Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Στις 2 Δεκεμβρίου, με πρωτοβουλία του Τομέα Άμυνας του ΣΥΡΙΖΑ, πραγματοποιήθηκε συνάντηση με εκπροσώπους του Συνδέσμου Ελλήνων Κατασκευαστών Αμυντικού Υλικού (ΣΕΚΠΥ). Η εξέλιξη επιβεβαιώνει ότι το κόμμα της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης επιδιώκει να εκμεταλλευθεί πολιτικώς τις αδυναμίες της κυβερνητικής πρωτοβουλίας να αποδώσει και πάλι έμφαση στην αμυντική προπαρασκευή της χώρας, παρά το ότι ως κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ δεν επέδειξε σοβαρό ενδιαφέρον προς την κατεύθυνση αυτή. Αδυναμίες, οι οποίες προκύπτουν από την μη διασφάλιση σοβαρής συμμετοχής της Ελληνικής Αμυντικής Βιομηχανίας (ΕΑΒΙ) στα μεγάλα εξοπλιστικά προγράμματα που δρομολόγησε η κυβέρνηση της ΝΔ μέχρι σήμερα και την εκ των πραγμάτων απουσία ασκήσεως ουσιώδους και στιβαρής πολιτικής για την ΕΑΒΙ.
Η πραγματικότητα αυτή επιβεβαιώνεται από την προσπάθεια που γίνεται τώρα στο πρόγραμμα κορβετών για το Πολεμικό Ναυτικό. Πρόγραμμα, το οποία όμως συνοδεύεται από επικείμενες αναθέσεις συμβάσεων, όπως αυτή για τα SPIKE NLOS ή την αναβάθμιση των F-16 Block 50 επί παραδείγματι, που δεν δείχνουν ότι θα έχουν οποιαδήποτε… σχέση με την ΕΑΒΙ.
Η κατάσταση αυτή, αντιληπτή πολιτικώς ως ευκαιρία ασκήσεως κριτικής στο προνομιακό για την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη πεδίο των εξοπλισμών, οδήγησε τον Αλέξη Τσίπρα να ανακοινώσει στις 31 Οκτωβρίου ότι εφόσον έλθει στην εξουσία θα δεσμευθεί επαναδιαπραγμάτευση των συμβάσεων, «ούτως ώστε να υπάρξει συμμετοχή της ελληνικής πολεμικής βιομηχανίας στα νέα (;) προγράμματα» καθώς και ότι, «σχεδιάζουμε την ίδρυση ειδικού υφυπουργείου και (;) γενικής γραμματείας που θα εποπτεύει την αμυντική πολεμική βιομηχανία». Επισημαίνουμε με ερωτηματικό δύο σημεία των δηλώσεων αυτών, που προκαλούν ερωτήματα προς διευκρίνιση.
Ακολούθησε στις 12 Νοεμβρίου συνάντηση Τσίπρα με τον Γάλλο πρέσβη, στον οποίο τονίσθηκε ότι «στόχος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ είναι η εξασφάλιση της συμμετοχής της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας στις σχετικές συμβάσεις με την Γαλλία», σύμφωνα με το σχετικό δελτίο Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ. Και τώρα, στις 2 Δεκεμβρίου, η συνάντηση με εκπροσώπους του ΣΕΚΠΥ. Σε μια περίοδο που όπως έχουμε σημειώσει, έχουν παύσει οι τακτικές συναντήσεις – ενημερώσεις της ΓΔΑΕΕ με εκπροσώπους της ΕΑΒΙ.
Τοιουτοτρόπως, η Αξιωματική Αντιπολίτευση έχει θέσει την υπόθεση ΕΑΒΙ σε ξεχωριστή θέση στην κριτική και προεκλογική της στρατηγική. Ανεξαρτήτως των πιθανοτήτων επανόδου στην εξουσία και των αρνητικών δειγμάτων γραφής του ΣΥΡΙΖΑ στο συγκεκριμένο πεδίο, αυξάνεται η πίεση στην κυβέρνηση. Πίεση η οποία σε έναν βαθμό αναμένεται να εκτονωθεί από τους καρπούς των διαπραγματεύσεων του προγράμματος κορβετών, όμως χωρίς καμμία εγγύηση για την συνέχεια.
