Από Σάββας Δ. Βλάσσης
Η ανακοίνωση από τον πρωθυπουργό της προμήθειας μίας Μοίρας μαχητικών Rafale και πληροφορίες όχι τελεσίδικες αλλά από έγκυρες πλευρές, μπορούν να δώσουν μια εκτίμηση για το “πακέτο” που πρόκειται να περιληφθεί στην προς υπογραφή σύμβαση.
Κατ’ αρχάς ο πρωθυπουργός προσδιόρισε τον αριθμό των προς απόκτηση μαχητικών σε 18. Ο συνολικός αριθμός αντικατοπτρίζει μια “οικονομική στενότητα”, η οποία δεν επιτρέπει καν την προμήθεια μιας πλήρους Μοίρας τυπικής συνθέσεως 20 αεροσκαφών. Απαράδεκτο κατά την άποψή μας, διότι πρόκειται σαφώς για πολιτική επιλογή. Η προμήθεια ενός νέου τύπου μαχητικού στον οποίο στηρίζεις πολλά, αφορά μία μόνο Μοίρα και αυτή όμως όχι πλήρους δυναμικότητος. Ο αριθμός των δύο αεροσκαφών, μπορεί να φαίνεται ασήμαντος στους πολιτικούς, είναι όμως σημαντικός από στρατιωτικής απόψεως.
Ο αριθμός των 18 αεροσκαφών, προκύπτει από την παραχώρηση όπως διευκρίνισε σήμερα ο πρωθυπουργός στην συνέντευξη Τύπου στην Θεσσαλονίκη, 12 μεταχειρισμένων αεροσκαφών από την Armee de l’Air και την προμήθεια 6 αεροσκαφών νέας κατασκευής.
Ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι η Πολεμική Αεροπορία “αποκτά αμέσως” την Μοίρα Rafale. Πρέπει να επισημανθεί η χαρακτηριστική ευελιξία των Γάλλων όταν πρόκειται να εξυπηρετηθεί ξένος πελάτης, όπως φάνηκε άλλωστε και στην περίπτωση της Αιγύπτου. Εντός τριμήνου περίπου από την ανάθεση συμβάσεως, 3 Rafale πέρασαν στην δύναμη της Αιγυπτιακής Αεροπορίας και παραμένοντας στην Γαλλία χρησιμοποιήθηκαν για την εκπαίδευση των πρώτων Αιγυπτίων ιπταμένων και τεχνικών.
Σε τέτοιες περιπτώσεις οι πρώτοι ιπτάμενοι που θα κληθούν να βγουν διαθέσιμοι στον νέο τύπο είναι ήδη έμπειροι με πολλές ώρες πτήσεων και η τυπική διάρκεια ενός τέτοιου προγράμματος είναι 6 μήνες. Το ίδιο διάστημα θα συντελείται η εκπαίδευση του τεχνικού προσωπικού που θα υποστηρίξει τον τύπο. Συνεπώς, από την ενεργοποίηση της συμβάσεως, η άφιξη των μεταχειρισμένων αεροσκαφών στην Ελλάδα θεωρητικώς μπορεί να αρχίσει σε διάστημα 6-9 μηνών. Το επείγον του πράγματος, οδηγεί στην βεβαιότητα ότι εντός του 2021, θα παραληφθούν τα πρώτα Rafale.
Ενδιαφέρον έχει να διαπιστωθεί ποια θα είναι η διαμόρφωση των αεροσκαφών που θα αποκτήσει η ΠΑ. Στην σημερινή συνέντευξη Τύπου του πρωθυπουργού στην Θεσσαλονίκη, δόθηκε η εντύπωση ότι η πρόταση για Rafale προέκυψε κατόπιν σχετικής κρούσεως των Γάλλων. Είπε συγκεκριμένως ο πρωθυπουργός: “Βρέθηκε μια ευκαιρία να μπορέσουν [οι Γάλλοι] να τα αντικαταστήσουν, διότι η Γαλλία ήταν διατεθειμένη να αποσύρει κάποια πολύ ελαφρως μεταχειρισμένα Rafale για να αγοράσει καινούργια“.
Μέχρι σήμερα, η Γαλλία έχει εντάξει σε υπηρεσία (Αεροπορία και Ναυτικό) συνολικώς 152 Rafale B/C (διθέσια, μονοθέσια αντιστοίχως) έναντι δεσμεύσεως για σύνολο 180 αεροσκαφών. Η αρχική σύμβαση αφορούσε 13 αεροσκάφη και ακολούθησαν διαδοχικές αναθέσεις για 48 το 1997, 59 το 2004 και 60 μαχητικά το 2009. Η τελευταία σύμβαση που ανατέθηκε τον Νοέμβριο του 2009, έχει μείνει ημιτελής στην εκτέλεση, επειδή το 2019 διακόπηκαν οι παραδόσεις στην Armee de l’Air, προκειμένου η γραμμή παραγωγής να εξυπηρετήσει αποκλειστικώς τις εξαγωγικές παραγγελίες από Κατάρ και Ινδία. Έτσι, από τα 60 αεροσκάφη της τελευταίας παρτίδος, 32 βγήκαν από την γραμμή παραγωγής και η παράδοση των υπολοίπων 28 στην Armee de l’ Air αποφασίσθηκε να επανεκκινήσει το 2022.
