Γράφει ο Δρ. Πέτρος Σαββίδης*
Την παρασκευή 7 Ιουνίου, ολοκληρώθηκε η τακτική άσκηση μετά στρατευμάτων μεγάλης κλίμακας της Εθνικής Φρουράς με την επωνυμία «ΝΙΚΗΤΗΣ-ΔΗΜΗΤΡΑ 2024», στην οποία συμμετείχε ολόκληρη σχεδόν η Δύναμη, κυρίως με το ενεργό προσωπικό της. Είναι αξιοσημείωτο ότι, παρά τις πολύ υψηλές θερμοκρασίες (σε ορισμένες περιπτώσεις 45 βαθμών Κελσίου), τα μέτρα που λήφθηκαν από την ΕΦ απέδωσαν καρπούς, τόσο στο ζήτημα της προστασίας του προσωπικού από τις ακραίες καιρικές συνθήκες όσο και σε θέματα πυροπροστασίας στους χώρους ανάπτυξης των τμημάτων. Οι δε ανησυχίες ορισμένων και οι προτροπές για ματαίωση της άσκησης, λόγω των πολύ υψηλών θερμοκρασιών, αποδείχθηκαν ανεδαφικές, ενώ οι αποφάσεις της στρατιωτικής ηγεσίας για εκτέλεση της άσκησης όπως είχε σχεδιαστεί, αποδείχθηκαν ορθές αφού η Δημοκρατία, ως ημικατεχόμενο κράτος, δεν έχει την πολυτέλεια επιλογής του χρόνου των πολεμικών επιχειρήσεων, όπου την πρωτοβουλία των ενεργειών έχει αποκλειστικά ο αντίπαλος.
Κατά τη διάρκεια της τετραήμερης άσκησης τα ασκούμενα τμήματα εκτέλεσαν εκατοντάδες κινήσεις αρμάτων μάχης, τεθωρακισμένων οχημάτων, αυτοκινούμενων και ρυμουλκούμενων πυροβόλων, αρματοφορέων, όπως και διαφόρων τύπων φορτηγών και οχημάτων, με τη συμμετοχή χιλιάδων ανδρών και γυναικών, χωρίς να υπάρξει οποιοδήποτε συμβάν. Αυτό υποδεικνύει ότι τα μέτρα ασφαλείας που λαμβάνονται για την προστασία του προσωπικού και του υλικού που χρησιμοποιείται, διασφαλίζουν συνθήκες ασφαλείας στις δραστηριότητες και τις ενέργειες της ΕΦ.
Η άσκηση διεξήχθη μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, αφού, όπως ανέφερε ο Αρχηγός του ΓΕΕΦ Αντιστράτηγος Τσιτσικώστας, ένας από τους σκοπούς της άσκησης ήταν να ασκηθούν τα τμήματα και οι σχηματισμοί ελεύθερα, χωρίς να αποσπάται η προσοχή από την ουσία των στρατιωτικών ενεργειών λόγω της παρουσίας υψηλών προσκεκλημένων. Η στάση του Αρχηγού, και η επιστροφή της ΕΦ σε κανονικά πλαίσια προβολής στα ΜΜΕ, καταδεικνύουν το πνεύμα που επικρατεί στην ηγεσία της ΕΦ, με επίκεντρο της ουσίας πλέον τις στρατιωτικές ενέργειες και όχι την άκρατη υπερπροβολή των δραστηριοτήτων της Δύναμης, όπως συνέβαινε τα τελευταία χρόνια.
Την τελευταία ημέρα της άσκησης πραγματοποιήθηκε, σε εγκαταλελειμμένη τοποθεσία της ημιορεινής Λευκωσίας, δραστηριότητα της 4ης ΤΑΞ ΠΖ με επίκεντρο τη διεξαγωγή επιχειρήσεων αστικού εδάφους, που αποτελεί επιχειρησιακό αντικείμενο ιδιαίτερης σημασίας για την Ταξιαρχία, λόγω του γεγονότος ότι η περιοχή ευθύνης της και η αποστολή της αφορούν την προστασία της κυπριακής πρωτεύουσας. Να σημειωθεί ότι η πρωτεύουσα ενός κράτους, όπου στεγάζεται η κεντρική κυβέρνηση και οι ξένες πρεσβείες, αποτελεί, στρατηγικά, τη ζωτική περιοχή μιας χώρας, όπως αποδείχθηκε πρόσφατα με την πτώση της Καμπούλ στο Αφγανιστάν τον Αύγουστο του 2021 και την ανεπιτυχή ρωσική προσπάθεια κατάληψης του Κιέβου στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.
Στη συγκεκριμένη φάση της άσκησης, συμμετείχε σημαντικός αριθμός συμβασιούχου και κληρωτού προσωπικού από οργανικό Τάγμα Πεζικού της Ταξιαρχίας, όπως και ομάδες εθνοφυλάκων από τους Λόχους Κατοικημένων Τόπων της Διοίκησης Εθνοφυλακής της Ταξιαρχίας. Η δραστηριότητα ήταν διπλής ενεργείας και περιελάβανε αμυντικό και επιθετικό αγώνα εντός αστικού περιβάλλοντος. Ορθώς, τα τελευταία χρόνια αποδίδεται μεγάλη έμφαση στην εκπαίδευση του προσωπικού της ΕΦ σε επιχειρήσεις κατοικημένων τόπων, ενώ η τακτική πλαισίωση της άσκησης περιελάβανε την άμεση αντιμετώπιση διαφόρων έκτακτων επεισοδίων ή αιφνιδιαστικών καταστάσεων σε ευαίσθητα σημεία της Πράσινης Γραμμής, στην περιοχή ευθύνης της Ταξιαρχίας, που για ευνόητους λόγους δεν θα αναφερθούν δημόσια.