Εάν λοιπόν ΣΥΡΙΖΑ και ΣΕΚΠΥ συναντήθηκαν και συζήτησαν τις τρέχουσες εξελίξεις στην ΕΑΒΙ, υπάρχει άραγε κάτι που δεν γνωρίζει ή δεν έχει προσέξει η κυβέρνηση; Μάλλον όχι. Αλλά αν δούμε τις τέσσερις κύριες θέσεις που επανέλαβε ο ΣΕΚΠΥ, μπορούμε να προβούμε σε κάποιες σκέψεις προβληματισμού.
- Ίδρυση δομής επιπέδου Υφυπουργείου αποκλειστικώς αρμοδίου για την ΕΑΒΙ.
Το εξέφρασε ήδη ως δέσμευση ο αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. Πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι έχουν γίνει σχετικές προτάσεις στην κυβέρνηση, χωρίς μέχρι σήμερα κάποιο αποτέλεσμα, δεν θα ήταν δε καθόλου περίεργο αν γινόταν γνωστό ότι ο κ. Τσίπρας θέλησε να προλάβει εξελίξεις, μαθαίνοντας για σχετικές εισηγήσεις εντός της κυβερνήσεως. Νομίζουμε ότι κρίσιμο είναι να αποφασίσουμε εάν ο κρατικός φορέας για την ΕΑΒΙ που θα ιδρυθεί, θα ασχολείται ή όχι συνολικώς με τους εξοπλισμούς της χώρας. Αν η ανάπτυξη της ΕΑΒΙ είναι κύριος στόχος, τότε σε αυτόν θα πρέπει να υποταχθεί όλη η στρατηγική εξοπλισμών των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας (όπως γίνεται στην Τουρκία) ούτως ώστε μέσα από αυτούς να είναι κάτι παραπάνω από διασφαλισμένη η συμμετοχή της ΕΑΒΙ. Δύο πράγματα θα πρέπει να διευκρινιστούν απολύτως: α) Πως θα “βλέπουν” οι μέχρι σήμερα “συναρμόδιοι” υπουργοί Αμύνης, Οικονομικών, Ανάπτυξης, τον αρμόδιο ΥΦΑΒΙ και τα επιτεύγματά του; Θα τον υποστηρίζουν ή θα τον υπονομεύουν με διαφόρους τρόπους; β) Η ανάπτυξη της ΕΑΒΙ προϋποθέτει διαγωνισμούς και αναθέσεις συμβάσεων αναπτυξιακών προγραμμάτων. Επομένως το ΥΦΑΒΙ θα πρέπει να έχει αξιόλογο προϋπολογισμό επενδύσεων και φυσικά το ΥΠΕΘΑ σταθερά αξιόλογη χρηματοδότηση αναπτυξιακού προϋπολογισμού, ώστε συνολικώς να υπάρχει σταθερή πορεία εξοπλισμών – επενδύσεων στην ΕΑΒΙ.
2. Στόχος βιομηχανικών επιστροφών τουλάχιστον 30% στα εξοπλιστικά προγράμματα (συμπαραγωγή, συμμετοχή στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, συντήρηση και υποστήριξη των οπλικών συστημάτων στον κύκλο ζωής, αγορά ελληνικών αμυντικών προϊόντων, από κοινού συμμετοχή σε προγράμματα Έρευνας & Ανάπτυξης).
Ως προς το 30%, πρώτο πρόγραμμα στο οποίο θα δώσει “εξετάσεις” η παρούσα κυβέρνηση, είναι αυτό των κορβετών. Αν θεωρήσουμε ότι θα εξασφαλισθεί, το ερώτημα είναι, από εκεί και πέρα, τι; Όπως είπαμε ετοιμάζονται διακρατικές συμβάσεις για SPIKE NLOS, όπου οι Ισραηλινοί δεν συζητούν καν την συμμετοχή ελληνικών εταιρειών στην συντήρηση. ή η αναβάθμιση των F-16 Block 50, όπου ίσως δούμε πάλι ιστορίες για παροχές στην μορφή υποστέγων και κηροζινοφόρων οχημάτων. Επίσης, μια σειρά άλλων προγραμμάτων που προωθούνται μέσω ΗΠΑ διά των EDA ή διακρατικών συμβάσεων, είναι αμφίβολο κατά πόσο φέρνουν κάτι στην ΕΑΒΙ. Τί θα γίνει λοιπόν; Πότε θα μπει μια άνω τελεία;
3. Εξυγίανση κρατικών ΕΑΒ και ΕΑΣ.
