέπουν στην τουρκική αεροπορία να σχεδιάζει γύρω από αυτά τον εκσυγχρονισμό F-16 και την εξέλιξη των Kizilelma και Akinci με σοβαρές ικανότητες μάχης.
Σε αυτό το πεδίο – επίπεδο, η Ελλάδα δεν έχει να παρουσιάσει τίποτα, λόγω της καχεκτικής κρατικής αμυντικής βιομηχανίας και της ανυπαρξίας πολιτικής σοβαρών επενδύσεων για μείζονα εθνικά αναπτυξιακά προγράμματα. Ενώ η τουρκική αμυντική βιομηχανία έχει ηγετικό ρόλο με αεροπορικά συστήματα όπως το Kizilelma και η τουρκική αεροπορία αναπτύσσει η ίδια την αντίληψη επιχειρήσεων ανεπάνδρωτων μαχητικών σε συνεργασία ή όχι με επανδρωμένα μαχητικά, η Πολεμική Αεροπορία πρέπει να αναμένει “οδηγίες” από ξένες αεροπορικές δυνάμεις όπως η αεροπορία των ΗΠΑ, για να ακολουθήσει με σχετικές προμήθειες.
Το συγκεκριμένο πεδίο όμως, διακρίνεται όχι μόνο από την σχεδίαση, ανάπτυξη και παραγωγή σε επίπεδο αεροπορικής πλατφόρμας αλλά και από την ταχεία ανανέωση – αναπροσαρμογή των δεδομένων σε επίπεδο ηλεκτρονικών συστημάτων και τεχνολογιών. Από την άλλη, όποιο ανεπάνδρωτο μαχητικό επιλέξει η Πολεμική Αεροπορία, θα το εξοπλίσει με όπλα που θα απαιτούν συμβάσεις σε ξένους κατασκευαστές.
Αυτό που πρέπει να εξετασθεί, είναι η εμπλοκή της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας με πυρήνα την ΕΑΒ σε ένα τέτοιας φύσεως πρόγραμμα, κάτι που προϋποθέτει συνεργασία με έναν ξένο οίκο και φυσικά, την αφιέρωση σοβαρών πόρων. Οι πολλές προτάσεις που υφίστανται κυρίως από αμερικανικές εταιρείες στο δυτικό στρατόπεδο, δημιουργούν ευνοϊκό πολιτικοβιομηχανικό περιβάλλον για την σύναψη συνεργασιών με επιδιώξεις η σχεδίαση να ικανοποιεί καλύτερα τις ελληνικές ανάγκες και να υπάρχει η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή ελληνικών εταιρειών στα ηλεκτρονικά συστήματα.
Η εξέλιξη της στρατιωτικής τεχνολογίας, δείχνει ότι πλέον οι παραδοσιακές επανδρωμένες κύριες πλατφόρμες μάχης, εξελίσσονται γύρω από την αντίληψη του “συστήματος συστημάτων” (system of systems). Δηλαδή άμεση συνεργασία με ανεπάνδρωτες πλατφόρμες (“συνοδούς” – “παραστάτες”) που ακολουθούν στις αποστολές και δικτύωση με άλλα συστήματα, ακόμη και επί διακλαδικής βάσεως. Η αντίληψη έχει ξεκινήσει με τις αεροπορικές πλατφόρμες και επεκτείνεται σταδιακώς στις ναυτικές και χερσαίες.
Τοιουτοτρόπως, θα πρέπει να αντιλαμβανόμαστε ήδη τα υπό προμήθεια ή σε υπηρεσία F-35, Rafale, F-16V της Πολεμικής Αεροπορίας, τις FDI HN, FREMM-IT, MEKO 200HN του Πολεμικού Ναυτικού και τα Leopard 2 HEL, του Ελληνικού Στρατού, ως μείζονες πλατφόρμες μάχης που θα συνοδεύονται από ανάλογα ανεπάνδρωτα συστήματα. Εάν το F-16V πρέπει να συνεργάζεται με κάποιο Loyal Wingman – CCA, παρομοίως μια FDI HN πρέπει να μπορεί να επιχειρεί από κοινού με μια “αγέλη” οργανικών USV και αντιστοίχως το Leopard 2 HEL με οργανικά UAV και UGV, πολλαπλών αποστολών.
Σε όλη αυτή την αλυσίδα ανεπάνδρωτων πλατφορμών, πρέπει η Ελληνική Αμυντική Βιομηχανία να μπορεί να εξασφαλίσει αυτάρκεια στις Ένοπλες Δυνάμεις. Ναι, δεν είναι ρεαλιστικό να επιδοθεί η χώρα στην ανάπτυξη μαχητικού αεροπλάνου 5ης ή 6ης γενεάς αλλά είναι εντός των οικονομικών δυνατοτήτων της, να καταστεί παίκτης σε μείζονες ανεπάνδρωτες πλατφόρμες Loyal Wingman – CCA. Αυτό σημαίνει πολύ μεγαλύτερης κλίμακος αφιέρωση πόρων σε μείζονα αναπτυξιακά βιομηχανικά προγράμματα από τα σημερινά δεδομένα. Ακόμη και η χρηματοδότηση που έχει προβλεφθεί για το ΕΛΚΑΚ, είναι περιορισμένων περιθωρίων και δεν μπορεί να υποστηρίξει προγράμματα στα οποία απαιτείται στενή συνεργασία με ξένο οίκο, όπως ένα Loyal Wingman – CCA. Το ερώτημα είναι ποιος φορέας θα σχεδιάσει και θα υλοποιήσει μια τέτοια κεντρική πολιτική, δηλαδή το επόμενο βήμα από αυτό που κάνει ήδη η χώρα και το ΥΠΕΘΑ.
Η αμερικανική σχέση και ο “ρομποτικός πόλεμος” της τουρκικής αεροπορίας