Το σενάριο προέβλεπε την αιφνιδιαστική κατάληψη συγκροτήματος οικιών από εχθρικές δυνάμεις, τις οποίες αναπαριστούσε φίλιο τμήμα του ασκούμενου Τάγματος Πεζικού, που προωθήθηκαν στις παρυφές του συμπλέγματος οικιών με δύο τεθωρακισμένα οχήματα μεταφορά προσωπικού Renault VAB, υπό την κάλυψη δύο τεθωρακισμένων αναγνώρισης Cascavel τα οποία εκτέλεσαν πυρά κατά των αμυνόμενων για να καλύψουν τη βίαιη είσοδο των επιτιθέμενων στις πρώτες οικίες. Παρά την σθεναρή αντίσταση, οι αμυνόμενοι αναγκάστηκαν να συμπτυχθούν σε άλλες οικίες και οι επιτιθέμενοι κατόρθωσαν να εγκατασταθούν αμυντικά σε ολόκληρο το συγκρότημα κτηρίων της συνοικίας. Στον αγώνα αστικών επιχειρήσεων, οι τακτικές που εφαρμόζονται δύνανται να χαρακτηριστούν ως παράτολμες, αφού η ταχεία και βίαιη κατάληψη ή ανακατάληψη κτηρίων απαιτούν, εκτός των υλικών και των μέσων, κατάλληλη εκπαίδευση και ψυχική προετοιμασία, τόσο για τον αμυνόμενο όσο και τον επιτιθέμενο.
Σε επιχειρήσεις κατοικημένων τόπων όπου ο αγώνας δεν είναι στατικός, η ταχεία σταθεροποίηση των επιτιθέμενων τμημάτων σε νεοκαταληφθείσα αστική τοποθεσία αποτελεί προτεραιότητα, ενώ η ταχεία αντίδραση των αμυνομένων για ανακατάληψη της απολεσθείσας αστικής τοποθεσίας, ώστε να αποτραπεί η σταθεροποίηση των εχθρικών τμημάτων και η αναδιοργάνωσή τους, θεωρείται μείζονος σημασίας. Η διατήρηση, ισχυρών και ευέλικτων, ταχυκίνητων εφεδρειών, εκ μέρους του αμυνόμενου, για άμεση αποκατάσταση απολεσθέντος αστικού εδάφους ζωτικής σημασίας, κρίνεται ως κομβικής σημασίας, αφού η δυνητική πτώση ορισμένων ευαίσθητων τοποθεσιών, χωρίς τη δυνατότητα άμεσης αντίδρασης, δύναται να οδηγήσει στην ταχεία προώθηση του αντιπάλου εντός του αστικού χώρου διαμέσου κύριων οδικών αξόνων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο κίνδυνος κατάληψης της πρωτεύουσας στις 16 Αυγούστου 1974, από την πτώση του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ μετά από ηρωικό αγώνα τριών ημερών, στην περίπτωση που κατέρρεε η αμυντική τοποθεσία της ΕΦ στον κυκλικό κόμβο Κολοκασσίδη.
Η αντίδραση της Ταξιαρχίας για ανακατάληψη του απολεσθέντος συμπλέγματος οικιών, υπήρξε άμεση και αποφασιστική. Πριν την έναρξη της ενέργειας εκτελέστηκαν προπαρασκευαστικά πυρά κατά των οικιών, από ομάδα όλμων 81 χιλ., ώστε να προκληθεί αποδιοργάνωση του εχθρικών δυνάμεων, ενώ παράλληλα εξουδετερώθηκαν οι ελεύθεροι σκοπευτές στις οροφές διαφόρων κτηρίων. Η τακτική κίνηση των τμημάτων εκτελέστηκε σε άλματα ενώ η εκκαθάριση των οικιών εξελίχθηκε μεθοδευμένα με σκοπό την αποτροπή φίλιων απωλειών. Να σημειωθεί ότι μεταξύ των αντικειμένων που εξετάστηκαν, ήταν η διαχείριση αιχμαλωτιζόμενου προσωπικού και η παροχή των πρώτων βοηθειών σε φίλιο προσωπικό αλλά και η ταχεία απομάκρυνση των τραυματισμένων από το πεδίο.
Στην άσκηση συμμετείχε και ειδικό τμήμα, αποτελούμενο από συμβασιούχους οπλίτες, το οποίο συγκροτήθηκε το τελευταίο διάστημα για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων καταστάσεων στην περιοχή ευθύνης της Ταξιαρχίας. Να σημειωθεί ότι προωθείται, μεταξύ του ΓΕΕΦ και του ΓΕΕΘΑ, η τακτική εκπαίδευση Κυπρίων εθνοφυλάκων σε ειδικό κέντρο εκπαίδευσης κατοικημένων τόπων στην Ελλάδα, ενώ αναμένεται σύντομα η ενίσχυση του υλικού και των μέσων που χρησιμοποιούνται από την Εθνοφυλακή. Στην άσκηση συμμετείχε επίσης ομάδα εθνοφυλάκων από την Ελλάδα η οποία ήρθε στην Κύπρο ειδικά γι’ αυτό το σκοπό, ενώ τα τελευταία χρόνια, αντίστοιχες ομάδες Κυπρίων εθνοφυλάκων συμμετέχουν, ή παρακολουθούν ως παρατηρητές, αντίστοιχες ασκήσεις των Ενόπλων Δυνάμεων της Ελλάδας.
*Ακαδημαϊκός, επίτιμος επιστημονικός ερευνητής στο Κέντρο Μελετών Ασφάλειας και Πληροφοριών του Πανεπιστημίου Buckingham
Εμφάνιση H145M για την Κύπρο σε βίντεο – Προφανώς καλοκαίρι οι παραδόσεις