Αυτονόητη ίσως προϋπόθεση αλλά εάν αυτές μεθαύριο εξαγοραστούν από κάποιον ξένο στρατηγικό επενδυτή και δεν υπάρχει κρατική συμμετοχή, τότε δεν θα εμπίπτουν και τόσο στην ΕΑΒΙ. Αν υπάρχει δε, κρατική συμμετοχή, θα λειτουργεί απλώς και μόνο ως προνομιακή τροφοδοσία του ξένου επενδυτή με κρατικές συμβάσεις; Ένα τέτοιο σχήμα όμως, μπορεί να λειτουργεί και σήμερα, χωρίς να υπάρχει ΥΦΑΒΙ. Επομένως, πρέπει να ξέρουμε τι θέλουμε και οι αποφάσεις για τις κρατικές ΕΑΒ και ΕΑΣ, μήπως είναι συνετό να ληφθούν μετά την ίδρυση ΥΦΑΒΙ; Εάν βεβαίως έχουμε τέτοιον στόχο…
4. Συμμετοχή σε διεθνή προγράμματα ανάπτυξης νέων αμυντικών συστημάτων.
Η συγκεκριμένη πρακτική μπορεί να βελτιστοποιηθεί μέσω ενός ΥΦΑΒΙ, καθώς η εμπειρία τις τελευταίες δεκαετίες δείχνει ότι το ΥΠΕΘΑ δεν είναι το πλέον διορατικό σε τέτοιες υποθέσεις. Παράδειγμα η απόφαση συμμετοχής το 2004 στο αναπτυξιακό πρόγραμμα NEURON που όμως είχε πειραματικό χαρακτήρα επιδείξεως τεχνολογίας, χωρίς σχεδιασμένη μετεξέλιξη σε πρόγραμμα παραγωγής, με αποτέλεσμα (εκ του αποτελέσματος) να πεταχτούν στον αέρα μερικές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ. Άλλο παράδειγμα, η αρνητική εισήγηση του ΓΕΑ (και δι’ αυτού, του ΥΠΕΘΑ) την ίδια περίοδο, για εθνική βιομηχανική συμμετοχή στο πρόγραμμα JSF, με το επιχείρημα ότι δι’ αυτού του τρόπου θα δεσμευόταν να το προμηθευτεί κι έτσι δεν θα μπορούσε μελλοντικώς να έχει ευχέρεια επιλογής του… καλύτερου μαχητικού. Δύο δεκαετίες μετά, αγοράστηκαν Rafale και στο μέλλον F-35, χωρίς να έχει κάποια βιομηχανική συμμετοχή η χώρα.
———–
Σε σχετικό δελτίο Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ αναφερόταν για την συνάντηση με εκπροσώπους του ΣΕΚΠΥ:
«Κατά τη διάρκεια της συζήτησης αναλύθηκαν διεξοδικά οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κλάδος, οι δυνητικές αναπτυξιακές προοπτικές της αμυντικής βιομηχανίας, καθώς και ο ρόλος που μπορεί να διαδραματίσει στη στήριξη της άμυνας, της εθνικής οικονομίας και της εργασίας. Ακόμη, έγινε μια ουσιαστική ανταλλαγή απόψεων αναφορικά με την είσοδο των νέων τεχνολογιών στον κλάδο και την καλλιέργεια καινοτόμων προγραμμάτων με εθνικό πρόσημο.