Από πλευράς εξαγωγών, το 2019 ολοκληρώθηκαν οι παραδόσεις 24 Rafale στην Αίγυπτο, συνεπώς ελληνικά δημοσιεύματα για δήθεν ταχεία παράδοση αεροσκαφών στην Ελλάδα από αυτά που προορίζονται για την φίλη Αραβική χώρα, δεν έχουν βάση. Το Κατάρ έχει παραλάβει μέχρι σήμερα 23 από τα 36 αεροσκάφη ενώ η Ινδία 5 από τα 36 και πρόκειται να παραλάβει άλλα 5 εντός του 2020. Σημειώνεται ότι η Ινδία πιέζει την Dassault να επιταχύνει τις παραδόσεις, λόγω της κλιμακώσεως της εντάσεως με την Κίνα, συνεπώς είναι απίθανη η “εκτροπή” αεροσκαφών από αυτή την γραμμή παραγωγής, για την Ελλάδα. Ως προς το πλήρως ταυτισμένο με τα συμφέροντα της Τουρκίας Κατάρ, είναι αδύνατο να αναμένει κανείς να προσφέρει μια τέτοια διευκόλυνση στην Ελλάδα.
Συνεπώς τα λεγόμενα του Έλληνα πρωθυπουργού περί “πολύ ελαφρώς μεταχειρισμένα” αεροσκάφη, μπορεί να ερμηνευθούν ως αφορόντα παραχώρηση 12 μεταχειρισμένων εκ των 32 τελευταίων Rafale που παραδόθηκαν στην Armee de l’Air (τα τελευταία 3 παραλήφθηκαν το 2019). Αυτά είναι τα πλέον “ελαφρώς μεταχειρισμένα“. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε να κάνουμε με αεροσκάφη διαμορφώσεως F3-D και όχι της προγενέστερης F3.4+ στην οποία είχε αναβαθμισθεί το σύνολο των Rafale σε γαλλική υπηρεσία (οι ελληνικές δημοσιεύσεις για παραχώρηση αεροσκαφών διαμορφώσεως F2, δεν έχουν βάση).
Απομένει να δούμε τους χρόνους παραδόσεων που θα δυνηθεί να υποσχεθεί η Dassault για τα αεροσκάφη νέας κατασκευής. Στην διετία 2021-2022, η γραμμή παραγωγής της Dassault θα είναι απασχολημένη με την παράδοση των υπολοίπων αεροσκαφών για Κατάρ (13) και Ινδία (26). Ο συγκεκριμένος φόρτος έργου εξαντλεί την δυναμικότητα του εργοστασίου στο Μαρινιάκ τουλάχιστον για το 2021, στοιχείο που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι τα αεροσκάφη για την Ελλάδα θα μπορούν να αρχίσουν να παραδίδονται από το 2022.
Αυτό σημαίνει ότι προφανώς η γαλλική κυβέρνηση δέχεται να μετατεθεί για το 2023 η επανέναρξη παραδόσεων των 28 τελευταίων αεροσκαφών που αναμένει η Armee de l’ Air, ούτως ώστε να ικανοποιηθούν οι επείγουσες ελληνικές ανάγκες. Σε καμμία περίπτωση η Γαλλία δεν αποσύρει Rafale, όπως ανέφερε ο Έλληνας πρωθυπουργός.
Στην περίπτωση αυτή, όλα συνηγορούν στην υπόθεση ότι η Πολεμική Αεροπορία θα παραλάβει Rafale διαμορφώσεως F3R στα μεταχειρισμένα. Ωστόσο, ήδη τα σχέδια της Armee de l’Air προέβλεπαν ότι τα 28 τελευταία αεροσκάφη των οποίων η παράδοση μετατέθηκε, θα είναι διαμορφώσεως F4. Προφανώς αυτό είναι κάτι που μπορεί να το απαιτήσει και η Πολεμική Αεροπορία για τα 6 αεροσκάφη νέας κατασκευής (ώστε να έχουν τουλάχιστον μέρος των ικανοτήτων της διαμορφώσεως F4) με σκοπό την εν καιρώ αναβάθμιση αυτών και των 12 μεταχειρισμένων Rafale σε πλήρη διαμόρφωση F4.
Από πολιτικής – βιομηχανικής απόψεως, η ελληνική προμήθεια αντιπροσωπεύει μια “ανάσα” για την Dassault, έκθεση της οποίας τον περασμένο Ιούλιο, περιέγραφε μια δύσκολη κατάσταση ως προς τις προοπτικές του Rafale, λόγω της προτιμήσεως άλλων κατασκευαστών σε διεθνείς διαγωνισμούς. Η γαλλική κυβέρνηση έχει αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο να προβεί μελλοντικώς σε μια τελευταία παραγγελία 30 αεροσκαφών, φθάνοντας τον συνολικό αριθμό στα 210, με σκοπό να διατηρηθεί ανοικτή η γραμμή παραγωγής μέχρι το 2030 προς εξυπηρέτηση και νέων εξαγωγών. Θορυβημένο από την κατάσταση, το Παρίσι ετοιμαζόταν να ασχοληθεί σοβαρά με την προσφορά μιας Μοίρας μεταχειρισμένων αεροσκαφών στην Κροατία και ήλπιζε για το 2021 στους διαγωνισμούς που βρίσκονται σε εξέλιξη σε Φινλανδία και Ελβετία.