Ολοκληρώνοντας την συνάντηση, οι εκπρόσωποι του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ σημείωσαν πως η ελληνική δημόσια και ιδιωτική αμυντική βιομηχανία είναι στρατηγικοί εταίροι για την άμυνα και ασφάλεια της χώρας. Υπογράμμισαν δε έντονα ότι στα νέα πρόσφατα εξοπλιστικά προγράμματα, δεν εξασφαλίστηκε η συμμετοχή της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας. Τέλος τόνισαν πως η επόμενη Κυβέρνηση πρέπει και οφείλει να καταθέσει άμεσα ένα συνολικό εθνικό σχέδιο για την αμυντική βιομηχανία, που να έχει ως βάση την τόνωση των εγχώριων δυνατοτήτων και την σταδιακή απεξάρτηση από τις ξένες αγορές».
———–
Το σχετικό δελτίο Τύπου που εξέδωσε στις 2 Δεκεμβρίου ο ΣΕΚΠΥ, είχε ως εξής:
«Συνάντηση με στελέχη κλιμακίου του Τομέα Άμυνας του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία είχαν σήμερα εκπρόσωποι του Συνδέσμου Κατασκευαστών Αμυντικού Υλικού (ΣΕΚΠΥ).
Στη συνάντηση η οποία έγινε κατόπιν πρόσκλησης του Τομέα Άμυνας του ΣΥΡΙΖΑ συμμετείχαν εκ μέρους του ΣΕΚΠΥ ο πρόεδρος του ΔΣ Τάσος Ροζολής, ο Αντιπρόεδρος κ. Αναστάσιος Χατζησταματίου και η Γενική Γραμματέας κα Ευαγγελία Αττάρτ.
Από τη πλευρά του Τομέα Άμυνας του ΣΥΡΙΖΑ συμμετείχαν στη συνάντηση ο Θοδωρής Δρίτσας, Τομεάρχης Άμυνας, ο Γιώργος Τσίπρας, Αναπληρωτής Τομεάρχης, ο Δημήτρης Βίτσας, πρώην Αναπληρωτής Υπουργός Άμυνας και ο Γιώργος Μπαλάφας, μέλος ΚΕ και Συντονιστής Τμήματος Άμυνας ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
Αντικείμενο της συνάντησης ήταν η συζήτηση για τις τρέχουσες εξελίξεις στο κλάδο της αμυντικής βιομηχανίας.
Στη τοποθέτησή του ο Πρόεδρος του ΣΕΚΠΥ Τάσος Ροζολής αναφέρθηκε στα ζητήματα που αντιμετώπισε τουλάχιστον τα τελευταία 10 χρόνια ο κλάδος της Αμυντικής Βιομηχανίας αλλά και τις εξελίξεις με τα πρόσφατα εξοπλιστικά προγράμματα.
Όπως σημείωσε ο κ. Τάσος Ροζολής οι θέσεις του ΣΕΚΠΥ παραμένουν σταθερές τα τελευταία 10 χρόνια με στόχο την επανεκκίνηση και ανάπτυξη της ΕΑΒΙ και συγκεκριμένα:
Α) Ίδρυση Κυβερνητικής δομής επιπέδου υφυπουργείου αποκλειστικά αρμόδιου για την Αμυντική Βιομηχανία.
Β) Απαίτηση για βιομηχανικές επιστροφές ύψους τουλάχιστον 30% από τους εξοπλισμούς με την μορφή συμπαραγωγής, συμμετοχής στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα των κατασκευαστών, ουσιαστική συμμετοχή στην συντήρηση και υποστήριξη των οπλικών συστημάτων κατά την διάρκεια της επιχειρησιακής τους ζωής, αγορά ελληνικών αμυντικών προϊόντων, από κοινού συμμετοχή σε προγράμματα έρευνας και ανάπτυξης.
Γ) Εξυγίανση άμεσα των 2 κρατικών βιομηχανιών ΕΑΒ και ΕΑΣ.
Δ) Συμμετοχή σε διεθνή προγράμματα ανάπτυξης νέων αμυντικών συστημάτων: πρέπει να συμμετέχουμε ως εταίροι στις διεθνείς κοινοπραξίες από την αρχή κατά τη φάση της ανάπτυξης των οπλικών συστημάτων και όχι να είμαστε μονίμως απλοί αγοραστές».
Εξοπλιστικές δαπάνες 2,6 δισ. € Ελλάδας – Κύπρου το 2023: Κάνοντας πλούσιους τους ξένους
